Samenvatting examen communicatie essentials
Deel 1
1. Wat is communicatie?
Definitie : communicatie is het scheppen van gemeenschappelijke betekenis
Complexe definitie : communicatie is de uitwisseling van symbolische informatie, die
plaatsvindt tussen mensen die zich bewust zijn van elkaars aanwezigheid, onmiddellijk of
gemedieerd. Deze informatie wordt deels bewust, deels onbewust gegeven, ontvangen en
geïnterpreteerd
Uitwisseling
Wijst op tweerichtingsverkeer : zender en ontvanger model
Zonder feedback geen communicatie
Symbolische informatie
Informatie die ergens een symbool van is : verkeersbord, woord, logo, glimlach, teken
Communicatie heeft ook met cultuur te maken
Bewust van elkaars aanwezigheid
Mensen zijn zich bewust van elkaars aanwezigheid als voorwaarde om te communiceren
Onmiddellijk of gemedieerd
Onmiddellijk : real life
Gemedieerd : via een medium
Directe communicatie, face to face staat dus t.o.v. indirecte of gemedieerde communicatie
Waarneming en communicatie
Communicatie vraagt waarneming
Waarneming gebeurt door 5 zintuigen :
1. Voelen
2. Ruiken
3. Proeven
4. Zien
5. Horen
Ook nog je hart (gevoel, intuïtie)
,(Zie alle afbeeldingen in PowerPoint)
Onze waarnemingen worden vervolgens omgezet in interpretaties, die zijn gebaseerd op wat
we al weten.
Referentiekader : andere opvoeding, achtergrond/cultuur, andere ervaringen, levensloop
Door training kun je beter waarnemen : helpt om je bewust te worden van de mate waarin
je waarneming permanent wordt vertekend
Interpretatiebedrog ( zie afbeeldingen PowerPoint)
Nieuwe informatie wordt vaak niet begrepen of niet opgemerkt : nieuwe dingen leren, écht
kijken en écht luisteren is niet simpel, vergt open en onbevooroordeelde geest
Zonder feedback geen communicatie
Permanente feedback :
Zender en ontvanger zijn in constante wisselwerking, actie geeft m.a.w. reactie
Dit proces van permanente rolverwisseling en van permanente terugkoppeling is essentieel
voor (het succes) van de communicatie.
Vormen van feedback :
Spiegelen mekaars gedrag : knikken, kijken of de ander het begrijpt, passen toon en
volume aan
Terugkoppeling : anders “Hallo, ben je er nog? “
Manier waarop de boodschap wordt geïnterpreteerd : WhatsApp, email, sms, …
Soorten communicatie
1. Verbaal of non-verbaal
2. Mondeling of schriftelijk
3. Auditief of visueel
4. Metacommunicatie : communicatie over de communicatie zelf, “praten over de
manier waarop je met elkaar praat” bv ; Zo praat je niet tegen je moeder!
Waarom communiceren mensen met elkaar?
Drie groepen van motieven :
1. Biologische
2. Interpersoonlijke
3. Maatschappelijke
,Driehoek van Maslow :
Biologische
Communiceren voor primaire of lichamelijke behoeften te bevredigen : behoefte aan eten,
drinken, slaap, beschutting en seks
Of om aan middelen te komen of die behoeften te bevredigen : geld, goederen, hulp van
anderen, …
Alle niet – sociale motieven al leiden ze wel tot sociale interactie en beïnvloeden ze ook de
interactie
Interpersoonlijk
Elk contact tussen mens houdt een transactie of ruil in
Kan gedwongen karakter hebben of resultaat van eigen keuze
De aandacht de je krijgt via communicatie én het soort aandacht bepalen in hoge maten of
je je veilig voelt bij iemand en of je gewaardeerd en aanvaard wordt
Soms houden die boodschappen woorden in maar soms ook niet
Zelfbeeld en communicatie zijn nu onlosmakelijk met elkaar verbonden
Zelfbeeld wordt ondersteund via communicatie
Veronderstellingen over je zelfbeeld :
1. Zelfbeeld bestaat uit in – de – persoon opgenomen interpretaties van culturele of
groepswaarden
2. Zelfbeeld wordt aangeleerd tijdens de vele sociale leerprocessen waarin
communicatie een belangrijke rol speelt : strips, tv, literatuur, …
Opvoeden leert ons “wie we moeten zijn”, “hoe we ons het best kunne gedragen”,
“op welke manier we tegen problemen kunnen aankijken”, …
3. Observeerbaar : alle gedrag is immers communicatie
4. Communicatie met anderen ondersteunt of verandert het zelfbeeld
Samengevat :
Behoefte aan genegenheid
Ons psychisch welzijn gaat hand in hand met de mate waarin anderen ons aardig vinden
Behoefte aan erkenning
De zoektocht naar respect is een tweede niet te onderschatten motief voor geestelijke rust
, Behoefte aan invloed of macht
Omdat genegenheid en erkenning belangrijk zijn, zal je proberen controle uit te oefenen op
het proces van beeldvorming dat zich bij een ander afspeelt
Communicatiemodaliteiten
Intrapersoonlijke communicatie :
Communicatie binnen de persoon zelf, gedachtegang en hersenspinsels
Interpersoonlijke communicatie :
Aantal personen in elkaars nabijheid, er is constant interactie
Binnen dit proces zijn er heel wat beperkingen :
Beperking van tijd
Interpersoonlijke communicatie gebeurt altijd hier en nu, enige wat die beperking kan
overstijgen is het geheugen
Komt daarbij dat wat is ons geheugen zit al een verwerking is van de oorspronkelijke
boodschap
Beperking van ruimte
Interpersoonlijke communicatie is enkel mogelijk als de personen fysiek aanwezig zijn en op
dezelfde plaats
Via mail, sms, … is het gemedieerde interpersoonlijke communicatie
Beperking van omvang
Natuurlijke beperking van de groep mensen
Niet haalbaar om met 100 mensen in 1 ruimte te communiceren
Psychologische beperking
Groep met 10 personen vergaderd : onmogelijk dat iedereen “actief” betrokken blijft
Beperking van afstand
Natuurlijke beperking van afstand : bv bereik van de menselijke stem