Professioneel redeneren 1
Cursusmateriaal
• Handboek: ‘Grondslagen van de ergotherapie’ = GROET
• Cursus
• Enkel voor SLC via Digitap
• PowerPoint
• Extra documenten
• Hiemstra D. (2018). Talentenwijzer, Presentaties en aanvullingen digitale
leeromgeving, Boom Amsterdam alleen voor SLC
PowerPoint HC1 inleiding in de ergotherapie
DOELEN:
- Student weet wat ergotherapie is en waarvoor het staat
- Student kent de visie en missie van ergotherapie en licht deze toe
- Student kent het ontstaan van de ergotherapie in de wereld, in Europa en in België
- Student kent de evoluties in de ontwikkeling van het beroep
Ergotherapie =
• Het mogelijk maken van (enabling)
• Betekenisvol handelen, betekenisvolle activiteiten
• In functie van participatie & kwaliteit van leven, welzijn en gezondheid
Het is veel ruimer dan alleen maar revalideren & verbeteren We doen er alles aan om het welzijn
& gezondheid te bevorderen niet alleen mensen begeleiden, adviseren… maar ook de omgeving.
Missie Ergotherapie
Betekenisvol handelen/ activiteiten
Ergotherapie is een cliëntgericht gezondheidsberoep dat zich bezighoudt met het bevorderen van
gezondheid en welzijn door middel van beroep. Het primaire doel van ergotherapie is om mensen in
staat te stellen deel te nemen aan de activiteiten van het dagelijks leven. Ergotherapeuten bereiken
dit resultaat door met mensen en gemeenschappen samen te werken om hun vermogen om deel te
nemen aan de bezigheden die ze willen, moeten of worden verwacht te doen, of door het beroep of
de omgeving aan te passen om hun beroepsmatige betrokkenheid beter te ondersteunen.
1.3.1 Van klassieke oudheid tot moderne tijd
Klassieke oudheid
- 1ste aanzetten tot moderne geneeskunde, de plaats van actief zijn kreeg zijn plaats bij het
gezond blijven.
- GRIEKEN EN ROMEINEN: pas gezind als er een balans was in het lichaam, 4 lichaamssappen –
onbalans kon tegengehouden worden door dieet.
- Er werd gedaan aan gymnasia hier werd uitgebreid gesport en Hippocrates adviseerde
oefeningen en activiteiten om gezond te blijven.
MAAR
- In sommige streken/ samenlevingen was het ziek zijn leidend tot de dood
Middeleeuwen;
- Mens heeft zelf capaciteiten om gezondheid te beïnvloeden/ verbeteren werd gekeken
naar omgeving bv bij hoesten naar buiten gaan.
- Zieken en zwakken hadden recht op bescherming.
, - Geneesheren werden opgeleid en er werd onderzoek gedaan
Renaissance:
- Humanisme = stelt de mens zijn waardigheid en het geloof in zijn eigen kunnen centraal
- Zieken worden niet meer opgesloten in dolhuizen maar worden behandeld.
- Wetenschappelijke interesse in verbeteren van de mens -> meer observeren
- Bezig zijn is belangrijk, niet bezig zijn kan leiden tot ziekte
Verlichting:
- Ideeën over gelijkheid, vrijheid en broederschap van mensen en het recht dat zij hebben om
zichzelf te ontplooien kwam op. Franse revolutie waren de eerste wortels voor de
ergotherapie
- Omgeving veranderde door groei van medische zorg, aantal doctoren en ziekenhuizen
- Zelfontplooiing door actief bezig te zijn
- Pinel pleitte hier voor een morele behandeling: inzetten van activiteiten als therapie
Industriële revolutie:
- Zeer grote maatschappelijke en politieke veranderingen
- Werk wordt belangrijk, maar soms te veel arts & crafts bewegingen
- Begin 19de eeuw TUKE: zinvolle activiteiten zijn belangrijk voor het herstel van de
gezondheid
1.4 Eerste Aanzetten tot beroepsvorming
1.4.1 EUROPA
Moral treatment – pinel:
- Frans psychiater: onderscheid tussen criminelen en mensen met psychiatrische aandoening
- Activiteiten doen zoals aardappels schillen zorgde voor structuur & verbetering in het gedrag
Arbeid als therapie – tuke
• “Patients = rational beings who have the capabilities of self-restraint”
• Menselijke benadering is belangrijk, maar ook kijken naar de eigenaarde/ intresses
activiteiten aanbieden die aansluiten bij intresses.
• Patiënten met vriendelijkheid en respect benaderen heeft ook een positieve invloed op de
gezondheid.
• Behandeling bij Tuke sluit aan bij de gewoonten, manieren en de voorkeuren van mensen
1.4.3 De verenigde staten
• Adolf Meyer: grondlegger van ergotherapie
• Boude voort op de ideeën van moral treatment. Hij ging er van uit dat mentaal en fysiek actief
zijn beter is dan nietsdoen.
“Niets doen hoort niet bij de mens” Mensen hebben betrokkenheid nodig
1.4.4 Dagelijkse activiteiten
Betrokkenheid bij activiteiten speelde ene belangrijke rol bij het structureren van het leven
• 5 uitgangspunten van Adolf Meyer:
1. Er bestaat een verband tussen gezondheid, arbeid en dagelijks handelen
2. Door het uitvoeren van gezonde activiteiten bewaart men een evenwicht tussen zijn, denken
en doen
3. Er bestaat een eenheid tussen lichaam en geest
, 4. Als de deelname aan het maatschappelijk leven belemmerd wordt of het dagelijks handelen
verstoord raakt, dan gaan de functies van lichaam en geest achteruit bv: corona, regen
5. Daar actief handelen de geest en het lichaam in stand houden, is het aanwenden van
activiteiten als therapie geschikt om handelingscompetentie te herstellen.
Met deze uitgangspunten zijn de fundamenten voor de ET gelegd = visie op het dagelijks handelen
• Paar jaar voor Meyer Susan F. Tracy:
- Als Patiënten actief bezig waren, minder nerveus werden en de langdurige bedrust beter kon
verdragen
- Mensen met verschillende diagnoses handvaardigheid aanbieden.
- Elke persoon bekijken op body, mind, spirit
- 3 doelen: fysiek functioneer verbeteren, zelfontplooiing, voorzien in levensonderhoud
- Manier: Wat de patiënt nog kan gaan gebruiken, ze laten deelnemen aan activiteiten
• Eleanor Clark Slagle = 1ste ergotherapeut
- Als je activiteiten gaat aanbieden moet je die eisen van de activiteit weten
- Activiteiten analyseren en verdelen: van licht naar zwaar, complex & eenvoudig, van
routinematig naar interessant en afwisselend…
- Eerste aanzet tot, methodische opbouw van de ergotherapie
1.7 De eerste wereldoorlog
Ergo bij oorlogsgewonde voor geestelijk & fysiek herstel veel patiënten, veel ergotherapeuten
Occupationale and recreational operations: Motivatie door Oefeningen aanbieden & iets
mooi maken. Patiënt krijgt meer motivatie om door te zetten
Werden ook aanpassingen gedaan aan activiteiten om specifieke spieren/gewrichten te
oefenen
Curative workshops: Ambacht leren zodat ze in de maatschappij terug een belangrijke functie
konden opnemen Workshops rond het aanvaarden & leren omgaan met de handicap
Hierdoor en door de polio-epidemie kreeg ergotherapie steeds meer aanzien
1.7.1 Tussen de 2 oorlogen
• ET primair gericht op het totaal van psychische, sociale en lichamelijke factoren
• Herintrede in de maatschappij was belangrijk
Wereldoorlog II:
• 1930-1960: reductionistische zienswijze, biomedische benadering
1962:
• “…man through the use of this hands as the are energized by mind
And will, can influence the state of his own health”. (Mary Reilly, 1962)
1980- heden
• Bio psychosociale benadering; weg van biomedische, niet alleen kijken naar ziekte die
verbeterd moet worden.
• Handelen in de context
• 1989: occupational science: discipline die tot doel heeft om kennis te genereren en
verzamelen over de vorm, de betekenis en de functie van dagelijks handelen met als doel om
bij te dragen aan de praktijkuitvoering van ergotherapie
• Occupation based ergotherapie
1.13 België: aanzetten tot beroepsvorming: voorgeschiedenis
Joseph Guislain hoofdgeneesheer in psychiater: arbeid en expressie van groot belang zijn en
therapeutisch kunnen worden aangewend
1.13.2 De startperiode: Revalidatie als basis voor de ergotherapie
, Professor Pierre Houssa = grondlegger van de revalidatie
1.13.3 ontwikkeling ET in de GGZ
- Arbeid werd gebruikt als therapie had positieve effecten zoals afname van onrust en agressie.
- rijks fonds: diverse revalidatiecentra werd opgericht & meer arbeidstherapeuten werden
ingeschakeld.
- token – economy werd gebruikt om positief te bekrachtigen empowerment
1.13.4 Binnen de kinder – volwassenrevalidatie
Doorbraak door rijksfonds in 1963.
Indeling op in categorieën dn ontstonden er specialisatie centra voor gehandicapten en patiënten
met neurologische aandoeningen, voor gehoor- en spraakgestoorden en meer.
Personen met ontwikkelingsproblemen en personen met verworven problemen vergen een andere
aanpak.
1.13.5 binnen de kinderrevalidatie
- gehandicapte kinderen werden in pleeggezinnen geplaats
Tussen de 2 wereldoorlogen: Centrum in geel voorkinderen waar er specifieke activiteiten warden
aan geboden en geleidelijk met een doelgericht karakter
IN BELGIE VOOR ET TE WORDEN
• KB 8 juli 1996
• De ergotherapeut moet beschikken over een diploma van een opleiding van
minstens drie jaar in het voltijds hoger onderwijs, waarvan het
opleidingsprogramma voldoet aan de vereisten die opgesomd worden in artikel 3
van het koninklijk besluit van 08 juli 1996(externe link). Hierin wordt onder andere
vermeld welke theoretische en praktische opleidingsonderdelen er aan bod moeten
komen tijdens de opleiding tot ergotherapeut.
• Als u voldoet aan deze minimale kwalificatievereisten komt u in aanmerking voor
een erkenning en een visum van ergotherapeut. Na het ontvangen van uw erkenning
en visum moet u uw beroepskennis en -vaardigheden via bijscholing onderhouden
en bijwerken. (FOD Volksgezondheid