Notes de cours
Vennootschapsrecht (volledige) lesnotities
- Cours
- Vennootschapsrecht
- Établissement
- Katholieke Universiteit Leuven (KU Leuven)
Document met notities van alle lessen in overzichtelijke structuur.
[Montrer plus]
Aperçu du contenu
VENNOOTSCHAPSRECHT
I. VENNOOTSCHAPPEN EN VERENIGINGEN
Vennootschaps(-en verenigings)recht = het recht van de (in min of meerdere mate) gestructureerde
menselijke samenwerking rond bepaalde activiteiten met het oog op het bereiken van een bepaalde
doelstelling
Vennootschapsrecht en verenigingsrecht eigenlijk niet meer te scheiden sinds WVV
o Wel focus op vennootschapsrecht
In elk rechtssysteem aanwezig, met vaak erg herkenbare hoofdkenmerken
Tot op zekere hoogte Europees aangestuurd
o Vennootschapsrecht bestaat overal ter wereld, maar sterke culturele invloeden
o Harmonisatie op Europees vlak in het vennootschapsrecht
Niet per se Europees mislukt
Prokura-systeem zou er nooit geweest zijn zonder Europa
Kapitaal zou er ook geweest zijn zonder Europa, kapitaal is iets typisch voor
continent maar verliest stilletjes aan zijn betekenis
o Met zeer sterke aandacht voor genoteerde vennootschappen, banken en andere
financiële spelers, en verzekeringsondernemingen
Maar eigenlijk zijn genoteerde vennootschappen economisch niet zo heel
belangrijk
Eigenlijk zou Europa zich bezig wat meer bezighouden met KMO’s
In BE zijn vooral KMO’s (Kleine en Middelgrote Ondernemingen) van
groot belang
o Eigenlijk zijn KMO’s in de gehele wereld de ‘backbone’ van
de economie
Waarom zijn banken, financiële spelers en verzekeringsondernemingen voor
Europa zo belangrijk?
2008: financiële crisis
Sindsdien focust Europa sterk op de banken
o Algemeen Europees vennootschapsrecht: vaak in domeinen die de nationale
belangen relatief weinig raken
Er zijn wel Europese evoluties, maar niet per se superbelangrijk voor het
vennootschapsrecht
Uitgangspunten en aanpak
1
, Wetboek van vennootschappen & verenigingen (2019, volop in werking getreden op 1
januari 2020, sindsdien al 12x gewijzigd)
o Prof is één van de vier experten die het WVV heeft geschreven
o Ook momenteel bezig aan reparatiewetgeving: fouten uit het WVV halen
Vernieuwingen in het WER (2018-2019)
o Boek I (definities)
o Boek II – titel 3 (vrijheid van onderneming)
o Boek III – titel 3 – hoofdstuk 2 (boekhouding)
o Boek XX – insolventierecht
Zijn verondersteld “gekend”*
Uitdieping van een aantal thema’s en verkenning van een aantal belendende percelen die
niet of slechts zeer kort aan bod komen in het vak “Ondernemingsrecht”
(Maximum) agenda
Voorgestelde thema’s
o Het WVV: basisbeginselen en structuur
o De vennootschap versus de vereniging
o Basisregels inzake de vereniging
o De CV: waarin anders dan de andere rechtspersonen?
o De genoteerde NV: een inleiding
o Vermogen en bescherming daarvan in de rechtspersoon
Verenigingen
BV en CV
NV
o Uitgifte van effecten in BV en NV
o Fusies en overnames – een verkenning
o Organen in de rechtspersoon
Structuur & werking
Bevoegdheidsverdeling
Vertegenwoordiging
Belangenconflicten
Aansprakelijkheid
Toekomstige agenda
Mogelijke doorkruising door nieuwe wetgevende ontwikkelingen op Europees vlak
o Richtlijn (EU) 2019/1023 van 20 juni 2019 betreffende preventieve
herstructureringsstelsels, betreffende kwijtschelding van schuld en
beroepsverboden, en betreffende maatregelen ter verhoging van de efficiëntie van
procedures inzake herstructurering, insolventie en kwijtschelding van schuld, en tot
wijziging van Richtlijn (EU) 2017/1132 (Richtlijn betreffende herstructurering en
insolventie)
2
, Belangrijke en zeer complexe Richtlijn, maar eerder thuis in het
insolventierecht
Teksten zijn klaar, maar raken politiek maar niet gelanceerd
o Richtlijn (EU) 2019/2121 van 27 november 2019 tot wijziging van Richtlijn (EU)
2017/1132 met betrekking tot grensoverschrijdende omzettingen, fusies en
splitsingen
Minder belangrijk, gaat over internationale transacties
Geconsolideerd in Richtlijn (EU) 2017/1132 van 14 juni 2017 aangaande bepaalde
aspecten van het vennootschapsrecht (codificatie)
o Verordening (EU) 2019/452 van het Europees Parlement en de Raad van 19 maart
2019 tot vaststelling van een kader voor de screening van buitenlandse directe
investeringen in de Unie
Belangrijk voor M&A (verkoop van aandelen): Verordening gaat over de
mogelijkheid om investering vanuit niet-Europa (vb. China, India…) in Europa
aan overheidsscreening te onderwerpen
Europa is afhankelijk geworden van bepaalde niet-Europese staten:
Rusland (gas), China (technologie)…
Europa beseft dat ze niet enkel diensten kunnen blijven leveren,
maar ook producten moeten blijven maken
o Ontwerprichtlijnen (van belang voor genoteerde vennootschappen):
Voorstel voor een Richtlijn tot wijziging van Richtlijn 2013/34/EU, Richtlijn
2004/109/EG, Richtlijn 2006/43/EG en Richtlijn (EU) nr. 537/2014
betreffende duurzaamheidsrapportage door ondernemingen
“Proposal for a Directive on improving the gender balance among […]
directors of companies listed on stock exchanges, and related measures”
Praktische informatie
Gelijk welke uitgave van het WVV, wetgeving die niet in de VRG-Codex zou staan, wordt op
Toledo ter beschikking gesteld
Slides en aanbevolen/ondersteunende literatuur op Toledo
Examenstof wordt geput uit de slides, zoals toegelicht tijdens de les, tenzij uitdrukkelijk
anders aangegeven
o Belang van lesnota’s
o Les, geen livestream, opname op Toledo 1 week beschikbaar (tenzij voor
werkstudenten en studenten met een door de faculteit erkende overlapping) *
o Aantal essay-vragen en aantal technische kennis-vragen (MC met correctiefactor)
Twee discussiecolleges
o Formule en data worden zo snel mogelijk meegedeeld (maar naar het einde van het
semester toe)
o Aanwezigheid (facultair) verplicht
3
,II. ENKELE CIJFERS
2020*:
o 482.239 natuurlijke personen (49,48%)
Opvallend: 50% van de ondernemingen in BE zijn eenmansondernemingen
die niet in vennootschapsvorm worden gevoerd relativeren van belang
vennootschapsrecht
o 373.083 BV(BA)’s (38,28%)
BVBA’s bestaan eigenlijk niet meer, want automatisch omgezet naar BV,
maar velen hebben hun naam gewoon nog niet aangepast
Voornamelijk focus op BV, want meest voorkomende vennootschapsvorm in
BE en zal ook blijven toenemen
o 65.395 NV’s (6,71%)
Aantal NV’s zal dalen
o 26.540 VZW’s (2,73%)
Dit zijn enkel de BTW plichtige VZW’s, maar in totaal zijn er zo’n 140.000
VZW’s in BE
VZW’s maken belangrijk deel uit van de economie: hoge
tewerkstellingsgraad, veel omzet (vb. ziekenhuizen, rusthuizen,
kinderdagverblijven…)
Aantal VZW’s zal waarschijnlijk toenemen
o 15.596 buitenlandse vennootschappen (1,6%)
Cijfer buitenlandse vennootschappen stijgt elk jaar
Steeds meer landen hanteren de statutaire zetelleer
o 11.641 CV’s (1,19%)
Aantal CV’s zal waarschijnlijk dalen
(Bron: Statbel)
2022:
o 131 genoteerde Belgische vennootschappen (op een totaal van 174 genoteerde
vennootschappen) op Euronext Brussels
Genoteerde vennootschappen, vbn.: ABInbev, Telenet (totaal
privaatrechtelijke speler), Proximus (50% + 1 aandeel in handen van overheid
= overheidsbedrijf), Bpost (= overheidsbedrijf), UCB (geneesmiddelen), KBC,
Colruyt (90% in handen van de familie Colruyt, 10% genoteerd)
Grote niet-genoteerde vennootschappen in BE: vb. Duvel Moortgat, Etex…
Genoteerde vennootschappen moeten veel meer informatie bekend maken
dan niet-genoteerde spelers
Niet-genoteerde spelers en kleine spelers zijn eigenlijk belangrijker
(Bron: Euronext)
1 mei 2019 tot en met 30 april 2020: 32.707 nieuwe vennootschappen opgericht bij
notarissen (+34%)
4
, 1 mei 2020 en 30 april 2021: 37.784 nieuwe vennootschappen opgericht bij notarissen
1 mei 2021 tot 30 april 2022: 39.737 opgericht bij notarissen*
o Zo goed als uitsluitend BV’s (96,6%; slechts 2,1% NV)
o Meer dan 3.000 BV’s / maand
o Stijging met 5% t.o.v. zelfde periode in 2021, en met 21% t.o.v. 2020
1/10 bestaande vennootschappen pasten hun statuten aan aan het WVV
o Einddatum: 31 december 2023
o Niet alle maar zo goed alle vennootschappen staan voor een aanpassing
(Bron: FedNot, Ondernemersbarometer (1x per jaar))
Per einde 2021:
o 119.830 nieuwe ondernemingen
56% eenmanszaken
44% vennootschappen, waarvan 40.357 volkomen rechtspersonen*
o Vennootschapsvormen:
32,8 % BV
0,77% NV
4,62% CommV
4% buitenlandse rechtsvormen
1,93% VOF
0,08% CV
o Risico op financiële moeilijkheden groter in vennootschappen dan in eenmanszaken
o “Hoewel met aandeel van 58,4% eenmanszaken op het laagste niveau staat sinds
2012, blijft de eenmanszaak afgetekend de belangrijkste juridische vorm voor
startende ondernemingen. Wat betreft de vennootschapsvormen is de besloten
vennootschap (de vroegere BVBA, EVBA en SBVA) de populairste met een aandeel
van 31,2% in 2020, een stijging van 3 procentpunt ten opzichte van 2019. De andere
rechtsvormen vertegenwoordigen slechts een minderheid van de starters. In
vergelijking met tien jaar geleden is het aandeel NV’s meer dan gehalveerd: van 1,8%
in 2010 naar 0,8% in 2020”
Bron: Unizo/UCM/Graydon Startersatlas 2021
Januari 2022 – juni 2022: faillissementen (MAAR cijfers beïnvloed door steunmaatregelen
onder COVID-19)
o 2.264 BV(BA)’s
o 1.073 eenmanszaken
Er zijn veel meer eenmanszaken, en toch gaan ze minder snel failliet
beperkte aansprakelijkheid zorgt voor sneller faillissement, door roekelozer
gedrag
o 1.403 ‘andere’
o 223 NV’s
o 111 VZW’s
5
, o 65 CV’s
Bron: Graydon Belgium
III. HET WVV – BASISBEGINSELEN EN STRUCTUUR
Radicale keuze van de wetgever in 2019:
o Maximale beperking van de regels van dwingend recht
Zeer veel regels van dwingend recht zijn afgeschaft
Regels van dwingend recht zijn (doorgaans) goed herkenbaar (bv.
“niettegenstaande andersluidende statutaire bepaling”)
Zie ook MvT (Gedr.St. Kamer (54) 2017-189, nr. 3119/1, 349 e.v. ) voor een
niet-exhaustieve opsomming
Opsomming wat in de ogen van de experten wel nog dwingend recht
is
Ultiem beslist de rechter
Bij betwisting is het de rechter die uiteindelijk beslist
In vennootschapsrecht wel weinig regels van OO
Minder regels van dwingend recht = “uw plan trekken” als partijen (+-
neoliberalisme), vb. stemrecht naast dwingende regels bestaat er steeds
default-regel/standaardregel (van aanvullend recht): als u geen bijzondere
keuze maakt, maakt de wetgever de keuze voor u op de wijze dat de
wetgever denkt dat u dat gedaan zou hebben van standaardregels kan u
afwijken, die kan u kneden >< regels van dwingend recht
o Eenvoudige en intuïtieve basisregel – standaard of “default” regel van aanvullend
recht; van toepassing als partijen geen andere keuze maken
o Maar als de regel niet van dwingend recht is, genieten de partijen van een zeer grote
vrijheid om die basisregel aan te passen
“Contractualisering” van het rechtspersonenrecht” – vooral in de BV (en de CV), in
mindere mate in de NV, in nog mindere mate in de genoteerde NV
Veel meer ruimte om de “vennootschap te kneden naar uw noden”
Voorbeelden
Stemrecht in de BV
Elk aandeel heeft 1 stem (= standaard of default) (art. 5:42)
Niet van dwingend recht: afwijkingen mogelijk, maar expliciteren in
statuten
o Als u niet expliciteert, dan geldt één aandeel = één stem
→ Keuze voor meervoudig stemrecht (zonder beperkingen) (“tenzij de
statuten anders bepalen”)
→ Keuze voor aandelen zonder stemrecht (met relatieve beperkingen,
van dwingend recht: zie art. 5:47)
Stemrecht in de NV
6
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur studentrechtenkul. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €26,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
Peut-on faire confiance à Stuvia ?
4.6 étoiles sur Google & Trustpilot (+1000 avis)
80467 résumés ont été vendus ces 30 derniers jours
Fondée en 2010, la référence pour acheter des résumés depuis déjà 14 ans