CelBiologie - MODULE 2.
7) Moleculaire genetica
7.1 Genetica, vroeger en nu
*Prehistorie: eigenschappen overdragen van generatie op generatie: beste
planten en dieren geslecteerd voor verdere kweek.
*Moderne genetica: Mendel ontdekte dat overerving via bepaalde regels verliep.
(Kruisingsproeven)
® genen als eenheid van erfelijkheid.(1865)
Onderzoek naar de drager van erfelijkheid:
Avery in 1944: DNA is drager van erfelijke informatie.
Watson en Crick stelde het dubbele spiraalmodel van de DNA-structuur voor
(1953)
7.2 Overlappende disciplines
*Genetica: leer van de overerving van eigenschappen (erfelijkheidsleer) en het
tot stand komen ervan; --> analyse van: genotype: Informatie en code
Fenotype: expressie ervan (wildtype)
Overdracht van informatie
*Moleculaire genetica: analyse van de molculen die de erfelijke eigenschappen
bepalen, om zo de genetica tot op de molecule te verstaan; = moleculaire
biologie.
*Recombinant DNA-technologie: technieken waarbij DNA in de proefbuis gericht
veranderd wordt en daarna terug in een organisme binnengebracht wordt
(synoniem: gentechnologie)
7.3 Definities
*Fenotype: het geheel van waarneembare kenmerken van een organisme, of één
bepaald kenmerk dat specifiek bekeken wordt (bv rode bloemen).
*Genotype: het geheel van eigenschappen die chemisch vastliggen in de DNA-
sequentie van een organisme, of één bepaald stukje ervan dat specifiek bekeken
wordt.
Vb. aanwezigheid van een dominant”rode-bloemen-allel” en een recessief “witte-
bloemen-allel”.
*Gen: eenheid van overerving, expressie en mutatie, algemeen komt een gen
overeen met een DNA-stukje dat voor één eiwit codeert. Erfelijke informatie voor
één eiwit.
*Genoom: het geheel van het erfelijk materiaal van een organisme.
*Allel: Verschillende vorm van een gen (verschillende DNA-sequenties).eenzelfde
gen komt in een populatie onder verschillende vormen voor, met een
,verschillende DNA-sequentie; deze verschillende vormen worden allelen
genoemd.
*Klonen:
- Identieke nakomelingen/kopieën van één organisme , vb. bacteriën in een
kolonie, klonen van schapen die bekomen werden via meer gesofisticeerde
technieken.
- Identieke kopieën van DNA-moleculen bv kopieën van een plasmide met een
insert van het menselijk gen voor insuline.
*Epigenetica: de studie van mitotische/meiotische overerfbare variatie die niet te
wijten is aan veranderingen in de DNA-sequentie maar gebaseerd op gen
‘imprints’, RNA- of eiwitveranderingen.
Gencentrisme: focussen op genen en reductionisme: iemand reduceren tot
zijn genen.
‘contextualizing genomics’ = ook omgeving in rekening
brengen (= holisme).
*Genotype + omstandigheden = fenotype.
i) Genotype: alles dat wordt bepaald door het genetisch
programma --> vb. ontwikkeling &
differentiatie
ii) Milieu/omstandigheden: bv. periode in de baarmoeder.
--> eigenschappen zoals gewicht, gedrag, …
- niet op alle genotypes evenveel invloed, vb. zonlicht (op witte persoon t.o.v op
zwarte persoon)
® tijd kan ook cruciaal zijn op het fenotype bv. omgevingsconditie tijdens
embryonale ontwikkeling
® toeval: door toevallige chemische fluctuaties, die bij kritische waarden
singalen van ‘aan’/’uit’ kunnen geven.
ALGEMEEN: Onderlinge interacties van genen, omstandigheden, tijd en toeval.
!!! ‘erfelijk’ betekent niet altijd onvermijdbaar. (opvoeding<-->erfelijke aanleg)
‘nature<-->nurture’ !!!
Impact van elk onderdeel op een persoon?
Complex en niet te achterhalen, tijd, toeval, genen en omstandigheden zijn
extreem belangrijk!!!
Bv lengte 94% (bij identieke tweelingen); IQ 50%, …
Intelligentie: EE = enriched environment: LTP is maatstaf voor werking
geheugen.
--> stimulerende omgeving EE op muizen (2-4 weken) verbetert hun geheugen
tot 3 maanden erna
--> grf-muizen genetisch defect ==> slecht geheugen
7.4 Genetica en maatschappij
Moleculaire Genetica: Determineert cellulaire functies, beïnvloed de kenmerken
van een individu
, en verklaart band tussen verschillende generaties.
!!! Voedingsproducten zijn resultaat van eeuwige genetische selectie
Ontstaan van gentechnologie (verbeteringen van genetische code): DNA-analyse.
® DNA-fingerprinting: met kleine hoeveelheid materiaal zoals een haar een
verdachte van een misdaad bevestigen
DNA: bepaalt diversiteit in de populatie, genetische manipulatie leidt tot ethische
discussies !!
® mogen wij zomaar het DNA manipuleren.
® privacy over genetische eigenschappen.
Vb. GGO's (Genetisch Gemanipuleerde Organismen) in de landbouw: gewassen
genetisch manipuleren
® risico-analyse uitvoeren via veldproef.
8) DNA-structuur
8.1 chromosomen bestaan uit DNA & eiwitten
Voorwaarden genetisch materiaal:
- Dragers van erfelijk materiaal: vb. chromosomen tijdens celdeling, erfelijke
factoren doorgeven ® chromosomen zijn de dragers van erfelijk materiaal.
- Erfelijke informatie: stabiel en exact doorgegeven worden & mutatie en
evolutie toestaan.
- Informatie dragen en deze tot expressie brengen op een gereguleerde
manier.
Vereisten voor een molecule om gecodeerde informatie te kunnen dragen:
® tekens of symbolen
® combinatie van tekens
® lineariteit
® sleutel voor decodering
DUS: eiwitten of nucleïnezuren (componenten van chromosomen) waren de
dragers van het erfelijk materiaal. DNA = eentonige draad en proteinen =
complexe moleculen.
8.2 experimenten dat aantonen dat erfelijke informatie op DNA ligt
1928, Griffith: transformatie van Streptococcus pneumoniae (virus:
longontsteking). (Muizen)
1. de S-bacteriën (smooth): virulent wegens polysacharidekapsel
(pathogeen) (serotypes I, II,
--> verdere onderverdeling o.b.v. polysachariden die verschillende III)
antilichamen opwekken.
2. de R-bacteriën (rough): avirulent, geen kapsel en niet-pathogeen
==> S-stam en R-stam Kunnen naar elkaar omgezet worden door mutatie.
Besluit experiment: i) SI: sterven aan longontsteking
ii) RII: muizen leven, niet pathogeen
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur simondestoop. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €4,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.