ALGEMENE BEHANDELINGSPRINCIPES
PRINCIPES VAN MOTORISCH LEREN VOOR NEUROREVALIDATIE
- Voor het opstellen van de behandeling is het belangrijk om de hulpvraag van de patiënt te
bevragen
* Zo specifiek mogelijke beweging en/of activiteit à element om de patiënt mee te
motiveren om hierop te werken
* Therapie geven over dat wat voor de patiënt belangrijk is
- Onafhankelijk van welke oefening je geeft, moet je rekening houden met de 6 basisprincipes
van motorisch leren
* Intensiteit * Doel-georiënteerd
* Progressie * Taak-gerelateerd
* Variatie * Feedback
INTENSITEIT
- Hoe vertalen naar de patiënt à herhalingen (je kan het motorisch probleem alleen
behandelen door herhalingen te laten uitvoeren)
- Hoeveel herhalingen:
* Aangepast aan het belastbaarheidsniveau van de patiënt
* Het is maar na > 1000 herhalingen dat je een beweging terug leert
§ Het is niet mogelijk om deze herhalingen in één sessie te behalen, maar je moet
het over een verloop bekijken
§ Hiervoor moet je wel werken met een voldoende hoog aantal herhalingen
binnen één sessie
* Meer oefeningen geven betekend niet dat je een betere sessie hebt, het is belangrijker
dat een bepaalde oefening voldoende vaak herhaald wordt en dat deze kwalitatief
goed wordt uitgevoerd
* Sets van herhalingen (VB: 3 keer 10 herhalingen) à dezelfde oefening mak/moet!
- Rust tussen de sets is een leermoment à noodzakelijk
* Rust is een moment om de informatie te verwerken en vast te zetten in de hersenen
(neuroplasticiteit)
* Hersenen tijd geven om de connectie te versterken of een nieuwe connectie te maken
* Slaap is een bepaalde status waarbij de gemaakte connecties nog optimaler versterkt
worden dan bij gewone rust
- De intensiteit moet voldoende hoog zijn, de patiënt moet het gevoel hebben dat er een
inspanning geleverd wordt (een neurologische patiënt is geen cardiale patiënt, dus het is
toegestaan om de hartslag te laten oplopen)
PROGRESSIE
- Hoe vertalen naar de patiënt à maak het makkelijker/moeilijker
* Op een bepaald moment kan de patiënt kwalitatief een hoog aantal herhalingen
uitvoeren à progressie inbouwen zodat de oefening uitdagender wordt
* Het kan ook zijn dat de patiënt overschat wordt à regressie inbouwen om de oefening
makkelijker te maken
* Er is constante observatie nodig
1
, - Te makkelijk = niet motiverend voor de patiënt
* Een oefening die de patiënt al kan, meermaals herhalen lukt perfect
* > 7 herhalingen (op 10)
- Te moeilijk = ontmoedigend voor de patiënt (onvoldoende succeservaring)
* Een oefening die de patiënt niet kan, herhalingen zijn niet mogelijk
* < 3 herhalingen (op 10)
VARIATIE
- Hoe vertalen naar de patiënt à gebruik andere elementen voor dezelfde taak
* Juist dezelfde taak laten uitvoeren op een iets andere manier
* VB: reikbeweging naar een object om ervan te drinken (beker, tas, flesje, …)
§ Het reiken naar het voorwerp is steeds hetzelfde, het verschil zit men in het
vastnemen en drinken
§ Voor het BL is dit zeer relevant omdat hier veel bewegingsvrijheden zijn
(cilindergreep, pinceptgreep, koffietas greep, …)
* Hierbij is de hulpvraag belangrijk omdat je niet van elke variant 1000 herhalingen kan
gaan uitvoeren
- Creativiteit is noodzakelijk in de neurorevalidatie
DOEL-GEORIËNTEERD
- Hoe vertalen naar de patiënt à naar een duidelijk doel bewegen
* Duidelijk voor de patiënt (goed voor een neurologische patiënt met cognitieve
problemen)
* Aantal herhalingen kan je beter controleren à een juiste herhaling betekent dat je het
doel hebt bereikt
- Het is een integraal deel van motorisch leren en motorische controle à aandacht voor een
bepaald aspect dat je wil bereiken
* Via doelgerichte oefeningen een bepaalde beweging uitlokken
* VB: volledige extensie in de arm door een voorwerp op een verder gelegen stip te
zetten
- Subjectieve instructies vermijden
* VB: transfer uit rolstoel: “kom maar goed naar voor”
* Bij subjectieve doelen kan er onduidelijkheid zijn voor de patiënt à wat betekent ‘goed
naar voor gaan’
* Beter: zet je op het einde vat de zit, maak je rug los van de leuning, … à duidelijke
en doelgerichte instructies
* Hoe concreter de instructie, hoe duidelijker voor de patiënt
TAAK-GERELATEERD
- Hoe vertalen naar de patiënt à maak dat de beweging functioneel is, een activiteit van het
dagelijks leven (ADL)
* Functionaliteit: de taken waar de patiënt in geïnteresseerd is, zijn functionele taken
(hier moet je dus op oefenen, en niet alleen analytisch)
* Om beter te kunnen worden in een bepaalde activiteit, moet je deze bepaalde activiteit
ook specifiek uitvoeren à het geheel moet geoefend worden, niet alleen de aparte
componenten van de beweging (analytisch)
2
, - VB: trappen lopen en leg extension toestel
* Trappen lopen is meer functioneel
* Leg extension gaat een snellere en grotere toename in quadricpeskracht veroorzaken
(meer herhalingen over een groter bewegingsbereik à selectieve training
* Idealiter train je zowel selectief als functioneel bewegen, je mag niet alleen maar
functioneel of alleen maar selectief bewegen
- Aanvoelen wanneer je kan overgaan van de ene vorm naar de andere
- Voorbeeld, maar geen vaste oplossing:
* Beginnen met een functionele taak en functionele training à observeren wat het
probleem is van de Patiënt
* Daarna een aantal selectieve/analytische oefeningen geven om specifieke
parameters te verbeteren (spierlengte, kracht, mobiliteit, …)
* Tot slot alles samenbrengen tot een functionele oefening om het geheel terug vorm te
geven à terug link zien met de hulpvraag
- De ratio tussen analytische en functionele oefeningen is een dilemma in neurologische
revalidatie à het is afhankelijk van de patiënt
FEEDBACK
- Hoe vertalen naar de patiënt à geef informatie over de uitgevoerde beweging
* Samen met de patiënt bespreken wat hij gedaan heeft
* Feedback moet constructief zijn (geen plaats om patiënten af te kraken)
* FB geven na elke reeks van oefeningen tijdens de rust
- Soorten feedback:
* KOP = knowledge of performance = kennis over de uitvoering
* KOR = knowledge of results = kennis over het resultaat
- Zeg ook als het goed was !!!
* Niet alleen FB geven over punten die moeten verbeteren
* Herhaal ook vaak als het goed is à motiverend, zet aan tot een volgende stap
* Voor elk element wat je zegt dat de patiënt moet verbeteren, moet je 3 positieve
punten zeggen (dit is een richtlijn, maar moet spontaan zijn)
3
, VOORBEELDEN
ZIT-TOT-STAND SUPINATIE VAN VOORARM
intensiteit herhalingen (3x10) herhalingen (3x10)
progressie aanpassen zithoogte (progressief progressief verder (grotere ROM) of
lager) met elleboog meer in extensie
variatie tafel/stoel/sofa/bed “deel ROM van totale ROM”, maar
eigenlijk onmogelijk bij selectieve
bewegingen
doelgericht na het rechtstaan deur openen handrug ergens tegen draaien
taak-gerelateerd (is ZTS al) omdraaien sleutel
feedback kijken in spiegel/verbaal verbaal
PRAKTIJKVOORBEELD
→ De 6 principes van motorische leren moeten vermeld worden in deel 4
Met betrekking tot de beweging die de patiënt op een foto uitvoert, geef:
1. Een duidelijke afwijking (van het normaal bewegen), welke je observeert op de foto en die
gerelateerd is aan de beweging (op 1);
* Benoem een afwijking, VB:
§ Te veel extensie (hyperextensie) in de knie links tijdens standfase
§ Te weinig extensie van de pols in de manipulatiecomponent van de rechter
hand
§ Overdreven evenwichtsreacties van de armen tijdens één been stand
4
