Hier vind je een samenvatting van Geschiedenis voor 4vwo uit het boek sprekend verleden, Veranderingen in de Nieuwe Tijd (Europa +/-1500-+/-1800). De begrippen zijn dikgedrukt en uitgelegd.
Hoofdstuk 5
§1 – Begin van de Europese expansie 1500-1800
Afrika verkennen zodat: bondgenoten tegen moslims, zeeweg naar Azië, zijde en specerijen.
1488: kaap de goede hoop bereikt (Portugezen)
1498: India bereikt over zee (Portugezen)
Factorij: handelspost bestaande uit een fort, haven, pakhuizen en woningen.
1492: Columbus bereikt Amerika
Spanje en Portugal nemen Amerika voor zilvermijnen en plantages
Daarna ook Engelsen, Fransen, Hollanders en Denen plantages aanleggen.
Voor plantages waren slaven nodig 14 miljoen Afrikanen naar Amerika via
Afrikaanse/Arabische slavenhandelaren die slaven naar de kust brachten.
Abolitionisme: streven slavenhandel en slavernij af te schaffen.
o Engelse richtten in 1787 de Society for the abolition of the Slave Trade op
Originele inwoners Amerika (inheemsen/indianen) werden verdreven.
Europeanen waren overal dominant door hun vuurwapens en grote schepen.
Handel tussen werelddelen begin wereldeconomie.
Maar: handel in 17e niet groot schepen klein, alleen voor rijksten.
Handelskapitalisme: eerste vorm kapitalisme, winst door middel van handel gemaakt werd.
§2 – Wereldbeeld verandert
Copernicus: revolutionibus orbium coelestium (over de omwentelingen der hemelkringen) zon
een ster en middelpunt heelal, hoofdplaneten en secundaire planeten, aarde een hoofdplaneet.
Katholieke Kerk verbood zijn boek (1616). In 1835 werd dat verheven.
§3 – Renaissance
Begint in Italië omdat:
- vrijheid voor nieuwe vindingen/denkvormen,
niet eens met eigen tijd Grieken en Romeinen als voorbeeld
- contacten Arabische wereld Grieks-Romeinse literatuur
= Begin Renaissance (wedergeboorte)
- stroming vernieuwers: humanisme – humanisten: zelfstandig denken van de mens en niet
van goddelijke voorschriften, individualistisch
Veranderend mensbeeld
- Mens zichzelf niet op achtergrond hoeft te plaatsen
- Ieder mens belangrijk was, leeft voor zichzelf
- Carpe diem bekende Romeinse leuze
- Talenten en mogelijkheden van individuen niet mochten worden beperkt.
homo universalis (Latijn) of Uomo universale (Italiaans): mens die zich ontplooide op zo
breed mogelijk vlak. (bv. Leonardo da Vinci)
wetenschap:
- middeleeuwen: geestelijken waren geleerden geestelijke wetenschap
- renaissance: ook andere geleerden andere ontdekkingen
empirisme: onderzoek door waarneming, ervaring en experiment.
Renaissance:
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur laurinedenbutter. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €2,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
