Operatie verpleegkundige
1. Het denkproces van de operatie verpleegkundige
patiënten voorstelling
stap 1
casus, diagnose, (on)geplande ingreep
voorbereiding
voorbereiden van operatiezaal, verzameling materiaal voor anesthesie, instrumentensets,
stap 2
afdekpakketten
voorbereiding van de operatiepatiënt
stap 3 installatie en opvang van de operatie patiënt in de operatiezaal
stap 4 onder anesthesie brengen (lokaal, locoregionaal, algemeen)
stap 5 positionering
stap 6 desinfecteren van het operatiegebied
steriel afdekken van de operatiepatiënt
stap 7
steriel afdekken van het operatiegebied, de operatielampen, evt. bijkomend materiaal
stap 8 start ingreep
stap 9 einde ingreep
stap 10 transfer, installatie en overdracht van operatiepatiënt naar ontwaakzaal
* altijd éénzelfde denkproces, ongeacht het soort ingreep of soort specialisme
2. Inzoomen op taken van de anesthesie verpleegkundige
1. Voorbereiden van de operatiezaal
Anesthesie verpleegkundige assisteert de anesthesist bij onder anesthesie brengen de patiënt, zorgt voor
nodige materiaal en opvang + begeleiding van de patiënt
SCOMLADIT
- Suction
- is suctie klaar voor gebruik? nieuwe aspiratieslang? —> je weet nooit reactie op medicatie, indien
reactie bv. braken of vocht uitscheiden : dan zorg je voor suctie (vrije LW)
- Circuit
- zijn de beademingsslangen in orde, werd alles vernieuwd voor de volgende patiënt?
is een bacterie lter en capnogram aanwezig? voerde het anesthesie toestel de zelftest uit?
- binnen 10 sec kunnen omschakelen naar algemene anesthesie met nodige materiaal
Pagina 1 van 31
fi
, - Oxygen
- O2 uitvaltest? extra tank O2 uit de muur?
- Monitoring
- kan de patiënt gemonitord worden? liggen alle kabels klaar voor gebruik?
- Laryngoscope
- is de laryngoscoop beschikbaar? werd een nieuw blad voorzien?verschillende maten in de zaal
beschikbaar? werd de lichtbron getest? eventueel voorzien van videolaryngoscoop?
- Airway
- ligt alle materiaal klaar voor intubatie?
- knelband, perifeer veneuze katheter, xatiemateriaal, O2 masker, laryngoscoop + blad, E.T.T., spuit
om cu op te blazen, aspiratiesonde (gebruiksklaar + getest), kleefpleister, oogzalf
- eventueel mayocanule, gl middel, T° sonde, warmtedeken / bear hugger
- Drug
- ligt de medicatie klaar om te induceren? werd er ook noodmedicatie opgetrokken of klaargelegd?
- Infusion
- is er ene IV toegang die goed doorgankelijk is?
- Temperature / Tape
- T° —> T° sonde? maatregelen om peroperatief normothermie te behouden?
- tape —> in de nabije omgeving voor xatie E.T.T. en z.n. dichtkleven van de ogen
2. Onthaal en opvang in het operatiekwartier
Taken:
- onthaal en opvang
- cruciale noodzakelijke documenten
- belang juiste vragen op juiste moment
Cruciale vragen voor de patiënt :
- kunt u uw naam en geboortedatum zeggen?
- weet u voor welke arts/chirurg u komt?
- welke kant/zijde dient geopereerd te worden?
- wanneer heeft u voor het laatst gegeten en gedronken?
- heeft u gekende allergieën?
- heeft u nog een gebitsprothese in of heeft u loszittende tanden?
- …
Pre-operatieve nuchterheid —> belangr kste vraag!!
- tot 2u voor de ingreep : heldere dranken
- tot 6u voor de ingreep : lichte maaltijd
- doel : lege maag tijdens operatie —> ter preventie van mogelijke aspiratie door braken omdat
hoest- en stikre exen wegvallen tijdens algemene anesthesie (door curare)
- uitzonderingen
- ERAS protocol (enhanced recovery after surgery) —> FAST programma’s
- wordt toegepast bij colorectale chirurgie, vaatheelkunde, thorax chirurgie en urologie (bv.
bepaalde dieetschema’s ter voorbereiding van lever, darmen, …)
Pagina 2 van 31
ff fl ij fi fi ij
, - doel —> snel onverbeterd herstel : inzetten op belangrijkste factoren die herstel en toestand
kunnen beïnvloeden
- pre-operatieve consultatie
- pre- en post-operatieve voedingsinname, tegengaan van perioperatief vasten
- inname van suikerr ke heldere dranken tot 2u voor de ingreep (bv. appelsap)
- standaard p nstilling en anesthesie (PCEA, geen opioïden)
- vroege mobilisatie
- acute operatie patiënt
- niet nuchter —> crush-inductie om aspiratie te voorkomen
- crush inductie of RSII (rapid sequence induction & intubation)
- doel: tijd tussen wegvallen van ademhalingsre ex en plaatsen E.T.T. zo klein mogelijk te
houden
- werking:
- pre-oxygeneren met 100% O2 via masker voor 3 min.
- toediening snelwerkende IV med. : sterk opioïd, narcoticum, curare
- cricoïd druk
- slokdarm wordt zachtjes ingedrukt, zodat risico op terugvloeien van de
maaginhoud met aspiratie beperkt blijft
- als je druk uitoefent op je luchtpijp (duwen), gaat automatisch je luchtpijp een klein
beetje verkleinen, hierdoor gaat je slokdarm sluiten en vaak gaan de stembanden
beter zichtbaar worden (door de neerwaartste beweging van larynxskelet)
- ook soms b moeil ke intubaties zonder aspiratie risico
- niet lossen tot anesthesist dit zegt!
- niet balloneren voordat E.T.T. geplaatst wordt en cu opgeblazen is
- anders wordt er lucht ingeblazen in zowel de luchtwegen en in de maag —> er kan
regurgitatie en aspiratie optreden
- tijd tussen wegvallen AH-re exen en plaatsen E.T.T. zo kort mogelijk houden!
3. Installatie in de operatiezaal
Operatiezaal ‘startklaar’ + noodzakelijke info verkregen van de patiënt
↓
Patiënt wordt naar operatiezaal gebracht + aanleggen monitor (ECG, O2-sat, RR)
↓
Operatiepatiënt onder algemene anesthesie
↓
Helpen positioneren van de patiënt
↓
Mede verantwoordelijk tijdens ingreep voor continue monitoring en observatie
↓
Na de ingreep helpen bij uitleiden van de anesthesie
↓
Patiënt naar ontwgakruimte brengen + duidelijke overdracht aan recovery verpleegkundige + correct
installeren van patiënt
Pagina 3 van 31
ij ij fl fl ff
, 3. Inzoomen op taken van de omloop verpleegkundige
1. Hulp aan de anesthesist en anesthesie verpleegkundige
1.1. Voorbereiden van de operatiezaal
- verzamelen correcte materiaal
- voorzien correcte operatieblad, steunen, hulpstukken positionering, noodzakelijke apparatuur (bv.
scopietoestel, bloedleegte apparaat, …)
- controle benodigdheden in de zaal
- ontsmettingsborstels, desinfectiemiddelen, dekens en beschermhoezen
- hulp en ondersteuning anesthesie verpleegkundige
- installeren, voorbereiden, informeren en positioneren van de patiënt
- aanbrengen diathermie-plaat, instellen diathermie-toestel, bedienen apparatuur
- voorbereiden operatiegebied
- indien nodig ontharen en ontvetten, desinfecteren operatiegebied (als dit niet gebeurt door
operatieteam zelf)
- chirurgische administratie in het ziekenhuisinformatiesysteem
- staat NOOIT steriel
- draagt enkel omloop pak om besmetting van en naar de patiënt te voorkomen
1.2. Positioneren van de operatiepatiënt: speci eke houdingen
- 1.2.1. Gynaecologische houding
- ruglig met beide benen gespreid in de jambières (beensteunen)
- gynaecologische operaties —> bv. vaginale hysterectomie, curettage
- urologische operaties —> bv. TUR, URS, ingrepen aan de aars
- aandachtspunten :
- 1. beide benen moeten langzaam en tegelijkertijd in en uit de beensteunen worden
gelegd, bij voorkeur door twee personen
- er komt meer bloed in de centrale circulatie = verhoogde veneuze retour en cardiac
output —> wanneer benen uit positie gebracht worden is er opnieuw redistributie van het
bloed : kan resulteren in plotse hypotensie —> langzaam en tegel kert d zodat circulatie
zich kan aanpassen aan de verplaatsing van het bloedvolume
- voorkomen van heupluxatie en overrekking van de zenuwen
- 2. spreid de benen niet te ver en forceer niet
- rekening houden met anatomische mogelijkheden van elke patiënt + controle van
spanning op adductoren —> bij weerstand stand van beensteunen aanpassen
- 3. de patiënt moet met de stuit tot op de rand van de operatietafel liggen, dus niet
eroverheen —> sacrum goed ondersteunen
- 4. let op de n. peroneus bij het positioneren van de benen —> de laterale zijde van de
knie mag niet tegen de beensteun rusten
- kan beschadigd raken als dit te lang of te hard tegen ligt —> dropvoet!! (zenuwschade
duurt lang)
- 5. de benen moeten volledig rusten in de beensteunen en ook de gehele lengte van de
beensteun moet worden benut, gewicht over de hele kuit verdelen
- 6. xeer de benen in de beensteunen met behulp van een gesp of beenband
- 7. de hoek van de heupen en onderlichaam mag niet meer dan 90° zijn
- vermijden te hoge abdominale druk en druk op diafragma, zo kan respiratoire functie
optimaal behouden blijven
Pagina 4 van 31
fi
fi ij ij