Leerpad B – maatschappelijke gezondheidszorg
1. inleiding
⟹ bachelor verpleegkunde leidt op tot
verantwoordelijke algemene ziekenverpleger (VAZ) een
vpk moet dus over basiscompetenties beschikken:
ziekenhuisverpleegkunde, pediatrische,
psychiatrische, geriatrische,…
- Sociale verpleegkunde kan worden samengevat
door het schema ‘dubbele insteek’
1.1 uitleg van het schema
Richting 1:
- Maatschappelijke context: ‘arm maakt ziek’, wie arm is heeft meer kans om
ziek te worden door slechte huisvesting, klein sociaal netwerk, weinig
stimulans voor een gezonde levensstijl enz.
- Gezondheid en welzijn: angststoornissen en depressie komen dubbel zo
vaak voor bij mensen met lage inkomensklasse, meer gezondheidsproblemen
bij jongeren zoals geestelijke (depressie, geweld) seksuele aandoeningen,
voedingsproblemen, verslaving, door te weinig beweging, tandproblemen
- Gezondheidspromotor: gaat positief ondersteuning bieden om de
gezondheid en bijhorend comfort te behouden of overwinnen door
preventieve acties zoals:
o in groepsverband dus individuele en collectieve preventie
o het fysieke zoals (leef)omgeving, sociale relaties, cultuur en leefstijl
o wie? Chronisch zieke mensen, personen met een lage SES, lage
health literacy
Richting 2:
- maatschappelijke context: ‘ziek maakt arm’, sociaal vpk gaat aandacht
geven aan mensen die sociaal disfunctioneren of dreigen te disfunctioneren
door somatische, psychische, sociale of existentiële zorgvraag. Hij/zij verwerkt
deskundigheid over de invloed van een kwetsbare gezondheid of welzijn op
de maatschappelijke context ‘ziek maakt arm’
- gezondheid en welzijn: bij ziekte zijn er ongetwijfeld hoge kosten, als dit leidt
tot arbeidsongeschiktheid komt men in een lagere categorie op sociale
ladder en verminderen de sociale kansen bv. chronisch ziek zijn betekent veel
maandelijkse of wekelijkse medicatie en opnames in het ziekenhuis.
- Functie maatschappelijke werker: zoekt uit welke tegemoetkomingen de pt
heeft of welke bijstand de pt kan krijgen
- Sociale verpleegkundige: de brug tussen vpk en maatschappelijke werker
o Gericht op pt: preventie, gezondheidsvoorlichting en -promotie, vpk
zorg en deeltaken in medische handelingen, functie maatschappelijk
werk en psychosociale begeleiding, verwijsfunctie
o Gericht op pt en organisatie: overleg, samenwerking,
coördinatiefunctie, administratieve functie
1
, o Organisatieniveau: management- en leidinggevende functie
o Maatschappij-georiënteerd: signaalfunctie bij problemen
2. functie van preventie, gezondheidsvoorlichting en -promotie
⟹ verpleegkundige moet normale en pathologische veranderingen van het urinaire
stelsel weten en beperken van de schadelijke effecten van de mythes en urinaire
taboe over urinaire functie.
2.1 leeftijdsgebonden veranderingen in het urinaire stelsel
- Ureters ondergaan geen veranderingen, blaas en urethra wel (afhankelijk van
geslacht)
- volheid bij ouderen van de blaas ligt tussen de 200-300ml (350-450ml bij
jongeren) omdat expensievermogen afneemt door hypertrofie vd blaasspier en
verdikking wand + residue aantal stijgt
- vermogen om op te houden neemt af
- sfinctercontrole neemt af, verhoogde kans op urinaire incontinentie
- lengte urethra neemt af en sluiten ook
- bij mannen is er hogere kans op prostaathypertrofie → rond blaas en urethra
leidt tot disfunctie
- stijging van blaasspasmen, bij jongere leeftijd wordt dit geblokkeerd door ZS
- door verminderde nier zal die minder reageren bij een volgende belasting
2.2 het urinaire taboe
Incontinentie: te vaak ingepakt en niet aangepakt
⟹ urineverlies is een moeilijk bespreekbaar item want het vormt een sociaal en
hygiënisch probleem. Het kan leiden tot depressie door schaamte, vaak willen ze niet
op consultatie omdat de hulpverlener ‘het incontinent zijn’ zien als iets normaals
zelfs na een bevalling denken ze dat het normaal is. Ene gaat afwachten tot het over
is, de andere is te verlegen om erover te praten of weet niet dat er een behandeling
bestaat. Het is een verborgen probleem.
- Veel mensen grijpen sneller naar incontinentiemateriaal zoals Tena en dat het
kan worden genegeerd
- Velen weten niet dat medicatie bestaat
- Het kan leiden tot sociaal isolement en gaat gepaard met psychische, sociale,
seksuele en dagelijkse problemen
- Ook de mantelzorgers kunnen worden beïnvloed doordat zij worden wakker
gemaakt om te helpen of dat ze altijd bedacht moeten zijn bij ongelukjes
- Velen gaan juist minder gaan drinken voor minder ongelukjes, maar dit kan
juist problemen met zich meebrengen zoals dehydratatie
- Drinken is juist zeer belangrijk en zeker 1,5-3L per dag en het vermijden van
alcohol, koolzuurhoudende dranken, roken en overgewicht
- Mictiedagboek: het bijhouden van de vochtbalans van in- en output +
momenten van urineverlies, welke activiteit en de aandrang.
3. verwijsfunctie
2