Sociaal recht
0. Inleiding
Sociaal recht Arbeidsrecht
o Privaatrecht = verhouding tussen burgers onderling
o Contractvrijheid en gelijkwaardigheid van contractspartijen
o Basisprincipe = partijen kiezen wat in overeenkomst staat
o Individueel arbeidsrecht = specifiek op arbeidsverhoudingen (WG & WN)
o Collectief arbeidsrecht = WNS in groep optreden en inspraak krijgen met WGS
o Vroeger volgens principes van het burgerlijk recht
o Ontstaan door sociale kwestie = WG misbruikte positie = arbeidsproletariaat ->
sociale onrusten
Arbeidsrecht is dus:
o Uitzonderingsrecht ten opzichte burgerlijk recht
o Beschermend recht voor WN (alleen WN kan beroep doen op Arbeidsrecht)
Socialezekerheidsrecht
o Publiekrecht = verhouding tussen burgers en overheid
o Eenzijdigheid, dominantie van overheid, geen contractvrijheid
o Basisprincipe = gelijkheid + algemeen belang
o Wat = sociale voorzieningen + tegemoetkomingen in bijkomende kosten + rechten
en plicht van WN en WG tegenover elkaar
Dwingend recht = niet afwijken (essentieel openbare orde + bescherming zwakke)
Aanvullend recht
1. Juridische tewerkstellingen (= sociale statuten)
Eerste onderscheid
Zelfstandigen In dienstverband
o Geen gezag o Gezag
o Meerdere klanten o Instructies & richtlijnen WG
o Aannemingsovereenkomst o Arbeidsovereenkomst
o Burgerlijk en/of ondernemingsrecht o Arbeidsrecht
o SZ & Inkomstenbelasting o SZ & Inkomstenbelasting
o Aansprakelijk voor eigen daden -> o WG aansprakelijk daden WN tenzij
beroepsaansprakelijkheidsverzekering opzettelijk of herhaaldelijke lichte fouten -
o Winst door nijverheids-, handels- of > kijken naar fout, niet gevolg
landbouwbedrijf; bestuurders
vennootschappen; beoefenaars vrije
beroepen
Tweede onderscheid
Dienst van privépersoon Dienst van overheid
o Privaatpersoon = onderneming, o Publiekpersoon = overheid, gemeente,
vennootschap, natuurlijk persoon staat
1
, o Arbeidsovereenkomst = sociaal recht o Statuut of rechtspositieregeling =
bestuursrecht “raad van staten”
o Partij = WG & WN (= loontrekkende) o Partij = publiekpersoon & ambtenaren (=
statutaire) -> benoeming of aanstelling
o Werknemerspenisoen = lager dan ambt. o Ambt. pensioen = levensstandaard
o Arbeiders, bedienden, o Contractueel overheidspersoneel =
handelsvertegenwoordigers en uitzonderlijk voor bepaalde
dienstboden taken/redenen = eenzijdige wijzigingen
niet mogelijk
o Beide partijen hebben inspraak bij het o Eenzijdig bepaald = statuut zeer veel
opmaken van de overeenkomst -> partij pagina’s + vorm codex
niet nakomt = contractbreuk
3 statuten = zelfstandige, werknemer en ambtenaar
Leer- of stageovereenkomst of overeenkomst voor beroepsopleiding = het leren
staat hier centraal, gezagsverhouding
2. Aan de slag
Zelfstandige o KBO (Kruispuntbank Ondernemingen) -> ondernemingsnummer (10 cijf.)
o Inschrijven sociale verzekeringsfonds of Nationale Hulpkas SV
o Inschrijven ziekenfonds of Nationale Hulpkas HZIV
o Personeel = uzelf registreren als WG bij RSZ
o Best ook beroepsaansprakelijkheid = verantwoordelijk voor eigen daden
o Ondernemingsloket = inschrijven KBO + controle vergunningen & attesten + voor
startende inschrijving BTW en Rijksinstituut voor Sociale Verzekering der
Zelfstandigen (RSVZ)
o Als je u niet tijdig inschrijft dan is het automatisch de Nationale Hulpkas
Ambtenaar o Vacatures overheid = Belgische Staatsblad of Websites
o Vergelijkende wervingsexamen, medische geschiktheid en proeftijd
Vergelijkende selectie = resultaten gerangschikt, beste wint
Wervingsreserve = rangschikking houden ze voor bep. Periode
Selor = selectiebureau van de federale overheid
o Kandidaten = vereiste diploma’s of getuigschriften, burgerlijke en politieke rechten,
onberispelijk gedrag en soms Belgische nationaliteit
Werknemer Op zoek naar werk
o Inschrijven VDAB = Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding ->
arbeidsbemiddeling, beroepsopleiding, loopbaanbegeleiding, goedkoop treinbiljet
voor examen & sollicitaties
o WG meer dan 20 WN tewerkgesteld afgelopen jaar = verplicht VDAB op de hoogte
te houden + vacatures op VDAB te plaatsen
o Inschrijven VDAB verplicht voor uitkeringen werkzoekenden
Beroepsinschakelingsuitkering = na 12 maand als afgestudeerde
Werkloosheidsuitkering
2
, Gezinsbijslag = jonger dan 25 jaar en afgestudeerd
o EURES-netwerk (European Employment Services) = info EU-arbeidsmarkt
De aanwerving
o Precontractuele fase = nog geen AO, sociaal recht nog niet van toepassing ->
sollicitatie- en selectieprocedure
o Praktische proef = voor de aanwerving peilt naar praktische kennis
Proeftijd = na de aanwerving dus al AO
o Zie codex p3456 = gedragsregels WG tijdens precontractuele fase
Eerbieding persoonlijke levenssfeer = relevantiecriterium
Selectiekosten (WG), maar verplaatsingskosten (WN)
Praktische proef = onbezoldigd, niet langer dan nodig + toevallig AO
Discriminatie
Interfederaal Gelijkekansencentrum Unia of Instituut voor de
Gelijkheid voor Mannen en Vrouwen
6 maand brutoloon of 3 maand als WG andere reden had met een
klein bewijs van discriminatie
o Taalgebruik in de sociale betrekkingen
Gezagsband, officiële documenten, sollicitatie = taal vestiging
Externe communicatie, geen gezagsband, vacature = taal naar keuze
Uitzondering = testen meertaligheid, samenstelling personeel (Vraag uit
WN) of grensoverschrijdend karakter (bv. “Vrij verkeer van WN” )
Het contract
o Arbeidsovereenkomst = wilsovereenstemming over loon, gezag en arbeid
o Arbeidscontract = overeenkomst op papier zetten
o Consensualisme = een wilsovereenstemming volstaat, contract niet nodig
o Mondelinge overeenkomst = altijd van onbepaalde duur
Bepaalde duur, studenten of uitzendarbeid, deeltijds, vervangingsovk.
o Contractuele afspraken of bedingen (= clausule) = moet schriftelijk (bv. proefbeding,
scholingsbeding, concurrentiebeding)
o Arbeidsovereenkomst bewijzen door vermoedens en getuigen ongeacht bedrag
o Minderjarigen WN = vanaf 16 of vanaf 15 als eerste 2j. secundaire geslaagd is
3. De arbeidsovereenkomst
Het gezagselement
o Onderscheid criterium met zelfstandigen
o Mogelijkheid WG = leidinggeven en toezicht houden (werk + bedrijfscultuur)
o Verplichting WN = instructies opvolgen
o WN duurder dan ZN door tal van sociaalrechtelijke verplichtingen => Schijnzn
Vennootschapsbelasting < personenbelasting
Betaling (= per opdracht) Loon (= maandelijks hetzelfde bedrag)
o 3 overeenkomsten volgens elementen AOK
Aannemingsovereenkomst = geen gezag, arbeid, een betaling
Leerovereenkomst = gezag, arbeid (niet belangrijkste), loon
Vrijwilligersovereenkomst = gezag, arbeid, geen loon (kostenverg.)
3
