ADMINISTRATIEF
RECHT
Inleiding
Kernbegrip
van
administratief
recht:
algemeen
belang!
Bv.
Vrouw
met
zware
spierziekte
woont
in
appartement
met
zicht
op
de
Schelde.
Het
appartement
heeft
geen
lift
en
de
vrouw
komt
dus
eigenlijk
nooit
buiten
maar
voelt
zich
perfect
gelukkig
door
het
zich
op
de
Schelde.
1
keer
per
jaar
komt
de
brandweer
om
haar
met
de
ladderlift
uit
haar
appartement
te
halen
zodat
ze
op
controle
kan
naar
het
ziekenhuis.
Het
appartement
wordt
oneigend
door
de
overheid.
Ze
kan
hiervoor
een
vergoeding
vragen
omdat
ze
niet
meer
zo’n
mooi
uitzicht
heeft
in
de
sociale
woning
waar
ze
nu
terecht
gekomen
is.
ACTUALITEIT:
“Uplace”
vergunning
Wat
is
Uplace?
Uplace
is
een
project
van
ongeziene
grootte
in
ons
land.
Op
een
terrein
van
11
hectare
in
Machelen
wil
het
team
rond
ondernemer
Bart
Verhaeghe
een
groot
complex
bouwen
met
ruim
300
winkels,
een
fitness,
een
bioscoop,
een
binnenspeeltuin,
pleinen,
recreatieruimtes,
kantoren
en
zelfs
een
groot
internationaal
hotel.
Waarom
is
er
zoveel
tegenstand?
Unizo
en
de
burgemeesters
van
steden
als
Leuven
en
Mechelen
vrezen
voor
schade
aan
de
lokale
middenstand.
Milieuverenigingen
vrezen
extra
fijn
stof.
Automobilistenverenigingen
vrezen
voor
extra
files
in
een
omgeving
waar
de
verkeersdrukte
nu
al
enorm
is.
Het
tegenargument
is
dat
er
maatregelen
worden
genomen
om
de
mobiliteitsdruk
te
verlichten
en
dat
er
gewerkt
wordt
aan
goede
verbindingen
met
het
openbaar
vervoer.
,DEEL
1:
Fundamentele
elementen
van
het
administratief
recht
HOOFDSTUK
1:
AFBAKENING
VAN
HET
ADMINISTRATIEF
RECHT
1. SITUERING
VAN
HET
ADM.
RECHT
EN
BEGRIP
1.1 SITUERING
Elke
gemeenschap
is
een
staat
en
streeft
een
organisatie
en
structuren
na
om
het
samenleven
te
ordenen.
Rechtsregels
worden
gegroepeerd
in
rechtstakken.
1.1.1 NATIONAAL
OF
INTERNATIONAAL
RECHT?
NATIONAAL
-‐‑ enkel
binnen
de
landsgrenzen,
-‐‑ enkel
door
de
Belgische
wetgever
(Staat).
INTERNATIONAAL
-‐‑ over
de
landsgrenzen
heen,
-‐‑ ontstaat
uit
samenwerking
tussen
staten,
-‐‑ of
gaat
uit
van
internationale
en
supranationale
instellingen.
-‐‑ EVRM,
VWEU,
…
ADMINISTRATIEF
RECHT
=
bestuursrecht
=
het
recht
voor
de
administratieve
of
bestuurlijke
overheden
en
diensten
in
ons
land.
1.1.2 PRIVAAT
OF
PUBLIEKRECHT?
PRIVAATRECHT
-‐‑ tussen
private
personen.,
-‐‑ kan
ervan
afwijken,
tenzij
dwingende
bepaling,
-‐‑ privatist.
Bv.
Huwelijksvermogensrecht,
verbintenissenrecht,
regeling
van
de
handelshuur
en
arbeidsovereenkomst.
PUBLIEKRECHT
-‐‑ regelt
de
organisatie
en
werking
van
de
overhede,
-‐‑ dwingend
recht,
-‐‑ publicist.
Bv.
Regeling
en
werking
van
parlementen,
regeringen
en
gerechtelijke
overheden,
onteigeningsregeling
en
regeling
van
opeising
van
goederen
en/of
diensten,
…
Privaatrechtelijke
technieken:
PPS
=
privaat-‐‑publiek
samenwerking
Bv.
Huisvuilophaling
à
DIFTAR
=
mensen
laten
betalen
naargelang
hetgeen
ze
verbruiken
(gewicht).
PPS
want
publiek
recht
levert
gegevens,
privaat
recht
levert
camion
en
systeem.
Bv.
School
in
Brasschaat,
men
heeft
er
appartementen
op
gebouwd.
PPS
want
private
sector
heeft
appartement
gebouwd
en
scholen
zijn
publieke
sector.
ADMINISTRATIEF
RECHT
2
,Bv.
Gerechtsgebouw
is
Antwerpen
is
publiek
maar
werd
gebouwd
op
een
private
grond.
Autonome
overheidsbedrijven:
-‐‑ GAPA
=
Gemeentelijk
Autonoom
Parkeerbedrijf
Antwerpen
Schrijft
parkeerboetes
uit.
-‐‑ AGHA
=
Autonoom
Gemeen
Havenbedrijf
Antwerpen
-‐‑ FSMA
=
Financial
Services
and
Markets
Authority
Administratieve
controle
op
banken
en
verzekeringen.
-‐‑ NMBS,
Bpost,
OCMW,
Kind
en
Gezin,
FOD
Justitie,
…
Administratief
recht
bepaalt
hoe
je
medewerker
wordt
van
het
openbaar
bestuur
en
welke
rechten
en
plichten
er
zijn
van
de
ambtenaar
en
onderwerpt
de
ambtenaar
aan
het
tuchtgezag.
1.2 BEGRIP
ADMIN.
RECHT
Organiseert
openbaar
bestuur
en
regelt
diens
taakvervulling
binnen
de
krijtlijnen
vh
grondwettelijk
recht.
Openbaar
bestuur:
Bestuurlijke
overheden
die
in
de
Grondwet
zijn
opgericht.
(Koning,
federale
regering,
gemeenschappen,
gewesten,
provincies,
gemeenten)
Bijkomende
bestuurlijke
diensten
opgericht
of
erkend
door
deze
overheden.
Verantwoordelijk
voor:
algemeen
welzijn
–
hiervoor
treden
bestuursorganen
op
ver-‐‑
schillende
wijzen
op
en
kunnen
volgende
beslissingen
nemen:
-‐‑ BESTUURLIJKE
BESLISSINGEN:
wetten
uitvoeren.
Bv.
Verlenen
van
stedenbouwkundige
vergunning,
benoeming,
onteigeningsbesluit
(=
individueel).
-‐‑ BESLISSINGEN
VAN
WETGEVENDE
AARD:
algemeen
geldend
reglement
of
verordening
opmaken.
Bv.
Gemeentelijke
politieverordening,
gewestelijke
stedenbouwkundige
verordening
(=
reglementair).
-‐‑ JURISDICTIONELE
BESLISSINGEN:
oplossingen
door
rechtbanken
van
de
UM.
Bv.
Beslissingen
in
tuchtzaken
of
inzake
erelonen
van
een
fiscalist
2. ADMINISTRATIEF
RECHT
IS
UITZONDERINGSRECHT
2.1 RECHTVAARDIGING
Waar
staat
de
bestuurlijke
overheid
als
ze
geen
knopen
kan
doorhakken?
Het
bestuur
is
verantwoordelijk
voor:
-‐‑ algemeen
welzijn
o daartoe
de
nodige
beslissingen
kunnen
nemen,
o desnoods
eenzijdig
(=
ambtshalve)
-‐‑ onderworpen
aan
het
gemeenrecht.
à
Meer
rechten
voor
een
bestuur
dan
voor
een
privépersoon,
door
eigen
rechtsregels.
ADMINISTRATIEF
RECHT
3
, 2.2 EIGEN
RECHTSREGELS
Bestuur
heeft
meer
rechten
dan
een
privépersoon
om
het
algemeen
belang
te
kunnen
realiseren.
-‐‑ beschikt
over
eigen
publieke
middelen
o maken
het
mogelijk
dat
het
bestuur
gezagshalve
kan
optreden,
-‐‑ Grondwetgever
moet
ze
wel
uitdrukkelijk
aan
het
bestuur
toekennen.
De
door
de
grondwet
aangewezen
overheden
kunnen
belastingen
heffen.
Zo
verkrijgt
het
bestuur
de
nodige
geldmiddelen.
art.
16
Gw.
Overheid
kan
naast
onteigenen
ook
opeisen
(zowel
goederen
als
mensen).
à
met
minimale
vergoedingen
die
pas
verplicht
zijn
als
de
wet
hierin
voorziet.
Bv.
Zandzakken
bij
overstroming
(in
geval
van
nood),
paarden
opeisen
bij
WOII
om
te
vechten.
Bv.
Staking
in
Haven
(onevenredig
groot),
Overheid
kan
de
stakers
opeisen
om
toch
te
werken.
Bv.
Verkeersreglement
beperkt
de
snelheid
van
de
weggebruikers.
Inbreuken
worden
strafbaar
gesteld
met
strafsancties.
Bv.
Het
bestuur
kan
de
medewerking
van
het
stakend
personeel
bij
de
reinigingsdiensten
opeisen
als
de
volksgezondheid
gevaar
loopt.
Bv.
Het
gemeentelijke
ruimtelijk
uitvoeringsplan
belast
een
perceel
grond
met
een
bouwverbod.
De
meeste
overheidsgoederen
zijn
nodig
voor
de
openbare
dienstverlening,
hebben
een
beschermd
statuut.
Bv.
Men
kan
geen
beslag
leggen
op
de
E40.
art.
1412bis,
§1
Ger.W.
OVERHEIDSOPDRACHT
=
het
gunnen
van
opdrachten
aan
concurrerende
bedrijven
tegen
de
meest
gunstige
voorwaarden.
Wanneer
je
gesubsidieerd
wordt
door
de
overheid,
zoals
scholen.
Bv.
School
die
moet
verbouwd
worden
is
een
overheidsopdracht.
Maar
probleem:
de
school
wilt
per
se
met
een
bepaalde
architect
samenwerken.
Deze
is
vele
duurder
dan
een
andere
architect
die
qua
kwaliteit
even
goed
presteert
en
goedkoper
is.
Men
gebruikt
hier
dus
niet
de
meest
gunstige
prijs/voorwaarden.
Het
bestuur
moet
zijn
taak
uitvoeren
in
volle
openbaarheid
en
moet
uitdrukkelijk
de
onderlinge
motieven
opnemen.
DOMINALITEIT
=
de
overheid
kan
openbaar
en
privaat
domein
bezitten.
3. UITVOERBARE
BESLISSINGEN
Het
bestuur
neemt
deze
dagelijks
in
het
kader
van
zijn
taakvervulling.
Voorbeeldsituatie:
een
studentenorganisatie
(organisatoren
van
een
betoging)
vraagt
de
burgemeester
om
te
betogen
in
de
gemeente.
De
burgemeester
weigert
toelating
te
verlenen.
3.1 BEGRIP
EN
SITUERING
Uitvoerbare
beslissing
=
bevoegdheid
om
in
in
het
algemeen
belang
beslissingen
te
nemen
die
burgers
verbinden.
MATERIELE
HANDELING:
verwezenlijkt
de
rechtsgevolgen
van
een
administratieve
rechtshandeling.
Bv.
Het
uiteendrijven
van
de
verboden
betoging
door
de
helper
van
de
burgemeester,
de
administratieve
politie.
ADMINISTRATIEF
RECHT
4