DE LIJST CULTUURWETENSCHAPPEN 2DE KWARTIEL:
WEEK 11+12: Romaanse architectuur (moment waarbij ze zoeken hoe we terug
Romeinse architectuur kunnen produceren)
Tijd van de monniken en ridders (vroege Middeleeuwen 500 – 1000)
POLETIEK CONTEXT: 312 Christendom staatsgodsdienst centraal Europa gemaakt door
Constantijn. 5de eeuw val WRR. 610 verspreiding van Islam naar Arabië, Z. Europa Azië en
India. 751: Pepijn (zoon Karel Martel) kroont zich tot koning van Frankische dynastie.
751 : Zoon van Karel Martels, Karel de Grote: Verenigt Europa (Christianisering) → lokale
gebruiken worden overgenomen tot bij een groot rijk en in dat rijk ontstaat een culturele
heropleving → veel kunst en kennis is verloren gegaan door conflicten en Karel de Grote
laat Romeins ambacht erin verwerken in het rijk.
Groen: islamitische overheersing, tegengehouden door Karolingische Rijk
Oranje: Byzantijnse Rijk → groeit tot Zuid-Europa en Italië (soort van eb & vloed)
Paars: Karolingische Rijk
,Kunstwerken:
1. Beeldje van Karel de Grote te paard, 9de eeuw
Een man op een paard, basis van wat wij zien: rijke, Karel de Grote. Een topkunst op dit
moment, Proporties niet in correcte orde, beetje
kinderachtige, stijf, niet realistisch, houterig. Dit komt
doordat er veel kunst, kenniskunde verloren is gegaan
door conflicten. Actief op zoek naar hoe zich
positioneren als een Romeinse keizer. Karel was op de
hoogte van de Romeinse grootheid en hij probeert
zicht als een Romeinse keizer af te beelden.
Beeld Marcus Aurelius; 176-180 n.Chr: Veel realistisch en met veel details
Dit beeld toont meer expressie = tegenovergestelde van het beeldje van Karel de Grote
2. Justinianus en zijn gevolg. Mozaiëk in San Vitale, 547, Ravenna
,Als belangrijke persoon van de hele kerk staat centraal, een heilige omringd door
bisschoppen, Justinianus, een christelijke kerk, maar de man in rechter kant staat meer op de
voorgrond met de man in het midden = spanning tussen politieke en religieuze macht
Twee dimensionale tekening → duidelijke stijl van Byzantijnse periode
Kennis plasticiteit en perspectief verloren als je vergelijkt met Romeinse beelden
Het bevestigen van blokjes glas, marmer (= tesserae) in patronen tegen de muur. • Eerst
worden drie lagen mortel, van grof tot zeer fijn, op de muur aangebracht, waarin later de
steentjes gedrukt worden. De grove laag bestaat uit een mengsel van marmer en kalk, de
tweede laag is fijner en neemt de schuin afgesneden stukjes glas op. • De mozaïeken
krijgen kleuren door een mengsel van glaspoeder en metaaloxide.
Invloed van de laat-Romeinse mozaïeken. • Leent zich goed voor kleurcontrasten en een
gestileerde vereenvoudiging door scherpe lijnen. • Byzantijnse streven om de illusie van
ruimtelijke diepte te vermijden en een tweedimensionale voorzijde van de heilige figuren
te benadrukken. • Vergulde oppervlaktes met bladgoud = voorstelling van het
hiernamaals
3. Laatste Oordeel timpaan. Ste. Foy, Conques. 1050-1130
Romaanse architectuur: beeldende aspect even belangrijk als de constructie ervan.
Timpaan is een belangrijk element, de sculpturen: ingebed in de structuur, niet
realistisch, gevoel overbrengen, dit is een verschil met het Grieks, daar werden de
beelden in de architraaf gezet.
, Jezus wordt herrezen en andere zielen ook. Op die dag wordt bepaald of je naar de
hemel/hel gaat. In het jaar 1000 dachten de mensen dat je naar de hel of hemel ging.
Sculpturen zijn verder geëvolueerd. Aan de kant van de hemel (links) zijn ze geordend,
gestructureerd, aan de kant van de hel (rechts) is er chaos, massa in paniek