Biologische basis van gedrag
Deel 1: Impact van biologie op gedrag – (Geërfd) genetisch materiaal
1.1 Mensbeeld en uitgangspunten
Het mensbeeld en de uitgangspunten van een biologisch perspectief op mensen en gedrag, omvat de
volgende kenmerken:
- We bestaan in 1e plaats biologisch, dan pas psychologisch of in gedrag (m.a.w. zonder
lichaam en lichaamsfuncties bestaan we niet).
- Gedrag vindt zijn oorsprong in fysische, chemische en biologische processen in het lichaam.
Gedrag is dus te verklaren vanuit interne lichamelijke factoren. Men kan de oorzaak dus
achterhalen door inzicht in de werking van het lichaam.
- De structuur en het functioneren van de hersenen spelen daarin een centrale rol. Gedrag
(van mensen) wordt vooral gestuurd vanuit de hersenen, die de informatieverwerking
verzorgen. M.a.w.: we zijn geen baas in eigen brein en heeft eigen gedrag niet zonder meer
onder controle (grotendeels autonome werking hersenen).
- De mens is bij het begin van zijn bestaan een beschreven blad. Van bij de conceptie heeft
elke mens een enerzijds algemene menselijke, anderzijds een uniek individuele combinatie
gekregen van erfelijk materiaal. Hierdoor is de mens genetisch gepredisponseerd. Bij het
verklaren en begrijpen van gedrag dienen we dus de erfelijke bagage in rekening te nemen.
Mensen zijn het product van een langdurige evolutionaire geschiedenis. Gedrag van mensen kan dan
ook begrijpelijk worden gemaakt door het te plaatsen binnen de evolutie.
1.2 Genetica – De impact van genen en erfelijkheid op gedrag
Aangeboren Niet-aangeboren
Geërfd en verworven (bv. Syndroom van Verworven (bv. door bepaald gedrag van de
Down). moeder tijdens de zwangerschap).
Geërfd Genetisch
Genetische info gaat over van ene generatie op Wat aan DNA aanwezig is (wil niet zeggen: van
andere ene op andere generatie)
1.2.1 De zygote, het huis van ons geërfd genetisch materiaal
Ons eigen materiaal bestaat uit wat onze ouders ons aan genetische informatie hebben bezorgd. Het
is m.a.w. de overgeërfde genetishe informatie van zowel de moeder als de vader (met inbegrip van
wat zij vanuit hun voorgeschiedenis aan geërfd genetisch materiaal hebben meegekregen).
De zygote (of de bevruchte eicel) is het resultaat van de conceptie waarbij de eicel (met het
genetische materiaal die de moeder meegeeft) en de zaadcel (met het genetische materiaal die de
vader meegeeft). M.a.w.: in de celkern van de zygote zit dus ons volledige menselijke genetische
materiaal dat we hebben geërfd van onze ouders.
1.2.2 De zygote ontwikkelt zich tot mens: vermenigvuldigingsdeling
De ontwikkeling van zygote tot mens is het resultaat van celdeling en meerbepaald, van de
vermenigvuldingsdeling of mitose. Dat houdt in de eerst cel (de zygote) deelt zich zodat er twee
1
,cellen zijn, deze twee delen zich zodat er vier cellen zijn, deze vier delen zodat er acht cellen zijn,
enz.
De vermenigvuldigingsdeling zorgt ervoor:
- Dat alle ‘nakomelingen’ van de zygote volledig genetisch identiek zijn aan deze zygote.
- Dat we letterlijk groeien, waardoor de oorspronkelijke kiem of vrucht letterlijk groter wordt:
van embryo tot foetus tot baby tot volwassene en dit de leeftijd van pakweg 25 jaar wanneer
de laatste menselijke functies volledig zijn ontwikkeld of uitgerijpt (nl. de prefrontaalkwab
van de hersenen).
- Dat we onszelf als individu in leven kunnen houden.
Alle voortkomende cellen uit de zygote zijn genetisch identiek, wel nemen ze verschillende taken op
zich. Dit noemen we het differentiatieproces: sommige cellen specialiseren zich om de hartfunctie op
zich te nemen, andere om de longfunctie mogelijk te maken, nog andere om te functioneren als
zenuwstelsel, enz.
Ondanks de verschillende vormen en groottes van cellen en hun specifieke functie, is elke cel
opgebouwd uit drie gemeenschappelijke onderdelen:
- Het celaanbraam
- Het celsap, maar daarin de mitochondriën
- De celkern, dat het genetische geërfde materiaal bevat.
1.2.3 Het commonda van het differentiatieproces: instructies vanuit genen en omgeving
bouwstenen DNA genen chromosomen genoom epigenoom
Ons genetisch materiaal is opgebouwd uit losse 4 DNA-bouwstenen: (A+T) en (C+G).
Microscopisch toont de DNA-structuur zich als een dubbele spiraal.
bouwstenen DNA genen chromosomen genoom epigenoom
Een reeks koppels DNA-bouwstenen vormen een gen. Een gen geeft gecodeerde instructies om
biologische processen in gang te zetten en ze richting te geven: wat moet een cel doen, wat is haar
functie, wat wordt van de cel verwacht, …
bouwstenen DNA genen chromosomen genoom epigenoom
Een chromosoom is opgebouwd uit tientallen tot honderden genen. Ze bevatten dus miljoenen
basenparen in hun oneindige variaties. Precies deze verscheidenheid maakt dat ieder mens uniek is.
Dus, ook al hebben we allen hetzelfde aantal chromosomen (46 informatiedragers), de informatie bij
elk van ons is genetisch uniek. Chromosomen zijn dus grote informatiedragers.
Er zijn twee groepen van chromosomen:
- 1 paar geslachtschromosomen of ‘gonosomen’ (= dus 2).
- Anderzijds 22 paar ‘autosomen’ (= dus 44).
Elke chromosomenpaar (zowel autosomen als gonosomen) zijn samengesteld uit één chromosoom
van de vader en één chromosoom van de moeder.
Het geheel van alle 46 chromosomen is het genoom, uitgedrukt in twee types karyogrammen
(genetisch paspooort), één voor mannen, en één voor vrouwen.
Mannen Vrouwen
bouwstenen DNA genen chromosomen genoom epigenoom
Ons genoom dat bestaat uit een ordening van losse geërfde bouwsteentjes die samen genen vormen
en die verdeeld zitten op 46 informatiedragers of chromosomen is zelf ook nog eens omgeven door
een laagje van receptoren die gevoelig zijn door omgevingsinvloeden. Deze laag van receptoren
wordt het epigenoom genoemd.
Het epigenoom is ook wel de aan- en uitknop van het genetische materiaal. Het bepaalt welk
genetisch materiaal actief mag/moet zijn en de welke niet, m.a.w.: het is verantwoordelijk voor het
commando van het differentiatieproces.
De receptoren waaruit het epigenoom bestaat, zijn erg gevoelig voor omgevingsfactoren. Afhankelijk
van gunstige of ongunstige omgevingsinvloeden kunnen de wekring van de genen positief of negatief
beïnvloeden.
Echter, het is geen enkelvoudig causaal (oorzaak en gevolg) verband, veeleer kettingreactie:
omgevingsfactor → invloed op gen
→ op zijn beurt op andere genen → ander gedrag
→ impact op omgeving →…
1.3 Het erfelijkheidsprincipe
Vermenigvuldigingsdeling (mitose): zygote (en nadien elke cel) maakt kopie van zichzelf (tijdelijk dus
96 chromosomen).
Consequenties:
- 1. moedercel (zygote) = dochtercel die zelf moedercel wordt = 46 CHR.
- 2. houdt ons als individu in leven: sterven, delen, creëren.
- 3. letterlijk groei + rijping (tot 25 jaar: prefrontale kwab van de hersenen).
Vermenigvuldigingsdeling: genetisch identiek èn differentiatieproces: activering deel genetisch
potentieel geactiveerd.
1.3.1 De reductiedeling (meiose)
3
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur jstudent91. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €6,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.