Economie H1. Sturen in de economie
§ 1. De conjunctuur
Schommelingen in de economie
De economie groeit niet ieder jaar even hard 2 verschillende soorten groei:
1. Feitelijke groei: de groei van de economie door middel van het bbp gemeten in procenten
ten opzichte van een vorige periode.
2. Potentiële groei: hoeveel de economie zou kunnen groeien gegeven de groei van de
productiecapaciteit wordt bepaald door arbeid, kapitaal en totale factorproductiviteit.
Het verschil hiertussen is gelijk aan de output gap: verschil tussen de potentiële groei en de feitelijke
groei van het bbp. Hierbij wordt het verschil uitgedrukt als percentage van het potentieel bbp.
Waaraan herken je een laagconjunctuur?
In figuur 10 is een conjunctuurgolf of conjunctuurbeweging te zien: de veranderingen in de
productiegroei van een economie. De blauwe lijn is de trend of de trendmatige ontwikkeling:
verwachte gemiddelde economische groei, op basis van historische trend en economische
vooruitzichten. De oranje lijn is de feitelijk gerealiseerde productie wordt bepaald door effectieve
vraag totale vraag van consumenten, producenten, overheid en het buitenland in een economie.
Als de productie onder de trendlijn ligt laagconjunctuur: periode waarin de economische groei
lager is dan je op basis van de trend mag verwachten. Aan het begin laagconjunctuur recessie:
wanneer het volume van het bbp twee opeenvolgende kwartalen krimpt. Gevolgen van een
laagconjunctuur voor de economie:
- Minder vertrouwen consumenten en producenten afname effectieve vraag
onderbesteding: de bestedingen zijn te laag om alle productiemiddelen volledig te benutten.
- De bestedingen schieten tekort om de hele productiecapaciteit te benutten dalende
bezettingsgraad: de mate waarin de productiecapaciteit benut wordt dalende winst.
- Bedrijven produceren minder en hebben minder arbeiders nodig ontstaan conjuncturele
werkloosheid: werkloosheid die ontstaat door terugvallende bestedingen. In een economie is
er altijd natuurlijke werkloosheid: de werkloosheid die aanwezig is als gevolg van potentiële
groei.
- Beperkte vraag naar producten inflatie blijft beperkt dalende rente.
- Negatieve output gap door het beperkt benutten van productiecapaciteit.
Waaraan herken je een hoogconjunctuur?
, Als de productie boven de trendlijn ligt hoogconjunctuur: periode waarin de economische groei
hoger is dan je op basis van de trend mag verwachten. Gevolgen van een hoogconjunctuur:
- Veel vertrouwen in economie bestedingen en investeringen nemen toe overbesteding:
de bestedingen zijn hoger dan de productiecapaciteit.
- De bestedingen liggen erg hoog ten opzichte van productiecapaciteit stijgende
bezettingsgraad omzetten stijgen.
- Meer arbeidskrachten nodig krappe arbeidsmarkt loonstijgingen werkloosheid zal
dalen en lager liggen dan de natuurlijke werkloosheid.
- Ontstaan bestedingsinflatie: stijging van het prijspeil veroorzaakt door overbesteding.
- Positieve output gap door het volledig benutten van productiecapaciteit.
Koopkrachtpraatjes?
Om de invloed van de economische ontwikkelingen en het beleid van de overheid op de koopkracht
te meten, worden er koopkrachtplaatjes gemaakt. In de koopkrachtplaatjes wordt rekening
gehouden met:
1. Wijzigingen in wet- en regelgeving
2. De verwachte gemiddelde stijging van cao-lonen en uitkeringen.
3. De stijging van het gemiddeld prijspeil (inflatie).
Sommige mensen hebben een geldillusie: de neiging van mensen om over geld in nominale en niet in
reële (voor inflatie gecorrigeerde) termen te denken. Ze letten alleen op de euro’s van het inkomen
en niet op de koopkracht ervan.
De ontwikkeling van een conjunctuur kun je ook weergeven in conjunctuurklok: instrument dat op
basis van 15 indicatoren de stand van de conjunctuur weergeeft. Er zijn verschillende
conjunctuurindicatoren: indicatoren die iets zeggen over de conjuncturele situatie van een
economie.
- Vertrouwensindicatoren: laten zien in welke
richting de economie zich beweegt.
- Economische indicatoren: geven de feitelijke
ontwikkeling van de economie aan.
- Arbeidsmarktindicatoren: reageren met een
vertraging op de conjunctuur.
§ 2. Conjunctuurbeleid van de overheid
Vanzelf minder schommelen
Conjunctuurschommelingen kunnen worden gedempt door ingebouwde stabilisatoren: in het
verleden genomen overheidsmaatregelen (die in wetten zijn vastgelegd) die zorgen voor een
demping van de conjunctuur. Voorbeelden:
- Sociale zekerheidsstelsel: Doordat het inkomen bij werkloosheid niet volledig wegvalt, maar
wordt vervangen door een uitkering, wordt de koopkrachtafname beperkt tijdens
laagconjunctuur.
- Progressief belastingstelsel: Doordat de gemiddelde belastingdruk toeneemt bij
inkomensstijging, stijgt het besteedbaar inkomen minder hard tijdens hoogconjunctuur.
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur jaspergreve. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €6,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.