SAMENVATTING RECHTSVERGELIJKING
DEEL I. INLEIDING
1. B EGRIP RECHTSVERGELIJKING
Rechtsvergelijking
- wat is het niet ?
het is geen rechtstak of geen deel van het recht (objectief recht)
het is geen aanspraak of bevoegdheid (subjectief recht)
het is geen manier om conflicten te beslechten (functioneel recht)
- wat is het wel ?
= het is een activiteit waarbij iemand iets doet met het recht, nl. een
onderzoeksmethode en een manier om het recht te bestuderen
Zweigert en Kotz werd beschouwd als het standaardhandboek maar er is nog geen
enkel nieuwe die het kan vervangen = het is een vergelijking van het recht waarbij de
vergelijking de methode is en het recht het object is (“an intellectual activity with law
as its object and comparison as its process”)
! sommige benamingen zijn echter misleidend
comparative law = vergelijkend recht
droit comparé = vergeleken recht
1.1. Onderzoeksobject
OBJECT: WAT IS RECHT ?
Het object van de vergelijking = recht
- belang van de vraag
men moet weten wat recht is, want anders kan men het niet gaan vergelijken en zal
het niets opleveren
1
,Samenvatting rechtsvergelijking AJ 2022/23
- recht = “geheel van regels ter ordening van samenleving” (holle omschrijving)
= dit is geen omschrijving van het recht omdat het niet zegt wat regels zijn en wat de
ordening betekent. Het leert niet hoe men gedragsregels moet onderscheiden van
rechtsregels
bij rechtsvergelijking moet men zelf de keuze maken wat men als recht beschouwd
en dan vergelijkt men in beide landen deze keuze van recht, als men dit uitlegt
waarom men een bepaalde keuze heeft gemaakt dan is het wetenschappelijk
onderbouwd
- onderscheid = dat wat men recht noemt, kan twee dingen zijn
Recht is een sollen (een behoren) = recht is een normatief fenomeen en het recht zegt
wat hoort
sollen kan men niet afleiden uit sein volgens Kant = het is niet omdat het is, dat het
moet
men kan dit niet wetenschappelijk bestuderen omdat men is aangewezen op een
methode die lijkt op theologie
Vb.: mag men bij IVF selecteren op basis van het geslacht als men een baby probeert
samen te stellen in een laboratorium ? Wat als iemand dan meent van niet omdat het
tegennatuurlijk is ? Wat is dan de waarde van dit argument? Volgens Kant en Jung
heeft dit argument geen waarde want het is niet omdat het in de natuur niet gebeurt,
dat het daarom überhaupt niet hoort te gebeuren. Er is zoveel dat men doet tegen
de natuur, maar waar men geen bezwaar tegen maakt zoals een bril of lenzen
=> men kan dus niet stellen dat hetgeen wat moet, het ook is
Recht is een sein (een zijn) = recht is iets dat bestaat
men kan vaststellen wat de inhoud is van het recht op het moment zelf maar daarom
heeft geen standpunt over wat het moet zijn
- onderscheid = recht kan een idee zijn of een sociaal feit
Recht behoort tot de ideeënwereld = “een sollen dat louter behoort tot de
ideeënwereld”
het natuurrechtelijk en religieusrechtelijk denken (methode van de theologie). Men
meent dat het recht sowieso bestaat, zelfs als het niet wordt nageleefd
Vb.: een auto parkeert zich ergens waar het nier mag maar ze treden er niet tegen op,
is het dan wel een regel ? Sommigen zullen menen van wel omdat de regel bestaat,
ook al leeft men het niet na en treedt men niet op. Anderen zullen zeggen dat het
geen regel is en dat het niet bestaat
2
,Samenvatting rechtsvergelijking AJ 2022/23
Vb.: de declaration of independence = het idee van de USA is gecreëerd op basis van
het idee dat de inwoners rechten hebben los van de USA. De taak van de Verenigde
Staten is om deze rechten te realiseren. Als er een overheid is die de rechten schendt,
in plaats van ze te ondersteunen, dan hebben de mensen het recht om de overheid
omver te gooien. Er bestaan dus rechten voor mensen, zelfs als de overheid ze niet
nakomt (mensenrechten)
Recht behoort tot de wereld der sociale feiten = “vandaag hier bestaand recht”
men bestudeerd het recht dat nu bestaat, nl. de sociale realiteit
de positivistische visie
- opvattingen over het recht
Juridisch positivisme
= recht is een behoren, maar het is het behoren dat tot de sociale realiteit behoort
(feitelijk behoren)
1. het recht is dat wat men moet doen van de lokale heerser. Wat de inhoud is van het
bevel heeft geen enkele invloed op de vraag of het recht is of niet (“law is posited)
zelfs als de inhoud verschrikkelijk is, dan nog is het recht als het wordt opgelegd door
de lokale heerser
2. het bestaan van de rechtsregel is afhankelijk van de geldigheid = de geldigheid is
afhankelijk van het overeenstemmen daarvan met een hogere norm en dan pas kan
men stellen dat het bestaand recht is (“all law is source-based”)
? recht moet gebaseerd zijn op de Grondwet, maar op wat is de Grondwet dan
gebaseerd ? Dit is niet gebaseerd op een vorige dus bestaat die Grondwet dan wel ?
= Carlson zegt dat de geldigheid van de Grundnorm actio matis aangenomen
wordt
Heart = een rechtsregel is geldig als men die regel kan terugbrengen tot een bron van
recht en dat deze bron aanvaard wordt door diegene die de macht heeft. Hij baseert
het recht op bestaande overtuigingen van rechten, nl. een consensus tussen rechters
Vb.: als de rechters aanvaarden dat iets een bron van recht is, dan zal een
rechtsregel bestaan als men ze kan afleiden of terugbrengen tot die bron
Sociaal positivisme (juridisch realisme) = men kijkt niet naar het normatieve, men stelt
zich de vraag of het zo hoort of dat men het recht moet naleven. Men kijkt wat de
burger relevant vindt en dat is wat er zou gebeuren als men iets niet zou doen
de burger wil niet weten of het mag, enkel maar weten wat er zal gebeuren indien
men het wel of niet doet. Deze vraag bevat geen normativiteit, maar een voorspelling
van feiten en gedragingen
3
, Samenvatting rechtsvergelijking AJ 2022/23
het recht kent geen normatieve inhoud, het recht loopt gewoon zo in de
samenleving
>< als de rechtsregel dus niet wordt toegepast, is het geen rechtsregel
>< wat de rechters zeggen wat recht is en wat ze denken wat recht is, is ook geen recht
het enige dat recht is, is hetgeen ze doen
Vb.: een rechter stelt dat men er niet mag parkeren maar de man parkeert
toch. Volgens de realist is het parkeren dan toch vrij en het is geen regel
- onderscheid = recht als praktijk versus recht als theoretische weergaven van de praktijk
= men zou een onderzoek moeten doen waar men de Belgische leer vergelijkt met de
Franse leer. Men moet niet in het ene stelsel naar de praktijk kijken en in het andere
stelsel naar de leer
vergelijkt men de rechtspraktijk of de doctrine ?
- recht als dwingende beslechting van conflicten want als men het recht enkel bekijkt vanuit
het idee dat het rechtsregels moeten zijn, dan kan het zijn dat bepaalde landen zogezegd
geen recht kennen
= men moet geen regels vergelijken want dan zijn er discussies wanneer die bestaat of
niet bestaat. Men kan ook gewoon kijken naar de dwingende beslechting van
conflicten
er is dan geen vooringesteldheid dat recht moet gaan om regels
1. Austin = dwingende beslechting van conflicten door de overheid is recht
>< Heart = dit is volgens hem geen recht maar willekeur. Het kan zijn dat gebieden in
de wereld enkel maar dit hebben , dus dit is wel belangrijk binnen de rechtsvergelijking
Vb.: juridisering van de sport. Meer en meer conflicten die zich voordoen in de sport,
worden niet meer beslecht door de federatie zelf maar worden opgelost door de
overheid op dwingende wijze maar daarom betekent dit niet dat er meer regels zijn. Er
is gewoon een verschuiving inzake de beslechting
2. beslechting van conflicten door een derde die niet de overheid is, is dit recht ? Dit
zijn andere partijen dan die dat in het conflict zitten
3. men kan ook gewoon kijken naar conflictbeslechting, zelfs als het gebeurt door de
partijen zelf
=> de onderzoeker moet meedelen wat voor hem recht betekent en dat zal men onderzoeken
in verschillende gebieden. Als men een bepaalde visie gebruikt om recht te onderzoeken,
dan moet men in het andere gebied dezelfde visie gebruiken
4
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur lexspecialis. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €11,09. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.