Zorg in instabiele en complexe situaties: VPK in crisis en noodsituaties
1 Inleiding
We kunnen vanuit medisch perspectief van een noodsituatie spreken wanneer de zorgvraag
plots het zorgaanbod sterk overstijgt à geen eenduidige definitie
De reguliere Dringende Geneeskundige Hulpverlening (DGH) worden verwacht om ook in
noodsituaties in te staan voor de zorgen aan de slachtoffers à denk aan de hulpcentra 112,
de interventiediensten (MUG) en de spoedgevallendiensten
In 1963 werd de Civiele Bescherming opgericht = een Belgische federale hulpdienst die de
bevolking helpt bij rampen
Urgentie vs. Rampengeneeskunde:
- Gelijkenissen
Onvoorspelbaar in aantal en aard
Gelijklopende pathofysiologie en diagnostisch-therapeutisch denken
Ongeacht leeftijd
- Verschillen
Maximale resources voor individuele patiënt vs beperkte resources voor groot aantal
pt’en
Ethisch denken: keuzes maken
Organisatorisch denken
Beperkte aangepaste medische technieken
Van urgentie-arts/vpk naar medical incident manager
2 Noodplanning
= het geheel van beleidsinstrumenten die bedoeld zijn om een snelle inzet van beschikbare
hulpverleningsmiddelen mogelijk te maken en een optimale coördinatie van die middelen te
realiseren
Noodplannen worden opgesteld om te zorgen voor de bescherming van de bevolking en het
leefmilieu a.d.h.v. snelle en gecoördineerde hulpverlening tijdens een noodsituatie à op niveau
van de burgemeester, gouverneur en minister
Multidisciplinair Nood- en Interventieplan (NIP):
- Algemeen Nood- en Interventieplan (ANIP): bevat de algemene richtlijnen en de nodige info
om het beheer van een noodsituatie te waarborgen
- Bijzonder nood- en Interventieplan (BNIP): aanvulling bij het ANIP met bijkomende specifieke
richtlijnen en afspraken betreffende een specifiek risico (bv Antwerp 10-miles, festival, etc)
Monodisciplinair interventieplan: regelt de interventiemodaliteiten van één discipline, in
overeenstemming met het NIP
Intern noodplan: opgesteld door bedrijf of instelling om schadelijke gevolgen van een
noodsituatie te beperken door aangepaste materiële en organisatorische noodmaatregelen uit te
werken
Fasering = het niveau van het crisisbeheer wordt bepaald op basis van criteria:
- Feiten
- Geografische uitgestrektheid
- Aantal slachtoffers
- Milieueffecten
- Economische weerslag
- Sociale weerslag
- Nodige middelen
- Aard van de noodsituatie (Seveso (activiteiten ontplooien op het vlak van de behandeling, de
productie, het gebruik of de opslag van gevaarlijke stoffen), terrorisme, enz.)
1
, 2.1 Disciplines
Discipline (1) Hulpverleningsoperaties:
- Brandweer, civiele bescherming
- Noodsituatie beheren en de hieraan verbonden risico’s uitschakelen,
- De personen opsporen, bevrijden, helpen, redden en in veiligheid brengen, …
- Leiding door direct brandweer = Dir-BW
Discipline (2) Medische, sanitaire en psychosociale hulpverlening:
- Ziekenhuizen, MUG, Rode Kruis, Dienst Speciale Interventies, …
- Medische keten opstarten,
- Geneeskundige en psychosociale zorgen toedienen,
- Vervoer van slachtoffers organiseren, …
- Leiding door directeur medische hulpverlening = Dir-Med
Discipline (3) Politie van de plaats van de noodsituatie:
- Lokale en/of federale politie
- Openbare orde handhaven en herstellen,
- Toegangs- en evacuatiewegen vrijhouden,
- Dodelijke slachtoffers identificeren, …
- Leiding door directeur politie = Dir-Pol
Discipline (4) Logistieke steun:
- Civiele bescherming, FANC (Federale Agentschap voor Nucleaire Controle), leger …
- Versterking inzake personeel en materiaal waarborgen,
- Technische middelen voor communicatie organiseren tussen de disciplines, …
- Leiding door directeur logistiek = Dir-Log
Discipline (5) Informatie:
- Communicatiemedewerker à media, pers, …
- De informatie en richtlijnen aan de bevolking verschaffen,
- De informatie over de beschermingsacties voor de terugkeer naar normale situatie bezorgen
- Onder leiding van directeur informatie = Dir-Info
Hoofdopdrachten medisch discipline (2):
- Balans maken van aantal slachtoffers en hun pathologieën
2