Resume
Samenvatting Spijsvertering: Morfologie
- Cours
- Spijsvertering (E03Y7B)
- Établissement
- Katholieke Universiteit Leuven (KU Leuven)
Dit is een samenvatting van het OPO Spijsvertering. Enkel het deel morfologie!
[Montrer plus]
Aperçu du contenu
Spijsvertering: morfologie (X. Sagaert)Les 1: introductie
1. FUNCTIE VAN HET SPIJSVERTERINGSSTELSEL
- Propulsie: voorstuwen van voedsel van mond naar anus (via spieren in maagdarmstelsel:
peristaltiek)
- Vertering van voedsel:
o Zure pH (maag)
o Enzymen (speekselklieren, maag, pancreas)
- Absorptie van water en voedingsstoffen: opname in dundarm
- Detoxificatie van opgenomen voedingsstoffen: ontgifting in lever
- Secretie van water, interne en externe giftige substanties, afbraakproducten: lever, colon
- Afweer (immuunsysteem): GALT (lumen = buitenwereld: vb. maag behoort tot buitenwereld)
2. OPBOUW (MACRO- EN MICROSCOPIE VAN HET SPIJSVERTERINGSSTELSEL)
a. BUISVORMIGE/HOLVORMIGE ORGANEN :
i. Mond
ii. Pharynx
iii. Slokdarm
iv. Maag
v. Dunne darm
vi. Dikke darm
b. VASTE ORGANEN : (zonder lumen en holte)
i. Speekselklieren (→ mond)
ii. Alvleesklier (→ dundarm)
iii. Lever (→ dundarm)
HISTOLOGIE: 4 lagen (zie tekening)
- Mucosa (slijmvlies)
o Epitheel, eenlagig cilindrisch (+ basaal membraan)
o Lamina propria (losmazig bindweefsel, capillairen, GALT, zenuwvezels)
o Muscularis mucosae (voornamelijk glad spierweefsel)
Plexus van Meissner
- Submucosa
o Losmazig bindweefsel
o Submucosale klieren
o GALT (= IS van SVS: darmgeassocieerd lymfoid weefsel)
o Bloedvaten
o Autonome zenuwplexus
▪ Oppervlakkig : plexus van Meissner
▪ Diep : plexus van Henle
Plexus van Henle
- Musculosa (= muscularis externa / muscularis propria: dikke spierlaag)
o Binnenste spierlaag : ringvormig (= circulair)
Plexus myentericus / plexus van Auerbach
o Buitenste spierlaag : longitudinaal (= evenwijdig met maagdarm-lengteas)
- Adventitia of serosa (→ uitwendige bekleding)
o Bind- en vetweefsel
o Adventitia: rond slokdarm en rectum (niet bekleed door vlies)
o Serosa: rond maag, dunne – en dikke darm (bekleed door buikvlies: peritoneum)
,Mucosa: variatie in epitheel volgens locatie in GUT
→ verschil tussen buisvormige organen in epitheel
Meerlagig epitheel: 1 laag epitheel: maag
Mond tot slokdarm
1 laag epitheel:
Dunne darm: slijmbekercellen
3. BEVLOEIING VAN HET SPIJSVERTERINGSSTELSEL (exclusie mond en pharynx)
• Arteries: bloed naar organen (door aorta) (HB p25)
Aorta abdominalis
• Truncus coeliacus
▪ Arteria lienalis
▪ Arteria gastrica sinistra
▪ Arteria hepatica communis
• Arteria hepatica propria
• Arteria gastrica dextra
• Arteria gastroduodenalis
• Arteria mesenterica superior
• Arteriae mesenterica inferior
In darm: alle bloedvaten onderling contact = collaterale arteriële circulatie
→ als 1 bloedvat uitvalt heb je nog andere
→ minder kans op darminfarct
• Venen: (analoog met arteries)
Vanaf dunne darm eerst naar lever voor detoxificatie, dan voedingsstoffen naar vena hepatica
→ anders kans op leversclerose: bloed stapelt zich op (spataders) → knobbeltjes in darm
• Lymfevaten: vocht draineren naar lymfeklieren
• Sterk ontwikkeld (vooral in vlokken van dunne darm)
• Niet aanwezig in mucosa van colon en maag
• Bij kanker: vanuit orgaan via lymfevaten verspreiden
→ als in slijmvlies dikke darm: kan niet snel weg
,4. BEZENUWING VAN HET SPIJSVERTERINGSSTELSEL (inclusie mond en pharynx)
Sensorische input: prikkels opnemen via sensorische receptoren → zenuwimpuls door neuronen
Motorische output: interpretatie en reactie via effector organen → secretie klier, spiercontractie
→ Neuronen → zowel chemische als fysiologische processen
• Fysicochemisch:
▪ Opname prikkel uit omgeving
▪ Omvorming prikkel → zenuwimpuls
• Elektrisch: actiepotentiaal:
▪ Geleiding zenuwimpuls
▪ Transmissie impuls
→ synaps: contact tussen
• 2 neuronen
• Neuron – spiercel
• Neuron – kliercel
→ synaptische spleet: overdracht impuls tussen 2 neuronen via neurotransmitters
• Anatomische opbouw:
• Centraal ZS (hersenen, ruggemerg, bindweefselige hulzen (meningen))
• Perifeer ZS (zenuwuitlopers van craniale en spinale zenuwen)
▪ Sensorisch / afferent: aanvoer prikkels
▪ Motorisch / efferent: uitvoeren acties
• Motorische actie: spieren
• Secretoire actie: klieren
• Functionele opbouw:
• Somatische (willekeurige) ZS → onder bewuste controle
▪ Controle gewilde bewegingen skeletspieren
▪ Bewustzijn (relatieleven)
→ Organen:
• Mond
• Pharynx
• Autonome (viscerale) ZS → geen controle
▪ Orthosympatische ZS (NT = adrenaline) → actie (bij stress)
→ hartslag en ademhaling stijgen
→pupillen dilatatie
→MDS platgelegd (+blaas ontspant → pipi)
→suiker vrijzetten in bloed door lever → meer energie
▪ Parasympatische ZS (NT = acetylcholine) → relaxatie (in rust)
(complementair aan orthosympatisch)
→ Organen:
• Slokdarm
• Maag
• Dunne – en dikke darm
• Speekselklieren (→ mond)
• Alvleesklier (→ dundarm)
• Lever (→ dundarm)
• Histologische opbouw:
• Zenuwcellen / neuronen
• Steuncellen / gliacellen
, → Zenuwen:
• Somatische ZS → craniale zenuwen
• Autonome ZS → extrinsieke en intrinsieke plexus
→ craniale zenuwen
• 12 craniale zenuwen → mond, pharynx, speekselklieren (→ mond)
I. nervus olfactorius: reuk
II. nervus opticus: zien
III. nervus oculomotorius: beweging ogen + pupilreflex
IV. nervus trichlearis: beweging ogen
V. nervus trigeminus: (louter somatische zenuw)
▪ Deels sensorisch: gevoeligheid gelaat, oog, neus- en mondholte
→ alle sensorische takken samen = ganglion van Gasser: alle dendrieten (afferent)
van perikaryon (cellichaam met kern) naar ganglion
▪ Deels motorisch: alle spieren voor kauwen + mondvloer
▪ 3 takken:
• N. opthalmicus (S): oog
• N. maxillaris (S)
• N. mandibullaris (S + M): kaak tandarts
VI. nervus abducens: beweging ogen
VII. nervus facialis: (zowel somatisch als autonoom)
▪ M: spieren gelaat (behalve kauwspieren & mondvloer → V), schedeldak en oor
▪ S: smaak (tong) (somatisch)
▪ autonoom (parasympatisch): speeksel- en traanklieren
▪ kliniek: fascialische verlamming: bij verkoudheid:
n. facialis valt uit aan 1 kant => scheef gezicht
groot gevaar: oog valt uit → kans op blind worden (→ oogdruppels nodig)
VIII. nervus vestibulocochlearis: evenwicht
IX. nervus glossopharyngeus: (deels somatisch, deels autonoom)
▪ somatisch
• M: spieren keel + larynx
• S: gevoeligheid tong + keelholte
▪ Autonoom (parasympatisch)
• Speekselsecretie (parotis speekselklier) + sinus caroticus (halsslagader)
X. nervus vagus (parasympatische zenuw, autonoom)
bezenuwing oranen borst- en buikholte (hart, longen, maag, lever, blaas…)
XI. nervus accessorius: bezenuwing m. sternocleidomastoideus
XII. nervus hypoglossus (somatisch)
M: beweging van de tong (behalve m. palatoglossus → IX)
VB. EXAMENVRAAG: 4 zenuwen met autonome functie (parasympatisch) → III, VII, IX, X
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur JClaes. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €6,39. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
Peut-on faire confiance à Stuvia ?
4.6 étoiles sur Google & Trustpilot (+1000 avis)
79650 résumés ont été vendus ces 30 derniers jours
Fondée en 2010, la référence pour acheter des résumés depuis déjà 14 ans