Uitgangspunt: gedrag veranderen eerst: weten waarom het gedrag gesteld wordt
Steeds zoektocht naar de belangrijkste determinanten
In praktijk:
Lijst genereren v. mogelijke determinanten die een rol spelen
Afwegen op basis van: belangrijkheid (meest meebepalend in het gedrag) en veranderbaarheid
Inzicht: basis voor ontwikkelen v.e. interventie/programma
Persoonlijke determinanten
Gedragsintentie: mate waarin iemand van plan is om een bep. gedrag uit te voeren
Onder invloed van andere determinanten
Belangrijke voorwaarde, maar geen garantie
Attitude: houding t.a.v. iets of iemand
Redelijk stabiel
Geeft richting, maar ≠ gedrag effectief stellen
O.b.v. leerervaringen
Belangrijk bij verzamelen van info v. doelgroep totaaloordeel vormen
Onderverdelen van opvattingen: Cognitief, Affectief en effectief gedrag
Uitkomstverwachtingen: gevolgen van gedrag
Voor- en nadelen
Op lange of korte termijn
Belangrijk: gezondheidsgedrag voordelen pas op langere termijn, nadelen op korte termijn
Subjectieve norm: wat je denkt dat anderen van je verwachten
Geen aandacht voor verwachtingen v. anderen sociale sancties (uitsluiten, woede…)
Normatieve verwachtingen: wat denk je dat de ander denkt over je gedrag
Mate van gehoorzamen: ervan aantrekken?
Sociale steun (of druk): directere invloed van anderen
Eigen-effectiviteitsverwachting: verwachtingen over het eigen vermogen, het eigen kunnen
1 v.d. belangrijkste voorspellers
Algemeen of specifiek
Synoniemen:
Self-efficacy
Waargenomen gedragscontrole
Iedereen kan zaken identificeren, maar je moet er nog in geloven dat je het kan
Geanticipeerde spijt: gevoelens van spijt of schuld verwachten (hoe achteraf voelen?)
Geanticipeerde trots: een goed gevoel verwachten bij stellen van dat gedrag
Verbonden met persoonlijke of morele norm: norm niet volgen spijt/schuldgevoel
Risico-inschatting: hoe groter kans op risico, hoe groter kans op vermijden van risico
Ervaren gezondheidsdreiging en kans op dat risico
Synoniemen:
Ervaren kwetsbaarheid
Risicoperceptie
Kennis: centraal bij voorlichten, ‘belangrijkste’ determinant intentie is ook nodig juiste kennis over gezond
gedrag ≠ stellen van gezond gedrag
≠ soorten kennis:
Bewust maken van relatie tussen gedrag en risico
Bewustzijn: mate van inzicht in eigen gedrag
Gedrag = heel complex moeilijk bewust te zijn van eigen risicogedrag vaak te positief beeld over eigen gedrag
≠ oorzaken:
Kennis over de scheidingslijn (goed/slecht)
Voldoende kennis maar niet goed toegepast op eigen situatie
Essentiële voorwaarde, maar zelden voldoende voor effectieve verandering
Persoonlijkheid: indirecte invloed op gedrag voorspellen v.d. manier waarop men iets doet
The big five
Stabiel, moeilijk te veranderen
Omgevingsdeterminanten
Omgeving = alle ruimte buiten de persoon
Omgevingsdeterminant = factor als externe stimulus gedrag beïnvloed
Fysiek: beschikbaarheid van middelen of mogelijkheden om bep. gedrag te stellen
Sociaal-culturele omgeving: sociale en culturele context waarin gedrag wordt uitgevoerd
Economisch: kosten gerelateerd aan het gedrag (economische situatie van het land)
Politieke omgeving: regels en wetgeving die eigen gedrag beïnvloeden
Gedragsverklaringstheorieën
Determinanten staan niet op zichzelf, vormen onderdelen van ≠ theorieën. = gedragsverklaringstheorieën
Gedrag wordt bepaald door interactie tussen:
Omgeving: sociale omgeving heeft centrale invloed op gedrag
Persoonlijke karakteristieken: noodzakelijk maar niet voldoende
Gesteld gedrag
Beïnvloeden elkaar wederzijds
Belang sociaal leren: leren door anderen te observeren, imiteren
Eigen-effectiviteitsverwachting
= verwachting t.o.v. eigen vermogen om bep. gedrag te kunnen uitvoeren
Kenmerken:
Taak specifiek: varieert o.b.v. taak tot taak
Perceptie: wat men denkt te kunnen (hoeft de realiteit niet te weerspiegelen)
Situatie specifiek: kan variëren o.b.v. omstandigheden
Belang bij aanleren nieuw gedrag:
Iets nieuws leren gaat gepaard met problemen, frustratie, falen… hoger risico op stoppen met proberen
Bronnen:
Affectieve en somatische staat
Verbaal overtuigen
Observerend leren
Succes-ervaringen
Health Belief Model
2
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur yote. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €3,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.