Resume
Samenvatting Rechtstaalbeheersing
- Cours
- Rechtstaalbeheersing
- Établissement
- Universiteit Antwerpen (UA)
Samenvatting lesnotities en cursus
[Montrer plus]
Aperçu du contenu
Eerste vraag op examen: stelling onderbouwen met argumenten (argumenten uitcursus)
Tweede vraag (moeilijke zin die aangepast en herschreven moet worden) op
examen bv:
Wat is er fout?: reeds
Waarom?: verouderd en ambtelijk
Oplossing?: al
Mogelijke eerste vraag: Achtergrond van juridische problemen (tot einde van 19 e
eeuw, 1898: gelijkheidswet,…) jaartallen kunnen gebruiken maar niet vanbuiten
kennen
Buitenlandse initiatieven kunnen gebruiken in het antwoord, maar ook niet
allemaal kennen wat er in Amerika gebeurt bv
Rechtstaal: definitie
Vaktaal van juristen
Probleem: jurist moet advies geven aan niet-jurist
Mogelijke definities
- Situationeel bepaalde taalvariant die uitgaat van rechtsbeoefenaar
o zendergerichte definitie
- Vaktaal van juristen
o zendergerichte en codegerichte definitie
- Taalgebruik binnen het recht
o codegerichte en contextgerichte definitie
Kenmerken van rechtstaal
- Verouderde woorden
- Vreemde woorden
- Woorden met afwijkende betekenis van de normale standaardtaal (middel)
- Woorden met een onduidelijke, ‘rekbare’ betekenis (schuld)
- Juridische vaktermen (kantonnement)
- Zware verwijswoorden (betreffend, voornoemd, ter zake,…)
- Substantieven en substantivering (‘naamwoordstijl’)
- Dubbele ontkenningen (niet onontvankelijk)
- Passiefconstructies en onpersoonlijke constructies
- Lange zinnen, onder- en nevenschikkingen
- Complexe opsommingen, veel reeksvormers in 1 volzin
- Lange voorbepalingen met een korte conclusie op het einde
- Belangrijke informatie vaak moeilijk te binden (in bijzinnen of helemaal
achteraan)
- Extreme precisie door veel herhalingen ipv eenvoudige verwijswoorden
, - Zeer formele en beleefde stijl
o Vooral in brieven
Oorzaken van complexiteit
- Vele wetten zijn oud en in verouderde taal
- Teksten steunen op elkaar
- Rechtsgeldigheid mag niet in gedrang komen
- Gewoonte en voorzichtigheid
- Wet is te ingewikkeld voor gewone taal
- Sacrale karakter van de wet (godsdienstig)
- Opzettelijk instandhouden om indruk te maken
- Invloed van Frans
Vaktaal
Taal eigen aan een bepaalde beroepsgroep, die opduikt in bepaalde situaties
= sociololect
Communicatemodel Roman Jakobson
Standaard communicatiemodel dat we kennen
Recht bestaat uitsluitend door taal
Recht op begrijpelijke taal
Verplichte motivering van vonnissen: art.149Gw
Recht op aanklacht in taal die beklaagde begrijpt: art.6EVRM
Nullum crimen sine lege, nulla poena sine lege: niemand kan worden veroordeeld
voor iets dat niet verboden is bij wet
Skoma-Lux: Hongaars wijnhandelaar die boete krijgt want hij leeft Europese wet
niet na. Er is geen officiële vertaling dus er kan niet gevraagd worden dat die
,nageleefd wordt.
Zaak Endendijk: boer die dieren vastbond krijgt boete want mag niet, maar hij
zegt dat er in de Nederlandse vertaling van de Europese wetgeving staat dat
dieren niet mogen worden vastgebonden met ‘touwen’ en er staat niet dat ze
niet mogen worden vastgebonden met ‘kettingen’. In de Franse, Engelse,…
vertaling staat er gewoon dat dieren mogen worden vastgebonden en dus niet
‘kettingen’ of ‘touwen’. Dus obv dit wordt dit wel strafbaar. Maar Endendijk zei
dat hij dat niet kon weten… hij heeft toch de boete gekregen.
GESCHIEDENIS: Klachten over de rechtstaal: van alle tijden…
Eerste bekende klacht: Thomas Moore: 1516: in Utopia. Volgens hem is elke
persoon in een ideale wereld jurist. Iedereen kan de wetten begrijpen en
toepassen. Hij zegt ook dat er weinig wetten moeten zijn, omdat niemand al de
wetten kan onthouden en lezen.
Andere klacht: Jonathan Swift: 1726: Gulliver’s Travels: juristen leggen de
makkelijkste zaken heel gedetailleerd uit (“Veel juristen leggen uit dat zwart,
zwart is en dat wit, wit is.”). Dat komt omdat juristen betaald worden voor de
lengte van hun tekst.
Andere klacht: Sir Francis Bacon: 1615: magistraat: probeerde het recht te
codificeren want vond het recht te verspreid en te ingewikkeld.
Andere klacht: Jeremy Bentham: 1748-1832: filosoof
Andere klacht: C. de Montesquieu: 1748: De l’esprit des lois: doelgroep moet
een gemiddelde groep mensen zijn en geen geleerden of niet de bovenlaag van
de samenleving.
Ook in de Verlichting en in de Franse Revolutie is er dus kritiek op de rechtstaal.
Ook bij ons is er commentaar: Nederlandse Juristenvereniging: 1916: deze
commissie was er om ‘verslag uit te brengen over de gebreken der
Nederlandsche rechtstaal en de middelen tot verbetering’ in een verslag.
De Beus: RW: 1941: schrijft over de wet van 1935: taalgebruik in de
rechtbanken
Evolutie van de Nederlandse rechtstaal in België
Voor 1830
- Oostenrijkse periode: 1648-1789: realistisch – pragmatische taalpolitiek
o Keizers gebruikten Nederlands om rijk samen te houden
- Franse revolutie: 1792-1804
o Van oordeel dat alles in het Frans moet gebeuren
Redenen:
Taalimperialisme: rijk doen ontstaan door overal
Frans op te leggen. Gebieden toevoegen door taal op
te leggen
o Ze wilden geen Nederlands gebruiken
- Napoleon:
o 1797: Tweetalig Bulletin des lois: vertalingen van alle grote codes
o.m. door Bilderdijk (bekende auteur in Nederland: de beste auteurs
, werden aangesproken (in Vlaanderen niet) om vertalingen te
maken)
o Laat tweetalige staatsbladen schrijven, hij had door dat
bovenstaand systeem niet goed werkte
- Verenigde Nederlanden: Willem I
o Deze laat ook tweetalig staatsblad verschijnen
1830
Er was een anti Nederlands en anti-Nederlandstalige houding in België. Er wordt
bv nooit Néerlandais gezegd, maar wel Flamand.
Grondwet is liberaal en vooruitstrevend.
Hier is ook taalvrijheid in, iedereen mag taal gebruiken die hij wil, dat geldt dus
ook voor overheid, en deze kiest voor Frans, ze leggen dit uit in het Besluit van
het Voorlopig Bewind van 16 november 1830: bepaalde plaatsen waar men
Vlaams gebruikt, of Duits, maar we kunnen geen Nederlands gebruiken omdat
het overal een anders dialect is.
Een officiële tekst in Nederlands zal niet gepubliceerd kunnen worden want
Vlamingen verstaan elkaar zelf al niet.
1831-1845
- 1831: vertalingen van wetboeken en staatsblad (ze hebben geen
rechtskracht, maar vertalen alleen)
- 1841: Karel Ledeganck: rechter en dichter: vertaalt Burgerlijk Wetboek:
hij vertaalde dit heel bewust op een Vlaams getinte wijze (Vlaamse
woorden): hij vond dat een eigen Vlaamse standaardtaal gemaakt moest
worden.
- 1845: vertalingen worden vertraagd… en er moet voor betaald worden…
- 19e eeuw: minachting voor het Nederlands als rechtstaal
1870-1898: eerste initiatieven
- 1860: proces Coucke – Goethals
o 2 Vlamingen die geëxecuteerd worden: veroordeeld voor moord
maar ze hadden er niets mee te maken en konden zich niet
verdedigen want verstonden het niet.
- 1868: eerste toespraak in Nederlands in parlement door Edward Coremans
- 1873: eerste taalwet: strafrecht in eerste aanleg is in Nederlands
- 1878: 2e taalwet: burgerlijke zaken
o Wie zo’n zaak kan aanspannen is rijk genoeg voor advocaat en heeft
wrs gestudeerd
- 1883: 3e taalwet: middelbaar onderwijs
- 1891: strafprocessen hoven van beroep
- Na WO I: burgerlijke procesvoering
1897: Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal‐ en Letterkunde publiceert een
kwaad pamphlet: Het Nederlandsch gene rechtstaal?
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur ianvanremoortele. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €7,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
Peut-on faire confiance à Stuvia ?
4.6 étoiles sur Google & Trustpilot (+1000 avis)
73314 résumés ont été vendus ces 30 derniers jours
Fondée en 2010, la référence pour acheter des résumés depuis déjà 14 ans