Inleiding tot het recht
Deel 2: De Belgische staatsstructuur
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
1.1 Rechtsstaat
20e eeuw: oorspronkelijke rechtsstaatbegrip:
• Taak vd overheid = respecteren en beschermen vd rechten v alle burgers
o Respecteren? Eigen democratische wetgeving naleven (nt zomaar iemand v zijn
vrijheid beroven)
o Beschermen? Zorgen voor onafhankelijke rechtscolleges + voorzien van uitvoerende
structuren (vb: politie)
• Opsomming vd grondrechten vd Belgen
o Gelijkheid voor de wet
o Persoonlijke vrijheid
o Vrije meningsuiting, eredienst, onderwijs...
Nu eerder een wetsstaat ipv rechtsstaat!
Overheid nt alleen beschermen vd burgerrechten, maar ook reguleren v gedrag vd burgers en besturen
vd talrijke overheidsdiensten. Handelingen vd overheid moeten rechtstreeks bepaald zijn id wet of
door de wet zijn toegelaten.
1.2 Democratie
19e eeuw: Enkel de welgestelde en welopgevoede mannen mochten gaan stemmen (zij betaalden ook
de meeste belastingen).
1892-1921: algemeen stemrecht voor mannelijke bevolking (geleidelijk aan ingevoerd)
1947: stemrecht ook voor de vrouwen
==> Hierdoor kwam meer sociale wetgeving, staatsinmenging in het economische leven en
uitbreiding v openbare diensten + kloof tss bevolking en overheidsdiensten verkleinde (door het
democratisch stelsel).
1.3 Scheiding der machten
• Wetgevende macht (functie): recht formuleren in klare wetteksten met duidelijke
bijbehorende sancties
• Rechtelijke macht (functie): recht interpreteren en toepassen op concrete situaties waarbij
inbreuken op de wet werden begaan of conflicten oplossen
• Uitvoerende macht (functie): bestuur vd overheidsadministratie
• (4de macht: de pers)
Om machtsmisbruik te vermijden w de functies onafhankelijk v elkaar uitgevoerd.
• Wetgevende macht --> verkozen parlement
• Rechtelijke macht --> onafhankelijke en/of afzetbare rechters
• Uitvoerende macht --> de Koning ( nu vooral de regering)
Kritiek: John Lock --> nt zomaar apart zittende machten, ook elkaar gaan controleren! (Checks &
Balances)
• Parlement “moeien” met regering (zelf tot ontslag dwingen)
• Parlement om de 5 jaar verkiezingen, ook voor regering (RM kiezen wij niet zelf!)
1
, Inleiding recht Y.Werbrouck
1.4 Eenheidsstaat en federalisering
Vroeger: unitaire staat
• 1 parlement, 1 regering, maar: onze taalbarrière (vooral Franse taal vertegenwoordigd)
o Kritiek v Nederlandstaligen tegen de verfransing
o Na WOI: vraag voor eigen politiek instellingen voor Vlaanderen
o Gevolg? Eenheidsstaat naar complexe federale staatsstructuur
▪ 1970: cultuur- en gewestraden opgericht
▪ In totaal 6 staatshervormingen
1.5 Monarchie
==> Een monarchie is een regeringsvorm waarbij de macht slechts bij één persoon ligt (= Koning).
1830: onafhankelijkheid v BE, discussie voor monarchie of president
• Monarchie? Omliggend met grootmachten
o Fr: Napoleon (autoritaire macht)
o VK: British Empire (Queen Victoria)
o Pruisen en Oostenrijk
==> presidentieel zou tegenstrijdig zijn en we zijn maar een klein landje (vrienden
blijven met grootmachten in de buurt)
• Toch lichte hint: Koning DER Belgen ipv Koning van België
o Gn baas, gwn koning --> parlement beslist nog steeds hoe en wat
Discussiepunt monarchie goedkoper dan president? Neen, want presidenten worden doorbetaald, ook
al zijn ze ex-president. Ex-koning bestaat normaal gezien niet. Als koning dood is, dan pas komt er
een nieuwe (behalve Albert II).
Onze koning is symbolisch (instandhouding vd natie)
• Praktijk: niet veel macht, parlement en regering beslissen alles
o Koning moet “alleen” wetten goedkeuren
• Volgens grondwet: machtigste vh land (zit in alle 3 de machten: wm, um, rm)
Koning is onverantwoordelijk en onschendbaar (zolang hij koning is)
• Enkel parlement en regering zijn verantwoordelijk bij gemaakte fouten
• Koning kan je nooit voor de rechter slepen, NOOIT! (tenzij hij gn koning meer is)
4 verschillende niveaus in BE:
• Federaal
o Wetgevende en uitvoerende macht
• Gemeenschappen en gewesten
o Wetgevende en uitvoerende macht
• Provincies
o Wetgevende en uitvoerende macht
• Gemeenten
o Wetgevende en uitvoerende macht
2
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur fiendebruyne. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €8,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
