Filosofie: H8: medicalisering
Medicalisering en pathologisering
Vaststelling
Stijging gemiddelde levensverwachting dankzij de geneeskunde en volksgezondheid
- Antibiotica, vaccins, hygiene,…
- Critici: Medische wetenschap wordt arrogant
Ignaz Semmelweis: na geboorte hadden vrouwen ‘kraamkoorts’, dokters gingen hun handen
ontsmetten en kraamkoorts drastishc gedaald (via handen pathogenen doorgeven)
Definitie medicalisering
OVERMATIGE bemoeienis van de geneeskunde met het menselijke leven
- Lijkt aan te sluiten bij wat critici de geneeskunde verwijten
- = negatieve definitie
Ivan Illich: Medical Nemesis
- Gezondheidszorg als ‘ziekmakende bezigheid’
- Iatrogenese: door medisch ingrijpen veroorzaakt (door dokters veroorzaakt ‘side
effect’ van het willen genezen)
o Klinische iatrogenese: ziekenhuisbacterie, psychofarmaca (medicatie die
bijwerkingen heeft, bijvoorbeeld zwaarlijvigheid)
o Sociale iatrogenese: afnemen van autonomie zelfzorg
Terecht of overdreven?
Terecht
Depressie (mentale aandoening)
- Sterke toename laatste decennia
- Vreemd: betere geestelijke gezondheidszorg en uitbreiding psychofarmaca
Jerome Wakefield: Depressie-epidemie als illusie
Mensen worden te snel gediagnostiseerd met depressie, neerslachtigheid staat niet gelijk
aan depressie
Osteoporose (fysieke aandoening)
- WHO: osteoporose = ziekte
- Rol farmaceutische industrie, medicatie + therapie
- Critici: risico botbreuken controversieel + twijfel over de bestaande medicatie
o Disease mongering? (ziekte zaaien)
Bijvoorbeeld: FSAID: Female Sexual Interest/Arousal Disorder
= ‘Lack of, or significantly reduced, sexual interest/arousal’ volgens de DSM-5
- Officieel erkend als ziekte, maar is het een ziekte of een levensprobleem?
,Overdreven
Hier is het juist positief dat het als ziekte wordt erkend
Epilepsie
- Vroeger werd het beschouwd als duivelse bezetenheid met als gevolg dat je gestraft
of geisoleerd werd
- Medicalisering zorgt hier voor een betere behandeling + minder stigmatisering
o Neutralere defintie van medicalisering: ‘Proces waarbij allerlei toestanden in
toenemende mate worden beschreven door de medische wetenschap, terwijl
ze voordien onder de bevoegdheid vielen van gezagdsdragers’
Twee aspecten
- Definieren of diagnostiseren
- Intervenieren of behandelen
- Kunnen met elkaar in verband gebracht worden maar ze overlappen niet
Twee activiteiten:
- Pathologiseren: als ziekte erkennen
- Medicaliseren: met medische kennis/technologie behandelen
Medicalisering zonder pathologisering
= behandeling toeschrijven zonder dat men de zaak als ziekte erkend
Bijvoorbeeld zwangerschap
- Opvolging door de huisarts, gynaecoloog,… (mensen met een medische achtergrond)
- Technologie: Echografie, punctie
Bijvoorbeeld kaalheid bij mannen, begleiden atleten,…
Pathologisering zonder medicalisering
Theoretisch mogelijk, maar in de praktijk komt het nauwelijks voor
Soms enkel preventieve maatregelen, draaglijker maken,…
- Ontstaan van pathologisering zorgt vaak voor medicalisering
Oorzaken en gevolgen
Pathologiseren
1. Negatieve gevolgen
Bij lagere levensverwachting, vatbaarheid andere ziekten (roken wordt als verslaving
beschouwd en zorgt ervoor dat je een hogere kans hebt op het krijgen van
longkanker)
2. Ontdekking oorzaken
Bijvoorbeeld biologische afwijkingen
3. Gebruikte defintie
Bijvoorbeeld naturalistisch (biologisch, natuur zelf) vs actuarieel (financiele en
economische risico’s, verzekeringfirma’s)
4. Ontwikkeling behandeling
Bijvoorbeeld nieuwe geneesmiddelen of therapien
, Misofonie: haat voor geluiden, bij alledaagse geluiden een extreme reactie
- Als ziekte beschouwen of niet? DSM heeft het nog niet opgenomen
o Consistent patroon symptomen (= natuurlijke groep, bijvoorbeeld triggers)
o Andere verwerking prikkels (= biologische afwijking) => goede reden om het
tot ziekte te erkennen
Voor- en nadelen
- Verschillende actoren: patienten, artsen
- Verschillende motivaties: welzijn, erkenning, geloofwaardigheid
- Hier inzoomen op de patient: morele voor- en nadelen
Nadelen
Evident: niemand is graag ziek
Rachel Cooper: ziek zijn is een slechte zaak
Waarom?
- Pijn en ongemak: niet-moreel en doen zich niet altijd voor
- Stigmatisering: negatief gekleurd
o Stereotypes: negatieve generaliserende overtuigingen (algemeen, zonder
persoonlijke aanval)
§ Aanstellers, gekken, zwakkelingen
o Vooroordelen: hevige negatieve emoties
§ Vijandrigheid, afkeer
o Discriminatie: Benadeeld in gedrag of praktijk (aanpassing van gedrag)
§ Ontslag, geen lening kunnen krijgen
Voordelen
- Terugbetaling, uitkering: niet-moreel
- Verantwoordelijkheid: samenhang verantwoordelijkheid en schuld
o Bijvoorbeeld: depressie als hersenziekte en niet als wilszwakte (ontslaan van
verantwoordelijkheid: minder schuld)
- Problemen:
1. Voorwerp van verantwoordelijkheid: oorzaken of gevolgen?
Je hebt een spier gescheurd maar je gaat niet naar de kinesist, dus de ziekte
duurt langer
Kanker door passief roken vs in de zon zonder bescherming
2. Aard van verantwoordelijkheid: keuzevrijheid
Hebben mensen uberhaupt keuze vrijheid, vb trauma in kindertijd vs roken
(verslaving)
