A. Inleiding
1. Situering en vindplaats van het verbintenissenrecht
Situering in het recht:
Het publiekrecht omvat alle regels die de organisatie van de staat beheersen en de regels die van
toepassing zijn in de relatie tussen de overheid en de burgers.
Het privaatrecht omvat de regels die betrekking hebben op de verhouding tussen burgers onderling.
Vindplaats van het verbintenissenrecht in de Belgische wetgeving:
Het verbintenissenrecht is grotendeels terug te vinden in het Burgerlijk Wetboek.
Titel III en IV van boek III vormen samen het algemeen verbintenissenrecht. De andere titels van boek
III vormen het bijzonder verbintenissenrecht.
Het huidige BW werd in 1804 ingevoerd door Napoleon in verschillende landen tegelijk. Dit verklaart
waarom een aantal verbintenisrechtelijke principes die wij als vanzelfsprekend beschouwen ook in
andere landen gekend zijn.
Om te bepalen welk verbintenissenrecht van toepassing is, bestaan er regels die het nationale recht
overstijgen: het internationaal privaatrecht.
2. Begripsomschrijving en karakteristieke eigenschappen van de verbintenis
Het begrip verbintenis:
Een verbintenis is een rechtsband tussen twee of meer personen, ontstaan krachtens de wet
ingevolge een eenzijdige of meerzijdige rechtshandeling of ingevolge een andere menselijke
gedraging, op grond waarvan de een jegens de andere in geld waardeerbare en juridisch afdwingbare
aanspraken kan doen gelden.
Karakteristieke eigenschappen van de verbintenis:
Een verbintenis creëert een rechtsband tussen personen
Er zijn dus altijd minimaal twee personen (natuurlijke of rechtspersonen)
Rechtspersoon: een entiteit waaraan het recht rechten en plichten toekent.
De partijen worden de schuldenaar en de schuldeiser genoemd.
Een vorderingsrecht impliceert een band tussen personen (aanspraak op een prestatie). Een
zakelijk recht is het recht van een persoon op een bepaalde zaak.
Zakelijke rechten hebben een absolute werking, ze moeten door iedereen gerespecteerd
worden. Vorderingsrechten hebben relatieve werking en zijn rechten die zich rechten van
een bepaalde persoon tot een bepaalde persoon.
, Een verbintenis ontstaat krachtens de wet
Verbintenissen ontstaan krachtens de wet.
2 soorten:
Verbintenissen uit rechtshandelingen:
Rechtshandelingen zijn handelingen die bewust gesteld worden met het oog op het
creëren van welbepaalde rechtsgevolgen
Er zijn twee soorten rechtshandelingen: eenzijdige en meerzijdige rechtshandelingen.
Meerzijdige rechtshandelingen veronderstellen een wilsuiting van minstens 2 personen.
Verbintenissen uit rechtsfeiten:
Feiten waaraan het recht rechtsgevolgen verbindt zonder de bedoeling deze te doen
ontstaan.
Er zijn twee soorten rechtsfeiten: verbintenissen uit oneigenlijke overeenkomst en uit
onrechtmatige daad.
Oneigenlijke overeenkomsten (of quasi-contracten) zijn situaties waarin een persoon
vrijwillig een handeling stelt die een ander ten goede komt. Bv. zaakwaarneming,
onverschuldigde betaling en verrijking zonder oorzaak.
Een onrechtmatige daad is een situatie waarbij een persoon onrechtmatig handelt en
daardoor schade berokkent.
Een verbintenis heeft in geld waardeerbare aanspraken tot een voorwerp
Elke verbintenis heeft een bepaald voorwerp: de prestatie die moet geleverd worden.
Een verbintenis is afdwingbaar
Een schuldenaar die zijn verbintenissen niet vrijwillig nakomt, zal tot naleving gedwongen
worden.
Niet afdwingbare engagementen: afspraken die niet juridisch afdwingbaar zijn bv. meter
worden van een kind. (je kan niet verplicht worden een cadeau te kopen)
Natuurlijke verbintenissen: een verplichting die niet in rechte afdwingbaar is. Als zij echter
toch vrijwillig uitgevoerd zou zijn, kan de geleverde prestatie niet teruggevorderd worden
(bv. gokschulden).
3. Terminologie en schematische voorstelling
De schuldeiser is gerechtigd om een prestatie te vorderen (schuldvordering) van de schuldenaar.
De schuldenaar heeft een verbintenis, een schuld of een verplichting ten aanzien van de schuldeiser.
, 4. Indeling van verbintenissen
Er zijn veel opdelingen mogelijk:
Volgens de bron waaruit zij ontstaan (eenzijdige wilsuiting of overeenkomst, oneigenlijke
overeenkomst of onrechtmatige daad)
Volgens hun aard
Volgens het voorwerp waarop zij betrekking hebben
Volgens de wijze waarop de schuldeisers en schuldenaars gebonden zijn
Volgens de bijkomende modaliteiten waaraan zij onderworpen zijn
…
Verbintenissen en de bron waaruit zij ontstaan:
De twee belangrijkste bronnen van verbintenissen zijn de overeenkomst en de onrechtmatige daad.
Het overeenkomsten recht is een set van regels die van toepassing is op overeenkomsten.
Het recht van de onrechtmatige daad omvat de set van regels die van toepassing is op onrechtmatige
daden.
Beginsel: een contractuele relatie kan leiden tot contractuele aansprakelijkheid. Iedere andere relatie
kan leiden tot buitencontractuele aansprakelijkheid.
Verbintenissen en hun aard:
Om na te kunnen gaan welke regels concreet op een bepaalde verbintenis van toepassing zijn, zal
men soms ook moeten gaan kijken naar de hoedanigheid van de persoon die de verbintenis is
aangegaan.
Wanneer een handelaar een verbintenis aangaat, betreft het een verbintenis met een
handelskarakter.
Wanneer een niet-handelaar een verbintenis aangaat, betreft het een verbintenis met een burgerlijk
karakter.
!!! begrip handelaar verdwijnt ondernemer!!!
Onderneming: de persoon die in een professionele hoedanigheid handelt
Consument: de persoon die niet in een professionele hoedanigheid handelt
Principe: verbintenissen kunnen door om het even wie uitgeoefend worden.
Uitzondering:
Verbintenissen met een persoonsgebonden karakter (intuitu personae). Zij kunnen alleen
door de wettelijk of contractueel daartoe aangewezen persoon uitgevoerd worden.
Een verbintenis is persoonsgebonden wanneer de identiteit of de persoonlijke
hoedanigheid van de partij die ze moet uitvoeren bepalend was om de overeenkomst te
sluiten.
Verbintenissen en hun voorwerp:
Het voorwerp van een verbintenis is wat de schuldenaar ervan moet presteren of wat de schuldeiser
kan vorderen.
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur lexipannecoucke1. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €9,79. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.