Vragen t.b.v. tentamen Van diagnostiek naar behandeling 1
Hoorcollege 1: 6-9-2022. Stoornis vs. Onderwijsbehoeften.
Wat wordt er bedoelt met een dimensionaal (continu) systeem t.a.v. stoornissen?
Er is een bepaalde mate van een probleem. Meer of minder van bepaalde kenmerken. Op
verschillende dimensies wordt gedrag beschreven met een continuüm van minder naar meer
kenmerken en gradaties van ernst. Bijv. meer of minder oppositioneel/ hyperactief gedrag, angst of
depressieve problemen.
Wat is dan het verschil t.o.v. een categorisch (discontinu) systeem?
Continuïteit doet wat meer recht aan de werkelijkheid.
IQ is bijvoorbeeld normaal verdeeld, dit wijst op continuïteit. Maar het uiterste stukje noem je
een verstandelijke beperking, hier zit een harde grens (discontinuïteit). Zo is er t.a.v. LVB een harde
grens en voldoet iemand wel of niet aan de omschrijving van deze categorie.
Een gevaar van diagnostische categorieën is reïficatie. Wat houdt dit in?
Redeneren in termen van ‘ziektes in de persoon’ i.p.v. ‘afspraken’ die we hebben gemaakt over
bepaalde gedragingen/ kenmerken (DSM-5). Iemand is bijvoorbeeld een autist en daardoor heeft hij
behoefte aan structuur. We gaan dan verklaren vanuit de stoornis.
Dit noem je ook wel een confirmation bias: je zoekt naar kenmerken die de
stoornis bevestigen.
Categorische beslissing is toch vaak nodig voor praktische doeleinden . Geef hier een voorbeeld van.
Wel/ niet voorschrijven van medicatie?
Wel/ niet verwijzen naar een intensieve behandeling?
dit kunnen redenen zijn om toch een ‘label’ te plakken.
Wat zijn toch voordelen van een dimensionele benadering?
-vaak betrouwbaarder en meer valide én
-beter voor vaststellen onderwijs- en zorgbehoeften
met name bij kinderen is er vaak sprake van fluctuatie van de problematiek.
Is ook afhankelijk van aanpak en opvattingen van bijv. de leerkracht.
Stoornis-labels in het onderwijs
Toekennen van stoornissen vandaag de dag (nog) populair in onderwijs.
Mede bevorderd door financieringssystemen en PGB’s
Wat zijn positieve kanten aan classificeren in het onderwijs?
1. Bevorderen van acceptatie, tolerantie voor gedrag, altruïstische reacties
2. Inzicht bij kind zelf
3. Transparantie communicatie (vooral tussen deskundigen)
4. Maakt soms weg vrij voor behandeling en actie, door bijvoorbeeld financiering.
5. Stellen van reële doelen, en het kind niet te overvragen.
,Wat zijn negatieve kanten van classificeren in het onderwijs?
1. Te veel gericht op tekorten in kind, niet op bijdrage van de omgeving.
2. Kan leiden tot negatieve verwachtingen en negatieve stereotypen over kind bij zowel leerkrachten,
ouders als de kinderen zelf. Negatieve verwachtingen bij leerkrachten kan leiden tot selffulfilling
prophecy.
3. Label kan leiden tot perceptie van zwaardere problematiek en leiden tot negatieve emoties/stress
bij LK. Het label op zichzelf kan leiden tot negatieve emoties/ stress bij leerkracht.
4. Kan leiden tot minder vertrouwen bij LK in eigen mogelijkheden om kind te onderwijzen
(gedragsaanduidingen (zonder label) → hogere verwachtingen LK)
5. Stoornislabels corresponderen onvoldoende met schoolgedrag dat het kind laat zien en
onderwijsbehoeften die daarbij horen. Twee kinderen met hetzelfde label kunnen verschillende
behoeften hebben.
Wat wordt er bedoelt met labeling bias?
Het verschil in verwachtingen of percepties op grond van het feit dat bijv. een leerkracht al dan niet
gehoord of gelezen heeft dat iemand een stoornislabel heeft (wel/ niet ADHD). Op grond van een
label denken leraren dat het om zwaardere problematiek gaat.
Wat zijn gevolgen van deze labeling bias bij leerkrachten (dat een kind een diagnose heeft)?
Krijgen meer stress
Minder vertrouwen in eigen mogelijkheden en kunnen om het kind te ondersteunen.
Wel bereidwilligheid om te helpen (als iemand anders de behandeling geeft). Maar zorgt niet voor
het zelf tijd en moeite willen investeren in een kind met ADHD. Dit kan komen door het gebrek aan
vertrouwen in de eigen mogelijkheden andere professionals kunnen dit beter.
Pameijer & Draaisma (H.6) omschrijven 2 stappen van hulpzinnen om de onderwijs-, opvoedings-
en/of ondersteuningsbehoeften te bepalen. Welke zijn dit?
-Stap 1: reëel korte termijn-doel vaststellen. Bijv.: meer taakgericht gedrag.
En ze denken in als… dan redenatie. Als een kind problematiek X heeft, dan heeft het aanbod Y nodig.
Hierbij moet je bedenken of het noodzakelijk is om de stoornis vast te stellen.
-Stap 2: wat heeft kind (en leerkracht, ouders en/of begeleiders) extra nodig om dit doel te bereiken:
systeem met hulpzinnen
Waarom zou je een model en/of procedure als de Diagnostische cyclus gebruiken?
- Geeft inzicht in redeneerproces → transparante werkwijze voor anderen
- Om bias te voorkomen, zoals geheugenbias, representativiteitsbias en overschaduwing
Welke typen Diagnostische vraagstellingen zijn er te onderscheiden en wat betekenen deze?
1. Beschrijvend – wat is er aan de hand?
2. Verklarend – waarom is dit aan de hand?
3a. Indicerend (in enge zin) – welke van deze behandelingen is het meest geschikt?
3b. Indicerend (in ruime zin) – hoe kunnen deze problemen worden aangepakt?
4. Evaluatief – heeft de aanpak het gewenste effect gehad?
,Wat is het verschil tussen NVO-richtlijnen en Handelingsgerichte diagnostiek?
NVO richtlijnen = vorm van (redeneren bij) diagnostisch proces
-Dus hoe je de stappen opschrijft.
Handelingsgerichte diagnostiek (HGD) = inhoud van het diagnostisch proces.
-Wat voor stap neem je op welk moment.
Welke verschillen zijn er nog meer?
-HGD omvat diagnostiek → NVO omvat diagnostiek én behandeling
-HGD is een praktijkmodel →NVO is een opleidingsmodel
• NVO gaat ervan uit dat onderzoek altijd plaatsvindt, HGD hoeft dit niet altijd
-als je bijv. al voldoende informatie hebt op basis van de intakefase.
-HGD onderscheidt meer typen hypothesen
• NVO richt zich vooral op verklaringsgerichte en veranderingsgerichte hypothesen
– HGD daarnaast ook beschrijvende en adviserende hypothesen
Noem de uitgangspunten van de HGD
-Doelgericht
-Gericht op behoeften kind en opvoeders
-Transactioneel referentiekader
-Gericht op samenwerking met school, ouders en kind
-Aandacht voor positieve/ beschermende factoren
-Systemisch en transparant.
Wat zijn de eerste 5 stappen van de HGD?
1. Intake
-Informatie verzamelen om strategie uit te zetten
-Goede afstemming t.b.v. constructieve samenwerking
2. Strategie
-Wat weten we al, wat moeten we nog weten en waarom moeten we dat weten?
-Ordenen in 5 clusters.
3. Onderzoek
4. Indicering
5. advies
Soms kan het lastig zijn voor hulpverleners om ouders naar hun attributies te vragen omdat bepaalde
ouders, bijvoorbeeld met een verstandelijke beperking, dit soort vragen niet goed begrijpen en dus
ook niet goed kunnen beantwoorden. Wat kan er in deze situatie het beste gedaan worden volgens
Pameijer en Draaisma (H.3)?
Dit soort vragen wel stellen en een begrijpelijke insteek kiezen met juiste bewoording.
Pameijer beschrijft in haar artikel (uit 2008) dat binnen passend onderwijs het vaststellen van
onderwijsbehoeften een belangrijkere plaats dient in te nemen dan de classificatie van een stoornis.
Op welke manier is een classificatie naar haar mening echter wel bruikbaar?
Als relevante informatie voor het vaststellen van het doel van de begeleiding.
, Hoorcollege 2: Sociaal- emotionele problemen in het onderwijs deel 1
13-9-2022
Wat is de premaire- en secundaire taak van een school?
Primaire taak school: kennisoverdracht en aanleren schoolvaardigheden
Secundair: signaleren van problemen en zorgen dat deze niet erger worden.
Wat zijn de gevolgen van gedragsproblemen op school
1. Een risico voor de schoolloopbaan van de leerling zelf
2. Verstoren het leerproces en welbevinden van medeleerlingen
3. Veroorzaken stress bij leerkrachten
Onder welke clusters valt externaliserend (probleem-)gedrag?
Gedragsproblemen (4a)
Sociale problemen (4c)
Taakgedrag (2a)
Het doel is om te weten te komen hoe je de gedragsproblemen kan verminderen. Dit kan via
verschillende invalshoeken. Welke?
Invalshoek 1: Wat is er opvallend of overmatig aanwezig bij de leerling (wat zien we en valt op aan
de leerling)? → Storend gedrag of externaliserend gedrag
… al het zichtbare ongewone gedrag afgezien van ernst, oorzaak en context van het gedrag...
-Kan gaan om impulsief/ niet-taakgericht gedrag (plaatje 1) cluster 2a
-Kan ook gaan om agressief gedrag (plaatje 2) cluster 4a
Invalshoek 2 (de tegenhanger van bovenstaande invalshoek)
Wat is er niet of onvoldoende?
→ Taakgedrag/ werkhouding
...taakgerichtheid , doorzettingsvermogen, werktempo, zelfstandig werken, planningsvaardigheden…
Sociale competentie
...vermogen om (..) in steeds verschillende omstandigheden adequaat om te gaan met de belangen
van zichzelf en die van anderen…
**Deze invalshoek gaat meer over wat je uiteindelijk wilt bereiken (o.b.v. doelen).
Invalshoek 3
Hoe beïnvloeden we taak- en sociaal gedrag?
→ In de schoolsetting met name via: de rol van de leerkracht…
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur RTDZ. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €6,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.