Kern van het recht
HC 1/ Leereenheid 1/ Hoofdstuk 1
Menu
Ø Welkom
Ø Doelstellingen van het handboek
Ø Behandeling van hoofdstuk 1
Welkom
Ronald Janse (ronald.janse@ou.nl)
Alumnus OU (rechtsgeleerdheid) en EUR (geschiedenis,
wijsbegeerte)
Hoofdstuk 1/ Leereenheid 1
Het juridische landschap
Rechtsbronnen:
Hieronder de feiten, procedures of gebeurtenissen waaruit rechtsnormen
voortkomen.
Overzicht van alle geldende rechtsbronnen:
Wet
Jurisprudentie
Gewoonte
Verdragen
Rechtsbeginselen
Besluiten internationale organisaties
Soft law
§1.1 de inleiding
Wat doet de jurist precies?
Maakt rechtsnormen
Past rechtsnormen toe
Voert rechtsnormen uit
Interpreteren rechtsnormen
Voert rechtsnormen uit
Voorspelt interpretatie van de rechtsbronnen door derden
Bekritiseert rechtsnormen
Denkt na over rechtsnormen
Rechtsnormen zijn: een bepaling in het recht met een bindende werking.
Als de rechtsnorm een algemene werking heeft dan heet het een
rechtsregel.
,De wet
De bekendste rechtsbron is de wet. De wet heeft 2 kenmerken:
1. Ze is algemeen
2. Afkomstig van een instanties die bevoegd is wetten te maken
1-algemeen = algemeen wil zeggen dat een wet van toepassing is op een
bepaald aantal natuurlijke rechtspersonen en situaties
Geldt voor alle burgers
Geldt overal in Nederland
Geldt in het verleden en in de toekomst
Er zijn wetten die betrekking hebben op bepaalde groepen natuurlijke of
rechtspersonen : bijv. 14 jarigen
Je hebt op verschillende niveaus wetgevers en die bevoegd zijn tot het
maken van wetten en wetgeving.
Formele wetgever= de staten generaal + regering art.81 Grondwet
o Zij zijn verantwoord voor de wetten in formele zijn = formele wetten
Formele wetten zijn wetten die zijn gemaakt door de formele
wetgevers
Op decentraal niveau = de regerin
Algemeenheid
o Tijd (herhaalbaarheid)
o Personen
Afkomstig van tot wetgeving bevoegd gezag
o Art. 288 e.v. VWEU (Europese wetgever)
o Art. 81 e.v. Grondwet (formele wetgever)
o Art. 89 Grondwet (regering)
o O.b.v. Delegatie (minister)
o Art. 127 Grondwet (gemeente, provincie)
,Jurisprudentie
Betekenis jurisprudentie: recht dat gevormd wordt door de rechter
Rechterlijke rechtsvorming ligt niet voor de hand, want:
o Rechtsvormer= persoon/instantie die nieuwe regels maakt
voor burgers, organisaties en overheden
o De rechter is een geschillenbeslechter
Geschilbeslechting, geen algemene regels (Art. 12 Wet
Algemene Bepalingen luidt dat rechters voor het leven
worden benoemd )
Citaat: geen rechter mag bij wege van de
algemene verordening, dispositie of regelement
uitspraak doen in zaken welke aan zijne beslissing
onderworpen zijn
Hij beslist over de uitkomst van een geschil tussen twee
of meer partijen, en is geen rechtsvormer
Ondemocratisch? Even terugluisteren
Toch is rechterlijke rechtsvorming onvermijdelijk, want uiteindelijk is
rechtspraak wel regeltoepassing. Ook geldt voor de rechter de regel:
o Rechter moet beslissen (Artikel 13 Wet Algemene Bepalingen)
het artikel luidt als volgt: de rechter die weigert recht te
spreken, onder voorwendsel van het stilzwijgen, de duisterheid
of de onvolledigheid der wet dan kan uit hoofde van
rechtsweigering vervolgd worden.
Kan de rechter niet oordelen van met behulp van de huidige
rechtsregel omdat bijv. De rechtsregel die luidt onduidelijk is? Dan kan
mede door de bewoording van art.6 EVRM (Europees Verdrag tot
bescherming van de Rechten van de Mens):
Dit luidt als volgt: eenieder heeft recht op een eerlijke en openbare
behandeling van zijn zaak binnen redelijk termijn dus d.m.v. Dit
, artikel en onduidelijkheden kan de rechter nieuw
recht/rechtersrecht/jurisprudentie vormen
Twee redenen waarom een rechter een nieuwe rechtsregel maakt:
1. Noodzaak interpretatie
a. Interpretatie is noodzakelijk wanneer de betekenis onduidelijk
is van een of meer woorden in de wet
2. Belangenafweging
a. = het komt regelmatig voor dat de rechter in een geschil
botsende belangen of beginselen tegen elkaar afweegt. Soms
geeft de wet de opdracht tot belangenafweging.
Rechter is vrijwel altijd tot de belangenafweging genoodzaakt
wanneer fundamentele rechten in geding zijn. Typerend voor
vrijwel al deze rechten zijn dat zij moeten worden
afgedwongen (tegen andere maatschappelijke belangen als de
openbare veiligheid en de volksgezondheid)
Een voorbeeld van belangenafweging is bij art.3:13 lid 2
waarin misbruik van bevoegdheden wordt uitgelegd
Een ander voorbeeld van belangenafweging is bij een arrest:
de grensoverschrijdende garage
Hoe weegt de rechter dan de belangen (af tegen elkaar?)?
dit doet hij d.m.v. Gezichtspunten-catalogi
Dat is een lijst ontwikkeld dor de Nederlandse rechtspraak, dat is een
lijst van factoren waar een rechter-gelet op alle omstandigheden-
rekening mee moet houden bij het bepalen welk belang voorgaat.
! Let op: de lijst wordt in de loop van de tijd aangevuld/ aangescherpt
en fungeert als regels voor het omgaan met botsende belangen
Hoe kan een beslissing in een individueel geval gevolgen krijgen voor
burgers, bedrijven en overheden?
Precedentwerking (geen juridische plicht maar wel gebruikelijk =
mild precedentenstelsel)
o Dit houdt in de nieuwe regel die de rechter heeft geformuleerd
om een voorliggend geschil op te lossen, wordt in
vergelijkbare gevallen overgenomen door andere rechters >
hierdoor krijgt de nieuwe regel een algemene werking
In Nederland geldt een mild precedentenstelsel de rechter volgt in
beginsel eigen uitspraak (dus de eerdere eigen uitspraak)
Alleen als een rechtsregels geruime tijd geleden is geformuleerd en
er gewijzigde omstandigheden zijn die maken dat een andere uitleg
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur roshnienarainnd. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €10,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.