Taal: Therapie
7. Behandeling
Terminologie:
- (S)TOS
- Dysfasie (primair)
- ESM = Ernstige Spraak Moeilijkheden
- DVL = Developmental Language Impairment
- SDLD = Specific Developmental Language Disorder
- SLI
- Developmental Dysphasia
Een TOS is…
- … Een complext spectrumstoornis
- Continuüm van symptomen van zeer ernstig tot licht
- Problemen in verschillende taaldomeinen
Inhoud, gebruik en vorm
- Grote verschillen in taalprofielen
- … therapieresistent
Betekent daarom niet dat ze geen therapie nodig hebben
- Hardnekkige problemen met typische stoorniskenmerken
Specifieke, intensieve begeleiding en compenserende hulpmiddelen 4x half uur per week
volgens RIZIV
- Functioneel communiceren in omgeving is het hoofddoel
Normaal IQ, normaal gehoor = Primair
7.1 Indirecte therapie – thuisbegeleiding
‐ Ouders en omgeving coachen en begeleiden
Hoe bij een kind van 2j als ouders het kind begeleiden? Ouders tasten in het duister, gaan ze
absoluut moeten ondersteunen
‐ Spraak- en taalontwikkeling positief beïnvloeden
Ouders helpen in de communicatie met hun kind
Optimaliseren van het taalaanbod
Aangeboren taalvermogen Aangeboren taalvermogen:
(moeilijk bereiken buiten vermogen)
= Taalaanleg – bij het ene
kind groter dan bij het
andere – Taalontwikkeling grootte is individueel
verschillend
= Alle
Aangepast taalaanbod anatomische
en neurologische vermogens
1
,van het kind (sensori-motorisch, cognitief, sociaal-emotioneel + neurologische rijpingsprocessen die
ons in staat stellen om te leren)
= Verschillende delen in de hersenen zijn verantwoordelijk voor de taalontwikkeling
= Is cruciaal, maar op zich onvoldoende om tot goede taalontwikkeling te komen => daarvoor
aangepast taalaanbod nodig
Pijl in 1 richting: aangeboren taalvermogen is individueel verschillend en beïnvloedt de
taalontwikkeling
Aangepast taalaanbod:
= Komt vanuit de omgeving – ouders, school, andere betrokkenen, externe stimuli bv kind dat
opgroeit in NL omgeving zal NL leren – idem met FR – of combinatie van NL en FR
Pijl in 2 richtingen: wederzijdse beïnvloeding bv gezin waarin veel voorgelezen wordt + kwaliteitsvolle
taal aangeboden wordt => grotere kans op goede taalontwikkeling cf weinig aanbod
Kind met goede taalontwikkeling zal veel taalaanbod vragen bv vragen (wat, waarom) stellen,
betekenissen van woorden vragen… wat op zijn beurt weer leidt tot sterkere taalontwikkeling en vice
versa met zwakke taalontwikkeling
- Thuisbegeleiding is specifieke vorm van indirecte therapie: Logo naar huis van het kind
- Wordt geadviseerd bij heel jonge kinderen (<3j)
Nog niet therapierijp, kunnen aandacht onvoldoende richten, meer baat bij indirecte
therapie in thuissituatie
+- Vroegbegeleiding in Nederland
Indirecte therapie in Nederland: activiteiten in kleine groepjes (ervaringsgericht
(voelen, proeven…) expressief, non- verbaal en SMOG)
7.1.1 Waarom?
Normale taalontwikkeling
‐ Ouders stimuleren de taalontwikkeling van hun kind onbewust tijdens dagelijkse opvoeding
‐ Ouders bieden gunstig pedagogisch aanbod waaruit kinderen spontaan veel leren
‐ Kinderen leren taal door conversaties die te maken hebben met alledaagse belevingswereld
‐ Speelgoed aanbieden, boekjes lezen, uitstappen maken, naar de winkel gaan, praten met
kind, liedjes zingen…
‐ TOS expliciet vragen om te zwaaien (pragmatische vaardigheden) in tegenstelling tot
normale ontwikkeling waarbij het automatisch verloopt
Taalontwikkeling bij TOS
‐ Ouders voelen aan dat het taalaanbod ontoereikend is
‐ Kind met TOS kan taalaanbod niet optimaal benutten
‐ Leert minder spontaan uit gesprekjes met ouders
‐ Communicatie tussen kind en ouder raakt verstoord (snel inspelen!)
Gunstig pedagogisch taalaanbod => Taalaanbod ontoereikend? => communicatie verstoord
Reacties van ouders bij verstoorde communicatie
‐ Positieve manier blijven omgaan met de communicatieproblemen
2
, ‐ Stellen zich verschillende vragen
‐ Praten in plaats van het kind: communicatief intenties kind overnemen
‐ Minder praten want kind geeft geen respons of begrijpt het niet: minder betrekken van kind
in conversatie
Soms geraakt ouder-kindinteractie zodanig verstoord
Emotionele/ gedragsproblemen
Intern (teruggetrokken, verdrietig, angstig, depressie) extern (ruzie, agressie)
problemen: hele ontwikkeling tegenkomen
Professionele hulp is dus belangrijk!
Professionele hulp!
- Ouders coachen + tools aanreiken om
Communicatie behouden
Communicatie herstellen
Gestoorde taalontwikkeling verbeteren
7.1.2 Vormen
Thuisbegeleiding
- Vlaanderen: kinderen 0-6j
- Multidisciplinair team
1. Aanmelding
Kind&Gezin, huisarts, kinderarts, kinderopvang, kleuterschool… (erkende instantie)
Vermoeden taalproblemen ≠ diagnose TOS
Bij vermoede al opstarten: cruciale taalperiode stimuleren tussen
Cruciale taalperiode: prelinguale, vroeglinguale en differentiefase 0-5j
2. Eerste huisbezoek
Beeld krijgen van de
Problematiek
Concrete hulpvragen
Verwachtingen: duidelijk communiceren
Ouders informeren over de werking van de thuisbegeleidingsdienst:
wanneer/wat/hoe
3. Regelmatige thuisbezoeken
Vaste thuisbegeleider = éénzelfde persoon per gezin
Frequentie van de bezoeken aanpassen aan de noden van het gezin
Inspelen op de zorgvragen van de ouders
Problemen op gebied van taalontwikkeling, communicatie, opvoeding, algemene
ontwikkeling voorkomen of oplossen
Doel:
- Aanbieden van opvoedingszekerheid
- En adequate communicatievaardigheden
Individueel handelingsplan
- IHP (= Individueel HandelingsPlan)
Belangrijke doelstellingen in het IHP:
3
