Organisatie van de welzijns-en gezondheidzorg
1. Inleiding
1.1 wat is welzijn?
- “…een toestand van voldoening en tevredenheid die ontstaat wanneer iemand tot
ontplooiing van zijn bestaan komt in de verschillende facetten van het leven. Zowel op
individueel vlak (onderdak, kleding, gezondheid, …), als op relationeel vlak (familie, vrienden,
…) als op maatschappelijk vlak (werken, …).”
- Westers ideologie: gezond blijven, van het leven genieten, weinig mogelijk ziekte
doormaken,…
1.2 organisatie
- samenwerkingsverband tussen 2of meerdere personen, instanties, diensten of
zorgvoorzieningen
- hier worden krachten, kennis en vaardigheden gebundeld om elk zijn eigen doel te realiseren
1.3 verschil welzijnsbeleid en welzijnszorg
Welzijnsbeleid
- Beleid om toestand van welbevinden te realiseren
‘goed in je vel voelen voor elke mens’
Initiatieven in de samenleving
Inspelen op reële noden & vragen
Voor iedereen toegankelijk
Welzijnszorg
- Voor wie?
Verhoogde kwetsbaarheid vertonen
Sociaal welbevinden
Tekort aan ontplooiingskansen
Wat?
- Maatschappelijke sector
- Zorg en ondersteuning voorzien
1.4 wat is gezondheid?
“Gezondheid is een toestand van volledig lichamelijk, geestelijk en maatschappelijk welzijn en niet
slechts de afwezigheid van ziekte of andere lichamelijk gebreken.” (WHO)
1.5 wat is gezondheidszorg?
WHO
- Definitie
Lichamelijke/psychische beperkingen voorkomen of genezen
verzorging van mensen met langdurige of ongeneeslijke gezondheidsproblemen.
- In België georganiseerd door de overheid
Curatief
Preventief
screeningprogramma’s
, sensibiliseringscampagnes
vaccinatieprogramma’s
Monitoring zorgsysteem
Kwaliteitsbewaking
Efficiëntieverbetering
1.6 verschillende ordeningssystemen van de welzijns-en
gezondheidszorg
- Doelgerichte ordening
- Verticale ordening
- Horizontale ordening
- Categorale ordening
- Soort hulpverlener
- Status initiatiefnemer
- Ambulant of klinisch
- Conventioneel of niet-conventioneel
Doel:
hulp- en zorgvragen vertalen naar een zorg- en ondersteuningsaanbod
op maat van de zorgontvanger (noden en doelen centraal)
dialoog & overleg met de zorgontvanger en sociale achterban
1.7 doelgerichte ordening
Preventief
- ‘initiatieven die doelbewust en systematisch een probleem voorkomen’
Curatief
- genezen en of verzorgen van ziek(t)en / aandoeningen / onwelzijn centraal
Revalidatie
- multidisciplinaire niet-acute of post-acute zorg
- gericht op interactie tussen ouders-kinderen, mentale sensoriële, verslaving, stem- en
spraakstoornissen,…
- chronische ziekte en psychosociale revalidatie
Palliatief
- “Alles wat nog dient gedaan te worden als men denkt dat er niets meer kan gedaan worden.”
- Welzijn en comfort van mensen te vrijwaren
Sociaal
- voorkomen van of het omgaan met de gevolgen van beperkende gezondheid in
omgeving/maatschappij
- maatschappelijke dienst in de psychiatrie
Primaire preventie
- geen actueel probleem, wel mogelijk potentieel! Bv. vaccinatie
Secundaire preventie
, - Vroeg tijdig opsporen en behandelen (borstscreening bij alle 50 jarige vrouwen)
Tertiaire preventie
- Verhinderen dat een probleem verder ontwikkelt (bv. Rugschool)
Quarternaire preventie
- maatregelen gericht op QOL (decubituspreventie bij palliatieve zorgontvangers
Quintaire preventie
- ondersteuning MZ (verhinderen overbelasting MZ)
1.8 verticale ordening
Echelons of lijnen: laagdrempeligheid
Opstap naar de volgende lijn via doorverwijzing
- Nulde lijn
zelfzorg, mantelzorg, zelfhulpgroepen en vrijwilligerswerk
- Eerste lijn (rechtstreeks toegankelijke hulp)
huisarts, thuisverpleegkundigen, vroedvrouwen, ergo- en kinesitherapeuten, psychiatrische
thuiszorg, diëtisten, apothekers en tandartsen
- Tweede lijn (na doorverwijzing)
Ambulante consultaties in algemene ziekenhuizen, bij psycholoog en psychotherapeut
- Derde lijn (opname 1ste/2de lijn of via spoedopname)
Opname in gespecialiseerde en intramurale zorg
- Vierde lijn
Na verwijzing of na intakegesprek, soms met lange wachtlijsten en -tijden. De opname is
residentieel of langdurig van aard
Begin altijd bij de nulde lijn en ga daarna pas verhogen. Als je eerst naar de huisdokter gaat dan dit
voordeliger zijn qua kosten in vergelijking met bv. ziekenhuis
- Belangrijkste doelstellingen:
juister en efficiënter gebruik van middelen en voorzieningen
Rationeel beheer en controle = kosten onder controle houden!
Beter ordenen van het zorgaanbod: toenemende complexiteit en onoverzichtelijkheid
Betere taakverdeling en coördinatie = zorg op maat
1.9 horizontale ordening
- Intramuraal
Opname
Bv. ziekenhuizen, woon- en zorgcentra en verblijf in vluchthuis
- Extramuraal
Consultaties en diensten en gaat gepaard met een opname
Buiten de muren van een zorgvoorziening
Bv. OCMW, mutualiteit,…
- Semimuraal
Niet langer dan 24u aanwezig, deels binnen en buiten de muren van een zorgvoorziening
Bv. nierdialysepatiënten, dagcentrum,…
- Transmuraal