Inleiding onderzoeksmethoden voor mens- en maatschappijwetenschappen
H1. Waarom sociaalwetenschappelijk onderzoek?
Steeds ingegeven door vragen
• Sociale onderzoekers stellen voortdurend vragen
• Bronnen voor vragen
o Nieuwsgierigheid
o Eigen ervaring
o Berichtgeving in de media, colleges, wetenschappelijke literatuur, boeken,
conferenties…
• Het beschrijven van een fenomeen (Wat is x? Welke vormen veronderstelt x?)
• Het verklaren van oorzaken en gevolgen van een fenomeen (is y beïnvloed door x of
is y een gevolg van x?
• Het voorspellen van een uitkomst (gebeurt y onder omstandigheden a en b?)
• Het evalueren van een fenomeen (leidt x tot bv. de voordelen die het claimt te
hebben?)
• Het ingrijpen en ontwikkelen van goede praktijken (hoe kan y verbeterd worden?
• Empowerment (hoe kunnen we het leven van degenen die we onderzoeken
verbeteren?
Voorbeelden
• Klimaatopwarming
o Twee tegengestelde visies
o Leidt wetenschap niet tot ware kennis over de wereld?
o Onpartijdigheid?
• The rotting big apple
o 1990 hoge criminaliteitscijfers
o Gebrek aan sociaal weefsel, broken window theory
o Burgemeester Giuliani: daling criminaliteitscijfers
o Causaal verband?
• Verkiezingspolls
o Vraagstelling, representativiteit, betrouwbaarheidsintervallen, missing values
,De wetenschappelijke aanpak
• Wat is wetenschap?
o Verschil tussen het verwerven van alledaagse en wetenschappelijke kennis?
▪ Strikte regels om de kwaliteit te waarborgen en zo tot geldige en
betrouwbare kennis te komen
▪ Systeem / methode om tot gefundeerde kennis te komen
▪ Langzaam en eeuwenlang proces
• Cumulatief proces
▪ Geaccumuleerde kennis: georganiseerd in theorieën en gestoeld op
empirische gegevens
• Theorieën worden getoetst en aangepast, alle kennis is tijdelijk,
er bestaat geen absolute kennis
o Gefundeerde kennis?
▪ Volgens systematische procedures (regeltjes)
▪ Op objectieve wijze
▪ Getoetste en falsifieerbare kennis (verifieerbaar)
• Als er een theorie is die niet falsifieerbaar is, hebben we er
niets aan
▪ Volgt een bepaalde cyclus
• Welke aanpak?
o Systematisch
▪ Onderzoek = methodisch
▪ Steeds gebaseerd op gestructureerde, empirische observatie
▪ Systematiek laat toe dat onderzoek herhaalbaar is → methode moet
opnieuw toegepast kunnen worden zodat het herhaalbaar is
▪ Voorkomt “lukrake” pogingen om kennis te verzamelen
o Objectief
▪ Onbevooroordeeld en objectief observeren, analyseren en rapporteren
▪ Relatief: zekere mate van subjectiviteit = onvermijdelijk
▪ Intersubjectiviteit
o Toetsbaar en falsifieerbaar
▪ Onderzoek moet geverifieerd kunnen worden
• Bewijsvoering moet altijd uitgedaagd en bevraagd kunnen
worden
• Alle kennis is tijdelijk
, ▪ Wetenschappelijke kennis moet gedeeld worden en openbaar zijn om
eventuele onjuistheid te kunnen controleren
▪ Peer review
o Volgens een bepaalde cyclus
Alternatieve bronnen van kennis
• Eigen waarnemingen en ervaringen
• Pers en media
• Ideologieën
Positie van mens- en maatschappijwetenschappen
• Alfa-, beta- en gammawetenschappen
o Scheiding tussen natuur- en geesteswetenschappen
▪ Natuur- of betawetenschappen: natuurwetten
▪ Geestes- of alfawetenschappen: studie van product menselijk
handelen
▪ Product van de 19e eeuw
▪ Charles P Snow (1959) “The two Cultures”
▪ De scheiding tussen alfa- en betawetenschappen heeft historisch een
grote invloed uitgeoefend op de methodestrijd binnen de mens- en
maatschappijwetenschappen.
o Sociale wetenschappen
▪ Komen vooral in de loop van de 20e eeuw tot stand
▪ Wolf Lepinies (1985) “Die drei Kulturen”
▪ Jerome Kagan (2009) “The three cultures”
, ▪ De “gammawetenschappen” & gammacanon: studie van menselijk
handelen
▪ Methodologie is een wezenlijk onderdeel van elke discipline
▪ De organisatie in grote wetenschapsgebieden en disciplines
beïnvloedt onze manier van denken en wetenschap uitoefenen.
• Methodestrijd
o W. Dilthey (1833 – 1911)
▪ Sociale wetenschappen: eigen methodologische grond
▪ Object sociale wetenschappen kan niet benaderd worden via
experimentele methode (natuurwetenschappen) of introspectie
(geesteswetenschappen)
▪ Menselijke vrije wil laat zich niet in wetmatigheden vertalen
▪ Begrijpen in historische context
o E. Durkheim
▪ Sociale fenomenen voltrekken zich volgens onderliggende
wetmatigheden
o M. Weber
▪ Sociale verschijnselen gedetermineerd door sociale wetmatigheden en
product van menselijke wil.
Context van sociaalwetenschappelijk onderzoek
• Sociaal onderzoek vindt niet plaats in een vacuüm → context
• Bepaalde elementen van die context
o Bestaande context visie op de relatie tussen theorie en onderzoek
o Epistemologische beschouwingen
o Ontologische beschouwingen
o Ethische beschouwingen
o Doel onderzoek
o Politieke context
o Persoonlijkheid van de onderzoeker
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur fbohets. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €6,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.