Resume
Samenvatting Rechtspsychologie
- Établissement
- Katholieke Universiteit Leuven (KU Leuven)
Passages uit het boek die aangegeven waren als te kennen, slides en lesnotities
[Montrer plus]
Livre connecté
Titre de l’ouvrage:
Auteur(s):
- Édition:
- ISBN:
- Édition:
Aperçu du contenu
RECHTSPSYCHOLOGIE1
,HOOFDSTUK I. INLEIDING
Duits-Amerikaanse psycholoog HUGO MÜNSTERBERG (1863-1916)
Psychologie kan een belangrijke bijdrage leveren aan het verhelderen van praktische vraagstukken
à WAAROM: omdat psychologie een empirische wetenschap is.
• Psychologische kennis kan toegepast worden op juridische vraagstukken
Juridische vraagstukken gaan vaak over de vraag of bewijs solide genoeg is om er een
rechterlijke beslissing op te stoelen.
à vandaag de dag is ongeveer elke rechtspsycholoog het hiermee eens. Vele voorbeelden illustreren
de juistheid hiervan.
Ø Voorbeeld: Politieman die een ambtsedige verklaring opmaakt: hij heeft zelf gezien dat
meneer A een auto bestuurde, die een wat slingerende indruk maakte. De auto werd aan de
kant gezet, er werd een blaastest afgenomen bij A en hij bleek onder de invloed van alcohol.
MAAR klaarblijkelijk waren de echtgenote van A en hij snel van plaats verwisseld op het
moment dat de politieman uit de auto stapte. Dat staat allemaal in het pv. Lijkt hard bewijs
tav A.
Praktische vraag: was A wel de bestuurder OFWEL hoe nauwkeurig was de observatie
van de politiefunctionaris?
Onderzoek hiernaar: laat gezonde en intelligente proefpersonen de rol van de
politieman spelen en laat ze kijken naar een andere auto die met 100 km/u wordt
ingehaald en die bestuurd wordt door een vrouw. Hoe vaak menen zulke
proefpersonen dan toch dat er een man achter het stuur zat?
Willem Albert Wagenaar (1941-2011): 55% vd proefpersonen hielden de vrouwelijke
bestuurder voor een man.
ð Conclusie: de verklaring van de politieman lijkt waterdacht maar is dit niet in het licht van deze
foutenmarge
AFDELING I.De 2x2 matrix
Bij de waardering van bewijs moet het draaien om foutenmarges.
à moeilijk te begrijpen voor juristen
Dubieuze zaken (Crombag, Van Koppen en Wagenaar 1992): geven het voorbeeld van zgn. anatomisch
correcte poppen.
• Is een jong kind al dan niet het slachtoffer van seksueel misbruik? à rechtspsychologen
trachten dit te beantwoorden door kinderen te laten spelen met poppen die duidelijke
geslachtskenmerken van mannen of vrouwen hebben.
• IDEE: als kinderen hiermee op een geseksualiseerde manier speelden, dan duidde dit op
slachtofferschap.
2
, • BEVINDING: 20% van de kinderen die niet misbruikt zijn spelen ook met die poppen op een
seksualiserende manier.
ð Als je ten onrechte tot dergelijke conclusie komt à foutpositieve conclusie
Zowel wanneer je concludeert dat het kind wel is misbsuikt als wanneer je concludeert dat het
niet is misbruikt terwijl dat wel het geval was. (10% van de gevallen)
Geen slachtoffer Wel slachtoffer
Deskundige zegt: geen Terecht ontlastend 80% Foutnegatief 10%
slachtoffer
Deskundige zegt: wel Foutpositief 20% Terecht belastend 90%
slachtoffer
Amerikaanse psycholoog John A. Swets (1928-2016): maakt deel uit van de signaaldetectietheorie
• Matrix werd door hem geïntroduceerd
• Het is een soort meetlat die je kunt leggen langs het bewijs van ooggetuigen, bektenissen,
aangiften en verklaringen of gewoon bewijs (zelfs niet-psychologisch van aard)
AFDELING II. Ruis en bias
Waar komen foutenmarges vandaag? à 2 bronnen: 1) Ruis & 2) Bias
1) Ruis: het gebruikte meetinstrument is niet nauwkeurig genieg en vertoont willekeurige afwijkingen.
Ø Alsof je met een elastieke meetlat lengtes zit op te meten
Ø Voorbeeld: rechtspsycholoog gaat adhv een lijstje van criteria in zijn hoofd bepalen of een
getuigen dan wel verdachte op een professionele manier is verhoord.
à MAAR is niet waterdicht: weinig precies en veroorzaakt ruis in hoe de kwaliteit van het
verhoor wordt getaxeerd.
• Ruis kan je zichtbaar maken dmv interbeoordelaarsbetrouwbaarheid: 2 of meer
rechtspsychologen onafhankelijk van elkaar dezelfde verhoren laten beoordelen en kijken in
welke mate hun beoordelingen stroken met elkaar.
ð Hoe lager de interbeoordelaarsbetrouwbaarheid, hoe meer ruis, hoe groter de foutenmarge.
2) Bias: systematische vertekening in de besluitvorming
• Voorbeeld: bias rate neglectà het over het hoofd zien dat er een andere, minstens zo
waatschijnlijke mogelijkheid is.
Ø Voorbeeld: twee psychiatrische patïenten wonen ikv begeleid wonen in hetzelfde huis. De ene
patiënt wordt dood aangetroffen in de woning. De andere wordt als verdachte aangemerkt
3
, omdat die zich vreemd gedraagt en ook omdat die al eerder in aanraking is geweest met de
politie. à logisch om die te verdenken.
MAAR: de overleden patiënt zou ook zelfmoord hebben kunnen plegen
à de deskundige die verzuimt om deze 2 scenario’s tegen elkaar af te wegen trapt in de valkuil
van base rate neglect.
à vaak door stereotypen!
AFDELING III. Verdringing als stereotype
Verdringing is een illustratie van de invloed van stereotypen.
Oostenrijkse arts Sigmund Freud (1856-1939): grondlegger van het idee van verdringing
“Negatief getoonzette herinneringen zijn vaak zo overweldigend dat ze naar het onbewuste
worden verbannen”
DOEL: psyche beschermen
In jaren ’90 van de 20e eeuw: hevig debat over het bestaan van verdringing.
à Vele patiënten hoorden dat hun klachten het gevolg waren van verdrongen herinneringen aan
seksueel misbruik
• Een deel hervond inderdaad na meerdere sessies een herinnering aan seksueel misbruik dat
gepleegd was door een familielid EN zette de stap om dit misbruik aan te geven
Ø Voorbeeld: Kitty Hendriks: meende zich te herinneren dat ze als kind tijdens orgies seks had
met honden in de kelder.
ð MAAR: rechtspsychologen zijn van mening dat er rekening moet gehouden worden dat het
mogelijks gaat om pseudo-herinneringen (= door suggestie gecreëerd).
MAW: een deskundige trapt in de valkuil van base rate neglect als hij de mogelijkheid over het hoofd
ziet dat hervonden herinneringen het illusoire bijproduct van suggestieve therapie kunnen zijn (=
pseudoherinneringen).
à gevaar dat dit een onterechte veroordeling in gang zet.
Nu is er een onderzoekslijn die zich bezighoudt met hoe pseudo-herinneringen ontstaan.
• Het is relatief eenvoudig om met interventies ontleend aan de psychotherapie om pseudo-
herinneringen bij gezonde mensen uit te lokken
Gekoppeld thema hieraan is het ritueel misbruik. Dit wordt ook soms hervonden in therapie.
• In alle gevallen was er sprake van een problematische ontstaansgeschiedenis
à therapie speelde een prominente rol.
De politiefunctionaris die zich buigt over een beschuldiging van misbruik obv in therapie hervonden
herinneringen zal geneigd zijn om voor anker te gaan bij het stereotype verdringing; maar hij moet
rekening houden met een pseudo-herinnering, foutpositief.
4
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur chloevanlaet. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €6,69. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
Peut-on faire confiance à Stuvia ?
4.6 étoiles sur Google & Trustpilot (+1000 avis)
80467 résumés ont été vendus ces 30 derniers jours
Fondée en 2010, la référence pour acheter des résumés depuis déjà 14 ans