Overzicht geneesmiddelen
Farmaca partim 1
Mijn persoonlijke favoriet
Naam Werking Indicatie Nevenwerkingen Bijzonderheden
Ethanol CZS-depressie: - Diurese (inhibitie ADH-secretie) Behandeling alcohol
- Versterking werking GABA, glycine - Flushing (VD huid) dependentie:
- Inhibitie Ca2+ kanalen - Dementie, perifere neuropathie bij overmatig - Disulfiram = antabuse
- Activatie K+ kanalen gebruik (neurologische degeneratie) (aldehyde dehydrogenase
- Inhibitie NMDA glutamaat rec - Levercirrose, leverfalen (chronisch gebruik) inhibitor)
- Dependentie (psychologisch en fysisch) - Acamprosaat (NMDA-rec
antagonist)
- Naltrexone (opiaat antagonist)
Inductie CYP450
Cholinerge transmissie
Parasympathicomimetica
Naam Werking Indicatie Nevenwerkingen Bijzonderheden
Acetylcholin - Agonist mAChR:
e (Ach) o M1: CZS, pariëtale cellen
o M2: hart, CZS
o M3: klieren, GSC-contractie, VD (via NO)
- Agonist nAChR:
o Ganglia OS/PS, motor. EP spieren, bijnier
Carbachol mAChR en nAChR agonist (zelfde potentie als Experimenteel - Quaternaire ammoniumverb.
ACh) gebruik niet door BHB
- Resistent aan hydrolyse door
esterasen
Pilocarpine Partiële mAChR agonist Glaucoom: Versterken de PS: braken, salivatie, miosis, Tertiair amine kan door BHB
verlagen tranenvloed, diarree, bronchoconstrictie,
oogdruk bradycardie, toename bronchusslijm…
1
,Parasympathicolytica
Naam Werking Indicatie Nevenwerkingen Bijzonderheden
Atropine mAChR antagonist - Premedicatie anesthesie: verminderen - Inhibitie secreties - Tertiair amine kan door BHB
kliersecretie in bronchiën, speekselsecretie + - Tachycardie (BD - In bessen van nachtschade (let op
verminderde bronchoconst vermindert ongewijzigd, want geen uw kinderen)
risico op luchtwegobstructie en postop effect op BV) - Fyostigmine (ChE-remmer) =
pneumonie tgv ingeademde secreten - Mydriase, cycloplegie goede antidoot bij atropine
- Bij GI-hypermotiliteit, krampen - Vermindering GIS motiliteit intoxicatie
- Oftalmologie: mydriaticum en cycloplegicum - Verslapping GSC in - Atropine kan je dan weer geven bij
bij diagnostisch oz bronchiën, blaas, galwegen OD ChE-remmers
- Neurologie: Parkinson verminderde - Centraal: hyperreactiviteit, - Contra-indicatie: glaucoom
tremor hyperpyresie en warme (verhoogt intraocculaire druk)
- Bradycardie rode huid (blokkade mAChR
in warmteregulatiecentrum)
Hyoscine/scopolamine Competitieve Preventie wagenziekte, tegen braken door Anticholinerge Tertiaire ammoniumverbinding
antagonist van alle reisziekte (anti-emeticum), premedicatie nevenwerkingen makkelijk in CZS (itt ipratropium) =
mAChR (M1) anesthesie centraal werkend anticholinergicum
Ipratropium(bromide) mAChR antagonist - Tweedelijns bij astma Quaternaire ammoniumverbinding
- COPD, want zeer lang werkend inhibeert slechte absorptie en niet in CZS.
bronchospasmen gemedieerd door ACh Toediening dmv inhalatie tegen
bronchospasmen weinig
systemische effecten
Nicotinereceptor (ant)agonisten
Naam Werking Indicatie Nevenwerkingen Bijzonderheden
Atracurium - nAChR antagonist (thv Anesthesie (spierverslappers) BD daling (activatie mestcel - Quaternaire ammoniumverbinding
motorische eindplaat) histamine VD) niet door BHB, slechte absorptie,
spierverlamming snelle excretie
- Transmissieblokker - Snelle werking (2-3min)
- Contra-indicatie: myasthenia gravis
- Blokkering opgeheven door ChE-
remmers (neostigmine)
Suxamethionium/ - nAChR agonist - Intubatie trachea - Quaternaire ammoniumverbinding
(succinyl-choline) - Depolarisatieblokker - Elektroshocktherapie - Geen contra-indicatie bij
myasthenia gravis
2
,Cholinesterase-remmers (ChE-remmers)
Naam Werking Indicatie Nevenwerkingen Bijzonderheden
Fysostigmine AChE en BuChE vnl Glaucoom (conctrictie m. ciliaris en Convulsies, bewusteloosheid, - Tertiair N-verbinding
postganglionaire PS iris verhoogde afvoer oogvocht) ademstilstand (stimulatie mAChR in CZS) - Convulsies blokkeren met atropine
synapsen - Oogdruppels
Neostigmine AChE en BuChE vnl - Opheffen transmissieblok (door Cholinerge crisis: - Quaternaire N-verbinding
op neuromusculaire nAChR antagonisten) - Speekselvloed perifere werking (nAChR en mAChR)
overgang - Myasthenia gravis - GI krampen - Cholinerge crisis: tegengaan met
- Postop darm- of blaasatonie - Tranenvloed atropine neostigmine samen
- Visusstoornis met atropine geven
Paradoxale spierzwakte (agv persistente
depolarisatie nAChR)
Adrenerge transmissie
Sympathicomimetica
Naam Werking Indicatie Nevenwerkingen Bijzonderheden
Adrenaline Zowel αR- als βR-agonist: - Acute anafylactische reactie: IM + - Sympaticomimetische effecten - Afgebroken door MAO
- VC samen met antihistaminica en - Hyperglycemie - Niet gebruiken bij lokale anesthesie
- BronchoD corticoïden van vinger/teen (ringanesthesie)
- Positief inotroop, - Hartstilstand: IV
dromotroop, chronotroop - Verlengde werking lokale anesthetica
α-receptor agonisten
Naam Werking Indicatie Nevenwerkingen Bijzonderheden
Clonidine Selectieve 2-agonist Hypertensie (BD-daling via inhibitie - Orthostatische hypotensie
OS thv hersenstam en perifere - Oedeem
presynaptische 2-receptoren die - Reflex hypertensie
NA-vrijstelling inhiberen)
Fenylefrine α1R-agonist - Oftalmologie: mydriaticum zonder - Hypertensie Oogdruppels, neusdruppels/-spray
cycloplegie bij diagnostisch oz - Reflex bradycardie
- Decongestie neus (bij rhinitis)
Oxymetazoline α1R-agonist VC Decongestie neusslijmvlies (bij Kans is klein door lokale Neusdruppels/-spray
rhinitis) toediening
3
, β-receptor agonisten
Naam Werking Indicatie Nevenwerkingen Bijzonderheden
Dobutamine β1-agonist positief ino-, - Cardiogene shock (IV) Aritmieën (vnl bij ischemie) Verhoogt O2-verbruik hart!!
chrono- en dromotroop + - AV-geleidingsblok Vaak in combo met dopamine (VD in
toename O2-verbruik nier renale perfusie stijgt)
Isoprenaline β1-β2-agonist - AV-geleidingsblok - Tachycardie Vervangen door salbutamol bij
- Astma - Aritmieën behandeling astma
- Tremor
- Vaso- en bronchodilatatie Gegeven in afwachting elektrisch
- Blaasrelaxatie impuls van pacemaker
Salbutamol β2-agonist: Astma: bronchodilatatie - Uterusrelaxatie: vertraging partus Sterker effect bij astma dan
- Relaxatie GSC COPD: chronisch gebruik - Relaxatie GIS isoprenaline
- VD (vooral in spieren) - Stimulatie glycogenolyse lever/spier
- Chronische β2-stimulatie: snelheid/kracht spier stijgt Meestal inhalatie, maar kan ook IV
- Remming lymfocyten en andere ontstekingscellen of PO
- Systemische nevenwerkingen door prikkelen β1:
tachycardie, aritmieën, tremor, VD Kortwerkend
Sympathicolytica
α-receptor antagonisten
Naam Werking Indicatie Nevenwerkingen Bijzonderheden
Prazosine Selectieve α1-antagonist Hypertensie - Orthostatische hypotensie, hypotensieve reactie na 1 ste dosis
ontkoppelen vd OS indirecte VD - Ejaculatiestoornissen
Β-receptor antagonisten (β-blokkers)
Naam Werking Indicatie Nevenwerkingen Bijzonderheden
Atenolol β1-antagonist (cardioselectief) - Hypertensie - Bradycardie, hartfalen Minder bijwerkingen dan propanolol
- Angina pectoris - Vermoeidheid (ihb bronchoconstricite en hartfalen)
Propranolol β-antagonist (niet-selectief) - Hartfalen Door geen absolute selectiviteit (β2): - Hoog first passage effect, debiet
= anti-aritmicum (klasse II): - Myocardinfarct - Bronchoconstrictie (CAVE astma) afhankelijke klaring
negatief dromo-, chrono- en - Aritmieën - Hypoglycemie (CAVE diabetes) - Interactie met CYP-enzymerende
inotroop effect - Glaucoom (oogdruk daalt) - Koude extremiteiten: doorbloeding huid farmaca (bv cimetidine), want
- Angst wordt zelf afgebroken door CYP
- Contra indicatie bij prinzmetal
4
