Doelgroep volwassenen
Introductie
1. De volwassenheid als levensfase: ontwikkelingspsychologie: bio psychosociale ve rande ringen
Volwassenheid= veruit langste fase vd levensloop
Ontwikkeling stopt allerminst met bereiken vd volwassenheid
Het is geen statische periode → er gebeurt veel op vlak van ontwikkeling
Indeling ontwikkeling volwassenheid:
Jongvolwassenheid 20a25-30a35j
Midden volwassenheid 30a35-50a55j
Laatvolwassenheid 50a55-60a65j
Oudere volwassenheid/ouderdom (= niet meer binnen volwassenheid)
1.1. Lichamelijke veranderingen
Zintuigen en motoriek
Verslechtering gezichtsvermogen en gehoor
Motoriek: sterk afh vd mate waarin individu zijn/haar conditie onderhoudt
Vitale organen
Hart en longen verliezen geleidelijk deel van hun optimale capaciteit
Uitzicht vh lichaam
Grijze haren, rimpels, pigmentvlekken, spiermassa krimpt in, meer vet
Overgang en menopauze:
- Premenopauze= periode v menopauze, gekenmerkt door onregelmatig worden vd vrouwelijke
hormoonproductie (minder progesteron)
- Menopauze= moment vd laatste menstruatie
Belangrijke problemen/klachten: vapeurs, hartkloppingen, hoof dpijn, duizelighei d, slapelooshei d,
concentratieproblemen, toenemend botverlies/osteoporose
1.2. Cognitieve veranderingen
Het postformele denken (= nieuwe denken knn toepassen op nieuwe situaties die zich in de volwassenheid
voordoen)
i. Realiteitsbetrokken
= denken krijgt een andere finaliteit = het denken w een instrument om iets te doen met
een probleem
= denken w pragmatischer = het denken is effectief, zakelijk,..
1
, ii. Relativerend
= overgang van dualistisch naar relativistisch denken = geen wit-zwart meer maar genuanceerd knn
denken, niet altijd kort door de bocht (bv toleranter worden tov andere extreme meningen) Meest
logische opl is niet altijd de beste
= genuanceerder denken
iii. Persoonlijk geïntegreerd
= door toenemende ervaring eigen inzichten en technieken verwerven
= persoonlijke stijl ontwikkelen
iv. Creatief
= vanzelfsprekendheden in vraag stellen= kritisch denken
= werkelijkheid op een originele manier benaderen
Belangrijk onderscheid tss vloeibare en gekristalliseerde intelligentie
Vloeibare intelligentie= algemene vaardigheid om nieuwe info op te nemen, te analyseren en er
aller lei bewer kingen op d oor te voer en (gebasseerd op d e
neur ofysiologie/hard war e)
→ r elatief jong ver lies van d eze vloeibar e intelligentie
Gekristalliseerde intelligentie= verworven kennis en vaardigheden opgedaan door middel van
per soonlijke ontwikkeling en cultuur/software
→ Blijft meestal d oor gr oeien tot ver over midd envolwassenheid
1.3. Psychische veranderingen
Psychologisch welzijn
Variabel: moeilijk hebben met lichaamsveranderingen en nieuwe rolverwachtingen
Toename v autonomie
Zelfbeeld w stabieler
Kernconflicten (erikson)
Jongvolwassenheid: intimiteit VS isolement, uitdaging is het aangaan v intieme pa rtne rrelaties
Midden volwassenheid: generativiteit VS stagnatie
- Generativiteit= scheppen/teweegbrengen van iets dat de eigen pe rsoon ove rstijgt en dat e r hopelijk
nog zal zijn wanneer men er zelf niet meer is (soort nalatenschap)
- Stagnatie= op zichzelf terugplooien, de ontwikkeling valt stil
2
, 1.4. Sociale veranderingen
De partnerrelatie: relatiepatronen zijn afhankelijk van onze hechtingspatronen:
- Veilig gehecht=> gezond evenwicht tss nabijheid en afstand in de relatie
- Vermijdend=> afstand nemen, nadruk op emotionele onafh, bindingangst in de rela
- Angstig=> voortdurend zoeken naar bevestiging, angst voor afwijzing, verlatingsangst id rela
- Angstig-vermijdend=> onstabiel zelfbeeld en onstabiel beeld vd ander in de rela
Driehoekstheorie vd liefde: Stenberg
= de evolutie vd partnerrelatie doorheen de tijd
Passion/passie= emotionele opwinding + verliefdheid en verlangen naar seks
Intimacy/intimiteit= openhartigheid en tederheid met partner
Commitment/inzet= cogn en motivationeel, beslistheid om relatie in stand te
houd en en er aan te wer ken
Sommige knn sterker aanwezig zijn dan anderen in versch periodes (dit evolueert)
Begin relatie: passie vaak hoog
Ouderschap: meer dan vroeger een eigen keuze
Betekenis: financiele consequenties, minder vrijheid, nieuw levens ritme, risico’s, ook intens geluk
Opgroeiende kinderen
→ fase van aanpassingen aan de kinderen
Lege nest syndroom
= het gevoel totaal functieloos en overbodig te zijn in het lege huis
Velen: periode v ongekende vrijheid met nieuwe ontplooiingkansen
Nieuwe invulling: levensvervulling
Andere rolveranderingen:
Schoonvader/moeder, grootouder, verzorgen v eigen (schoon)ouders
Sandwichgeneratie= generatie die nog zorgtaken hebben voor eigen kinderen en ook zorgtaken
hebben voor eigen oud er s waar tussen ze dan gesanwicht zitten.
3
, 2. Algemeen: mentaal welzijn volwassenen
Uit nationale gezondheidsenquete 2018
- Subjectief welzijn volwassenen:
1/5 is erg tevreden met leven, 2/3 hebben niveau v psychisch welbevinden dat positief is
Omgekeerd, 12% vd bevolking is erg ontevreden over hun leven, 33% (1/3) heeft psychische
problemen, slechts 14% heeft een optimale levensenergie.
Psychisch welbevinden en nivesau v levensenergie zijn afgelopen decennium minder goed geweest
ivm 2001-2008.
Nationaal geluksonderzoek Ugent 2020
Lage kwaliteit van vaste partnerrelatie zorgt voor het meeste eenzaamheidsgevoel
Een slechte partnerrelatie heeft dus effect op ervaren gevoelens van eenzaamheid
Iets meer dan de helft van jongvolwassenen voelen zich soms of altijd eenzaam
Bij 70-jarigen maar kleine 30%
Volwassenen en relationeel welzijn - Partnerrelaties
3. Intieme Partnerrelaties
3.1. Partnerrelaties ANNO 2022
Enkele evoluteis in de afgelopen eeuw
- We verwachten veel van partner en seksuele tevredenheid is essentieel in onze intieme relaties
- Door onze gestegen levensverwachting duren relaties 2x zolang als honderd jaar geleden
- Relatie en gezinsvormen zijn sterk veranerd (polyamorie, LAT, holebi,…)
- Geen duidelijke voorschriften meer: mensen voelen zich bijgevolg erg verantw voor
slagen/mislukken van rela
Eeuwen lang: huwelijk geen vereniging van 2 individuen maar wel een strategisch pa rtne rschap dat
economische toekomst veilig stelde en sociale cohesie bevorderde
Mogelijk ontstond liefde maar niet noodzakelijk
Huwelijk was heldere verwachting over genderrollen en taakverdeling
Eind 18e E, begin 19e: herdefiniering door industriele revolutie
- Een overeenkomst uit vrije wil
- Gebasseerd op liefde en genegenheid
4