Groei en ontwikkeling
Examen: 30 MC vragen met giscorrectie
-> Besprekingen van grafieken interpreteren, geen grafieken kunnen tekenen!
Hoofdstuk 1: Methodologie van het groeionderzoek
SITUERING
• Ontwikkelings-kinesiologie → groei en ontwikkeling
o Kinantropologie = studie van menselijke soort (fysische – culturele antropol.)
o = fysische antropologie = studie van de mens als biologisch verschijnsel vlgs fysische
wetten
o Bestudeert de verklaring van verschillen tussen mensen:
▪ Genetische verschillen (genetica, etnische verschillen)
▪ Omgevingsverschillen (adaptatie)
• Omgaan met kinderen tijdens hun ontwikkeling (school, fitness, jeugdtrainer)
o Hoe verschillen kinderen van volwassenen
• Uniekheid van ieder kind/jongere tov algemene groei
o Kennis van bv: biologische maturiteit mee opnemen in aanpassen trainingsbelasting
• Behandeling van pediatrische patiënten
o Wat is normale ontwikkeling VS pathologische ontwikkeling
• Veroudering
o Wat zijn normale biologische effecten van veroudering – hoe pas ik
beweegprogramma’s aan bij (gezonde) ouderen
• Bio-culturele aspecten
→ Jongeren stellen we voor tussen 0 en 19 jaar.
Waarom groei bestuderen?
• Belangrijke bevolkingsgroep (afhankelijk van levensverwachting)
• Groei duurt absoluut en relatief gezien het langst bij de mens
o Het groeien blijft heel lang duren, want gaat heel traag
• Iedereen heeft een individueel groeiproces
o Groei = factor in ontstaan van variabiliteit
o Resultaat van genetisch potentieel, omgevingsinvloeden en interactie, waaronder
tevens bio-culturele aspecten
▪ Bio-culturele aspecten: waar ben je geboren, in welke omstandigheden
Waarom veroudering bestuderen?
• Belangrijke bevolkingsgroep: vergrijzing van de westerse bevolking o.a. door verbeterde
gezondheidszorg
• Gezonde levensjaren (o.a. zelfredzaam zijn) zijn kostenbesparend
1
Groei & ontwikkeling
, • Rol van fysieke activiteit en gezonde levensstijl hierin
Figuur 1; Op het einde van de curve zie je een klein knikje, dit komt door het Covid-
effect.
Waar in wetenschapsdomein?
• Focus op variabiliteit, niet enkel op wetmatigheden (bv: fysiologie), niet-experimenteel
o Variabiliteit: de focus daarop leggen
• Verklaring trachten te zoeken voor variabiliteit naast de wetmatigheden
TERMINOLOGIE: GROEI-MATURATIE-ONTWIKKELING
1. Groei:
Proces dat tot stand komt onder invloed van 3 elementen
• Celvermenigvuldiging (mitosis)
• (cel) volumetoename (hypertrofie)
• Toename van interstitieel weefsel/ vocht volume
➢ Weefselafhankelijk: bv spierweefsel, zenuwcellen is niet gelijk aan de huid
➢ Goed kwantitatief meetbaar, afgeleide parameters zoals groeisnelheid, piek groeisnelheid,
versnelling
o Somatische groei
o Snelheden: groei in de tijd opvolgen
2. Maturatie:
Prenataal:
• Celdifferentiatie
• 1 bevruchte eicel differentieert naar cellenverzameling in 3 kiembladen, waarna specifiekere
celdifferentiatie alle weefsels, organen en functies afmaakt
• Celdifferentiatie goed lopen → gezonde baby
2
Groei & ontwikkeling
,Postnataal:
• Hoeveel weg er is afgelegd op weg naar volwassenheid
• Tempo en timing
o Timing: tijdstip van mijlpaal (leeftijd menarche)
▪ Menarche = 1ste menstruatie
o Temp: tijd tussen mijlpalen bv: tussen leeftijd menarche en leeftijd volwassen gestalte
▪ Tijdsintervallen tussen verschillende mijlpalen
• Moeilijker te kwantificeren (kwalitatieve gegevens)
• Maturiteit = status (bv: pre-menarche)
o Groepen opdelen volgens maturiteit status: bv meisjesgroep opdelen in pre-menarche
en post-menarche
• Maturatie = proces
Voorbeeld:
Figuur 2; Groeicurve
- R-X foto’s: voorbeeld van een volgroeide hand → geen schatting van de leeftijd kunnen maken
3
Groei & ontwikkeling
, Samenhand tussen groei en maturatie:
• Bv: tijdstip van maximale groei = timing aspect van maturatie
• Bv: groeischijf van bot verdwijnt = einde skeletale maturatie zorgt voor einde van de
lengtegroei
• Specifieke pathologieën kunnen invloed hebben op groei, maar niet op maturatie of
omgekeerd (bv: Achondroplasie)
3. Ontwikkeling
Meer omvattend begrip omvat:
• Groeiproces
• Maturatieproces
• Leerprocessen/ training/ evolutie initiatie → perfectie
• Ervaringen
Voorbeeld: motorische ontwikkeling → leren stappen
Voorbeeld: emotionele ontwikkeling, perceptuele ontwikkeling, morele
ontwikkeld → Zie foto
Figuur 3; Hoort bij het tweede
voorbeeld
BRONNEN VAN VARIATIE
1. Omgevingsfactoren
a. Micro – macro
b. Prenataal: intra-uterine (factoren waar je tijdens de zwangerschap rekening mee kan
houden om de baby zo gezond mogelijk geboren te laten worden), omgeving,
medicatie, rookgedrag
c. Postnataal: gezin (SES), school, peers (vrienden, school), indicatoren van welvaart
=> Bio-culturele aspecten: rol van SES, etniciteit (biol./ genetische en culturele
aspecten), religie… op aspecten van groei, ontwikkeling, maturatie en veroudering,
fysieke fitheid
4
Groei & ontwikkeling