WAAROM DE WERELD NIET NAAR DE KNOPPEN
GAAT - MAARTEN BOUDRY
Inleiding
- Stellingen 'Er is ontzettend veel ellende in de wereld.' en 'Nooit eerder was
er zo weinig ellende in de wereld als vandaag.' ==> beide zijn juist
Hoofdstuk 1: Waarom iedereen gelooft dat
het bergaf gaat met de wereld. De wortels
van het hedendaags pessimisme
- Ondanks het stijgend aantal mensen, steeds minder armoede. Minder
kindersterfte, verhoogde levensverwachting
- Demografische transitie: de overgang van veel kinderen en veel sterfte naar
weinig kinderen en weinig sterfte
- Indien het over onszelf gaat, zeer optimistisch. Wanneer het over de wereld
en samenleving gaat, pessimistisch. “Met mij gaat het goed, met ons gaat het
slecht.” media speelt hierin een grote rol
- De wet van de onzichtbaarheid van vooruitgang: vooruitgang verloopt
langzaam en geruisloos, achteruitgang gaat in één klap en valt onmiddellijk
op.
- De wet van de snelheid van slecht nieuws
- Verhoogde gevoeligheid, veeleisender net doordat het goed gaat. Bv.
Moord: vroeger werd er meer gemoord. Nu zijn we verontwaardigd wanneer
het gebeurt, net omdat we gewoon zijn aan vrede en veiligheid
paradoxaal leidt dit tot verhuftering1
- Jeugdsentiment: tijd waarin we zelf zijn opgegroeid romantiseren. De
periode waarin je zelf nog weinig tot geen verantwoordelijkheden had,
mensen die voor je zorgden. De periode waarin het leed van de wereld aan je
voorbijging.
-Pessimisme over de wereld (niet over persoonlijke problemen) wordt aanzien
als slim en diepzinnig. Een intellectueel hoort pessimistisch en kritisch te zijn.
-Armoede en uitsluiting nemen toe, middenveld brokkelt af.
-Cultuurpessimisme: dictatuur van het meetbare 2 (Paul Verhaeghe) vs.
dictatuur van het gevoel (Pfeijffer)
-Cultuurpessimisten in een meester in het ‘wij-bak’: ‘wij’-vorm hanteren, maar
eigenlijk ‘zij’ en ‘hen’ bedoelen
-De wet van behoud van gezeik: hoe goed het ook gaat, er zal altijd worden
geklaagd
1
= trolling, onbeschoft gedrag, (online) pesten,…
We kunnen iemand de huid vol schelden, de kans op fysieke vergelding is zeer klein.
2
De drang om alle rationeel te becijferen en te meten
, -Nuttige pessimisme?: gevoel van urgentie creëren Maar opletten met
doemvoorspellingen voor aantasting van de geloofwaardigheid
-Fatalisme en berusting
geloven dat we in staat zijn tot verandering (p.67-68)
Hoofdstuk 2: De uitwisbare erfzonde.
Waarom racisme verdwijnt.
-Illustratie: Fountain Hughes, zwarte Amerikaanse slaaf (°1848)
-Racistische denkbeelden komen overal voor en zijn van alle tijden : wij-zij-
denken; in-group en out-group
-Robert Kurzban: biologische basis van racistische denkbeelden Geen enkel
deel van de menselijke cognitieve architectuur is onderworpen om ras te
coderen ; racisme kan onmogelijk aangeboren zijn
-Normatieve ophoging (Gabriël van den Brink): naarmate racisme minder
voorkomt, worden we gevoeliger voor racistische denkbeelden en
gedragingen.
Racisme is niet aangeboren maar aangeleerd, en komt overal voor en heeft
altijd bestaan
-Racismetredmolen (Coleman Hughes): elke vermindering van racistisch
gedrag wordt beantwoord met een evenredige oprekking van onze definitie
van het concept. Het is een toepassing van de wet van het behoud van
gezeik.
-microagressies: uitspraken of handelingen die ogenschijnlijk goedbedoeld
zijn, maar in werkelijkheid toch zouden voortkomen uit racisme. Bv. Vragen
aan iemand met een andere huidskleur waar ze vandaag komen, iemand met
een andere huiskleur een compliment geven omtrent het goed spreken van
Nederlands.
-Cultureel racisme: een vorm van racisme die zich zou enten op cultuur ipv op
biologie.
Hoofdstuk 3: De obsessie met ongelijkheid.
Hoe iedereen rijker wordt (en de rijken nog
meer)
-Nooit waren we zo rijk en welvarend als nu: hoe is al deze rijkdom verdeeld?
-Misverstanden over ongelijkheid
schaal van ongelijkheid: mensen geloven dat de (economische)
ongelijkheid op wereldvlak steeds toeneemt. Klopt NIET aldus Hans Roseling
kloofdenken3
ongelijkheid is niet hetzelfde als armoede: er is steeds meer taart om te
verdelen, en de stukken kunnen voor ieder veel groter worden (vergelijking
met 1800)
-Statusangst (Wilkinson & Pickett): mensen zijn sociale dieren die gevoelig
zijn aan status. hoe ongelijker de samenleving, hoe groter de kloof tussen
het plafond en de bodem, dus hoe groter de hoeveelheid statusangst
(behalve voor wie zich helemaal bovenaan de top bevindt.
3
Wereld wordt opgedeeld in 2 blokken: Noord vs. Zuid, of West vs. de rest.