§1 DIERENWELZIJN
Gedrag:
✯ Alle waarneembare activiteiten van een dier of mens
✯ Komt tot stand door de werking van spieren of klieren
✯ Is een reactie van een dier of mens op prikkels
↳ Is een aanpassing op de leefomgeving
input output
PRIKKELS → BLACK BOX → REACTIE
Ethologie = de studie van gedrag
✯ Gedrag wordt bestudeerd door het op te splitsen in afzonderlijke handelingen
Gedrag is georganiseerd in gedragssystemen
↳ Groepen van samenhangende handelingen.
✯ Hebben een gemeenschappelijk doel.
✯ Handelingen volgen elkaar op in een vaste volgorde: gedragsketen: opeenvolgende
handelingen waarbij het effect van de ene handeling leidt tot een volgende handeling.
effect effect
HANDELING → HANDELING → HANDELING
✯ Inwendige prikkels: prikkels van binnenuit
Motivatie (drang): bereidheid tot het verrichten van een bepaald gedrag.
↳ Hormoonstelsel en het zenuwstelsel beïnvloeden de motivatie.
✯ Uitwendige prikkels: prikkels van buitenaf
↳ Alleen de belangrijkste prikkels worden geselecteerd en kunnen gedrag veroorzaken
Sleutelprikkel: prikkel die een doorslaggevende rol speelt bij het veroorzaken van bepaald
gedrag.
Supranormale prikkel: prikkel die effectiever is bij het veroorzaken van bepaald gedrag dan
de normale sleutelprikkel.
✯ Gedragseenheden: verschillende aparte handelingen
✯ Gedragsketen: vaste volgorde van gedragseenheden
✯ Gedragssystemen: aantal samenhangende gedragsketens
↳ prikkel + motivatie = gedrag
,§2 GEDRAG BESTUDEREN
Gedrag wordt bepaald door:
✯ Erfelijke eigenschappen: gedrag dat (al) bij pasgeboren jongeren aanneembaar is.
✯ Door leerprocessen: hierdoor ontwikkeld het gedrag zich tijdens het leven. Hierdoor
ontstaan aangepast gedrag dat de overlevingskans van individuen vergroot.
↳ Antropomorf: subjectieve benadering van diergedrag (sprookjes/fabeltjes)
§3 COMMUNICATIE EN GEDRAG
De manier van communiceren verschilt van diersoort tot diersoort → elke soort -
verschillende ‘taal’.
Signaal: handeling bij sociaal gedrag die als prikkel werkt voor de handeling van een
soortgenoot.
↳ kleuren, geuren, geluiden, houdingen of gebaren.
Rituelen: serie gedragseenheden die van tevoren vaststaan → vriend of vijand
↳ leidt tot paringsgedrag = balts
Conflictgedrag;
✯ Overspronggedrag: past niet bij de situatie
↳ innerlijk gevecht tussen 2 gedragssystemen en vertoont gedrag uit 3e gedragssysteem
✯ Ambivalent gedrag: gedrag dat elementen van twee tegengestelde gedragssystemen
afwisselt.
↳ bijvoorbeeld: aanvallen en vluchten
✯ Omgericht gedrag: agressie gericht op iets anders dan de soortgenoot
↳ agressie nog wel duidelijk te herkennen
§4 AANGEBOREN OF AANGELEERD
Aangeboren gedrag: het gedrag is bij de geboorte al aanwezig
Aangeleerd gedrag: het ontwikkelt zich door een leerproces
Leerprocessen
✯ Inprenting: iets kon alleen worden aangeleerd in een bepaalde korte levensperiode
(de gevoelige periode).
✯ Gewenning: een bepaalde reactie op een prikkel wordt afgeleerd na herhaling van de
prikkel. ↳ alleen afleren, niet aanleren
✯ Imitatie: leren het gedrag van soortgenoten na te doen
, ✯ Conditionering: een bepaald gedrag wordt geleerd door ‘beloning’ of ‘straf’.
↳ dresseren, trial en error
↳ Klassiek conditioneren / = conditionele reflex: een prikkel veroorzaakt een bepaald
gedrag (reflex) dat oorspronkelijk niet door die prikkel werd veroorzaakt.
↳ Operant conditioneren / modern conditioneren: het effect van gedrag heeft invloed op
de frequentie waarmee het gedrag plaatsvindt.
§5 GEDRAG VAN PRIMATEN
Cultuur: verschijnsel dat individuen binnen een groep vergelijkbaar gedrag vertonen.
✯ Inzicht: in een onbekende situatie wordt de oplossing van een probleem gevonden
door verschillende vroeger opgedane ervaringen te combineren.
Inlevingsvermogen: stelt mensen en dieren in staat om samen te werken en sociaal gedrag
te vertonen.
Ethogram: objectieve beschrijving van verschillende type handelingen.
Protocol: een lijst achtereenvolgende waargenomen handelingen van een dier
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur liekebergmans. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €6,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.