Drugsfenomenen – Bocxlaer
Hoofdstuk 1: Inhoud
Inleiding Wat, definities, terminologie, inleidingen
Psycholeptica - Opiaten: morfine, heroïne, methadon
o Historiek, voorkomen, gebruik
o Effecten en neveneffecten, schadelijke effecten
o Opname en eliminatie: impact van type gebruik (roken,
IV injectie, …) op neurofarmacologisch effect
o Werking
o Aspect misbruik, afhankelijkheid, tolerantie,
onthoudingsverschijnselen, reward pathway
- Snuifmiddelen
o Gassen, solventen, lachgas, …
Stimulantia - Cocaïne, amfetamines, crack, …
o Historiek, voorkomen, gebruik
o Effecten en neveneffecten, schadelijke stoffen
o Designer drugs (XTC etc), druglabs
Psychedelica - LSD, psylo’s, mescaline
o De psychedelische ervaring
o Voorkomen, gebruik, effecten en neveneffecten,
schadelijke effecten
o XTC (specifieke effecten en neveneffecten)
Cannabinoïden - Historiek, voorkomen (hasj, marihuana,…), gebruik
- Effecten en neveneffecten, ongewenste effecten, nuttige
effecten
- Afhankelijkheid (fysisch vs. psychisch)
Partydrugs, legal high, NPS - Legal highs
- Party drugs
o Designer drugs
o Recreatieve drugs (ketamine, GHB (liquid XTC))
Hoofdstuk 2: Inleiding
Drugsfenomenen - Drugs, psychofarmaca, illegale drugs, …
- We worden er allemaal met geconfronteerd
o Fenomeen niet meer weg te denken uit onze samenl
o Er zit bovendien een stijgende lijn in druggebruik
o Eindelijk status quo?
o Zie trens grafieken slide 3-6
- Misschien wel plateau bereikt in gebruiksfrequentie, zeker
niet in soorten drugs
- Nog steeds veel de ‘klassieke drugs’
o The ‘big five’ – C,C,A,X,H (cocaïne, cannabis,
amfetaminen, xtc & heroïne)
o Marihuana & hasj meest inbeslaggenomen drugs
- Wel explosie van nieuwe drugs, chemicaliën
o Professionalisering syntheselabs, internet!!!
1
,Maatschappelijke primaire focus - Volgens grafieken: tabak, alcohol (benzo’s en cannabis)
zeer grote addict/user-rate met zeer laag
behandelpercentage
o Focus hierop leggen ipv heroïne & cocaïne!
- Alcohol
o 14% dagelijkse gebruikers
o 6% overconsumptie (> 14 eenheden vrouwen & 21
eenheden mannen – nu max 10 voor beide)
• 15-24j >6 glazen & binge drinken
• 55-65j: 15,6% mannen > 21 eenheden – 9,2%
vrouwen > 14 glazen
- Tabak
Epidemiologie: algemene vaststellingen - Prevalentie van middelenproblemen is hoog!
- Gevolgen middelenproblemen massaal
- Maar… aantal echt verslaafden opvallen minder dan aantal
gebruikers
- ??? 6% overconsumptie bij alcohol
- Kwetsbaarheid en/of protectieve factoren???
Middelenafhankelijkheid - Eigenlijk slechts een deel van het probleem
- Druggebruik, drugsmisbruik, verslaving is MEER dan alleen
het middel, de drug
- Model ‘Zinberg’ M-M-M (3M model)
o Drug – Middel
o Set (factoren in het individu – Mens
o Setting (factoren in fysieke en sociale omgeving) –
Milieu
- Verslavingsdeskundigen stellen vandaag zelfs dat
‘verslaving’ niets met het middel te maken heeft
(middel kan ook activiteit zijn zoals gokken, gamen, …)
- Dit luik vh opleidingsonderdeel: het ‘middel’ … drugs
- Eigenlijk beter psychofarmaca = geneesmiddelen die op
een psyche ingrijpen
Drugs <-> geneesmiddel? Terminologie – what’s in a name → eigenlijk 1 grote groep!
Drugs Producten die men zonder ernstige reden inneemt om zijn
gevoelens, bewustzijn te veranderen en waardoor men aan
zijn persoon en/of aan de gemeenschap schade berokkent.
Indelingen (verschillende worden gebruikt)
Welke (oa) - Soft <-> hard (niet de beste manier volgens prof)
- Op basis van effect
1. Psycholeptica (onderdrukken CZS)
o Tranquillizers (barbituraten, benzo’s), Opiaten,
(GHB)
2. PsychoANAleptica (stimuleren)
o Cocaïne, amfetaminen, cafeïnen
3. PsychoDYSleptica (verstoren CZS)
o LSD, cannabinoïden, (XTC)
2
,Sinds kort - Opdeling in 3 groepen (stoffen met stimulerende werking,
met verdovende werking, met psychedelische werking)
wordt in vraag gesteld
- Tgv de enorme toename aan nieuwe psychoactieve stoffen
(NPS)
- Nieuw model afkomstig uit Engeland
o Het Drugwiel (vertaling van dit model naar Belgische
context, VAD en WIV – Sciensano)
- 7 categoriën (3 oude, 3 nieuwe, categorie dempende
stoffen opgesplitst in 2 groepen)
Het drugwiel - Stimulantia en hallucinogenen zijn gebleven
o Hallucinogenen is geen goede benaming
- Dempende stoffen opgesplitst in opioïden (dus natuurlijk
én synthetisch) en verdovende stoffen
- Nieuw (+/-): empathogenen, dissociatieven, cannabinoïden
- Binnenring en buitenring: illegaal vd. Legaal of
voorschriftplichtig
- Duidelijke aanwezigheid van de ‘acroniem’-stoffen (NPS)
- Beetje ongelukkige uitwerking van een goed idee
- Vooral de naamgeving is ongelukkig
o Verdovende stoffen: is een nietszeggende naam
o Hallucinogenen: zou beter psychedelica zijn
- Ook ‘effecten-wiel’ (vaak niet echt gelukkig gekozen)
Wat gaan wij zien - Psycholeptica
o Opioïden → hfst ‘psycholeptica’, deel ‘opiaten’
o Verdovende stoffen → beperkt, één benzo
(flunitrazepam) op het einde van het luik bij DFSA en
GHB; solventen en lachgas (dissociatief?)
- Psychoanaleptica
o Stimulantia → hfst ‘stimulantia)
o Enkele van de empatogenen en van de hallucinogenen
→ hfst ‘stimulantia’ of hfst ‘psychedelica’
3
, - Psychodysleptica
o Hallucinogenen → hfst ‘psychedelica’
o Empatogenen → hfst ‘psychedelica’
o Cannabinoïden → hfst ‘cannabinoïden’
- Partydrugs, legal high, NPS
o Empatogenen
o Dissociatieven
o Stimulantia
o Cannabinoïden (synthetische)
Ontwikkelingen - Er zijn twee karakteristieken van een stof die het
→ Stroomversnelling door synthetische drugs ‘gevaarspotentieel’ van een drug bepalen
o Hoe potent een stof is per gewichtseenheid
o Hoe snel een stof doorheen de membranen (tot bij de
hersenen) dringt
- Huidige golf van designer drugs levert steeds krachtigere en
sneller penetrerende stoffen of
- Situatie is grondig veranderd tov het verleden waar drugs
vaak van plantaardige oorsprong waren
Hoofdstuk 3: Psycholeptica (People aren’t addicted to alcohol or drugs, they are to escaping reality)
Opiaten (if opium-eating be a sensual pleasure, and if I am bound to confess that I have indulged in it to
exces snot yet recorded of any other man, it is no less true that I have struggled against this fascination)
Historiek, producten en gebruik
Historiek - Historisch gezien belangrijke rol in de geneeskunde
- Nog steeds beste zware pijnstiller
- Ook echter klassiek voorbeeld van verslavende middelen
Producten - Opium
- Morfine
- Heroïne (Diacetylmorfine)
Opium - Is extract uit papaver somniferium → psychoactief!
o Sneetjes in bloemknot, sap laat men stollen om het
erachter af te schrapen
- De aldus verkregen ruwe opium
o Opiumbrood
o Van oudsher gerookt (“geschoven”)
- Wetenschappelijke kennis van werking start bij isolatie van
het belangrijkste actief bestanddeel → MORFINE
Morfine (Naar Morfeus) - Is een zuivere, enkelvoudige stof
- Dan wordt injectie ook mogelijk → ° Analgesie
o = pijnstilling zonder bewustzijnsverlies
o Wordt mbv injectie efficiënter en beter te regelen
Heroïne - De eigenlijke bron van het negatieve beeld van de opiaten
in de 20e eeuw
- Is ‘diacetylmorfine’
o Éénvoudig aan te maken
4
