Werken met jongeren in een
verontrustende opvoedingssituatie
1 Inhoudsopgave
2 Inleiding
3 Wat wordt bedoeld met Verontrustende Opvoedingssituatie
3.1 Verontrusting
We spreken over verontrusting wanneer:
→ De ontwikkelingskansen van een minderjarige zijn bedreigd
→ De (psychische, fysieke, of seksuele) integriteit en veiligheid is aangetast
→ Problematische interactie tussen kind en ouder(s) binnen een bepaalde
context
Mogelijke oorzaken: Mogelijke uitingsvormen:
o Opvoeding o Spijbelen
o Persoonlijkheid of gedrag v/h o Verwaarlozing
kind/ jongere o Dreigen tot zelfdoding
o Somatische oorzaken o Druggebruik
o Falen van de hulpverlening o Misbruik
o Geweld
o Armoede
o Grensoverschrijdend gedrag
Problematische Opvoedingssituatie [POS] = Opvoedingssituatie wordt als
perspectiefloos ervaren
Verontrustende Opvoedingssituatie [VOS] = Hoeft niet perspectiefloos te zijn. Er is
spraken van verontrusting maar er zijn nog begeleidingsmogelijkheden
Wat wordt er bedoeld met een VOS?
Decreet Integrale Jeugdhulp = er is sprake van verontrusting wanneer de
‘ontwikkelingskansen van een minderjarige bedreigd’ zijn
Schenden van:
→ Provisierechten = het recht op toegang tot bepaalde voorzieningen en
diensten (bv. gezondheidszorg, onderwijs, rust, ontspanning en zorg)
, → Protectierechten = het recht op bescherming tegen schadelijke praktijken
(bv. bescherming tegen commerciële of seksuele uitbuiting en/ of
fysieke/mentale mishandeling)
→ Participatie rechten = het recht om gehoord te worden bij beslissingen die je
leven beïnvloeden (bv. vrijheid van spreken en van mening, vrijheid van
cultuur, godsdienst of taal)
→ Psychische, fysieke of seksuele integriteit van een minderjarige of één of
meer gezinsleden
3.2 Volume van de V.O.S.
Breedte = de deelproblemen in een opvoedingssituatie
o Ouder-kindrealtie
o School
o Partnerrelatie
o Sociale en financiele situatie
o Vaak multi-probleemgezinnen/ gezinnen met meervoudige en complexe
problemen
Hoogte = de ernst of het acuut karakter van de situatie
o Heeft te maken met het ‘conflictgehalte’
o Binnen gezin, met betrokken personen onderling
o En/of botsing met omgeving en gangbare normen
Lengte = de voorgeschiedenis of het chronisch karakter van de situatie
o Hier ga je kijken hoelang de problemen zich al voordoen
3.3 Opvoedingssituatie
3.3.1 De gewone opvoedingssituatie
→ Ouders voelen zich bekwaam als opvoeder
→ Ouders vinden ondersteuning in het eigen netwerk
→ De opvoedingswinkel, kind en gezin, internet, …
3.3.2 De opvoedingsspaning
→ Ouders gaan op zoek naar raad, advies
→ Behoefte aan externe ondersteuning
→ Ouders voelen zich onzeker
3.3.3 De opvoedingscrisis
→ Gevoel van incompetentie, soms nood aan steun van deskundige
, 3.3.4 De problematische opvoedingssituatie of opvoedingsnood
→ Complexe problemen, over langere periode
3.4 Onevenwicht tussen bedreigende en beschermende
factoren
Problematische opvoedingssituatie = een negatieve balans, onevenwicht tussen de
bedreigende factoren en de beschermende factoren
3 categorieën:
Factoren in het kind/ de jongere:
→ Een moeilijk of gemakkelijk temperament
→ Een zwakke gezondheid of handicap
→ Een gebrek aan, of net het hebben van, voldoende sociale vaardigheden
→ Vroeggeboorte, couveusekinderen
→ …
Factoren m.b.t. kenmerken van ouders/opvoeders:
→ Te hoog gespannen, of net realistische, verwachtingen van het ouderschap
→ Gebrek aan, of net beschikken over, voldoende opvoedingsvaardigheden
→ Psychische problematiek bij één van beide ouders
→ Spanningen, conflicten tussen de ouders, of net een harmonieuze relatie
→ Verslavingsproblematiek
→ Intra familiaal geweld
→ …
Factoren in de omgeving:
→ Isolement en gebrek aan sociale steun, of net een ondersteunend netwerk
(familiaal en sociaal)
→ Spanningen op het werk of werkloosheid, of net een voldoening gevende
werkomgeving
→ Maatschappelijke discriminatie
Factoren kunnen :
→ Negatief doorwegen van de bedreigende factoren
→ Hou ook rekening met de beschermende factoren
→ Steeds een analyse maken van het totaalplaatje!
