Samenvatting: Forensische psychiatrie
Les 1
Examen
- Meerkeuze
- Digitaal
- Lockdownbrowser
- Zelfde cursus als vorig jaar
- ‘verplichte’ literatuur (zie powerpoint ISBN nummers)
o Moordvrouwen
o Dagboek van een gerechtspsychiater; de crimineel in elk van ons
Bedoeling van de cursus is bijleren wat aan bod komt in de forensische psychiatrie, gaat zowel over
psychologie als recht (criminologie)
Forensisch (basiskenmerken)
Forum romanum = centrale marktplein bij de romeinen, ook rechtbank kwam daar bij elkaar,
rechtspraak was openbaar een publiek gebeuren (is nu nog zo)
Verslag: In een voor leken bestaanbare taal, begrippen uitleggen, moet ook verstaanbaar zijn voor
mensen die niet thuis zijn in uw kennisgebied
Samenhang met publiek gebeuren; altijd te maken met twee partijen
- Partij die straf vraagt (OM)
- Partij die straf zo min mogelijk wil houden (advocaat)
- Maar evengoed: slachtoffer (bv.: zo hoog mogelijke schadevergoeding) – dader (Bv.: zo laag
mogelijke schadevergoeding)
- De kans dat 1 van de partijen het niet eens is met uw visie als deskundige is daardoor
uiteraard heel groot
Expert en tegenexpert
- Uiting in juridische komt niet overeen
- Het puur medische/psy diagnose wel
- Advocaten vergroten dit (in hun voordeel uit)
Media
- Parachutemoord: spel gespeeld
- Bijna onvoorstelbaar
- Op het kantje van het aanvaardbare; programma’s gemaakt en uitgezonden de avond voor
het assisenprogramma maar vanuit 1 kant, een éénzijdige visie, je kan niet verhinderen dat
de jury dat ook ziet
- Is aangevochten geweest op juridisch vlak, en media heeft gelijk gekregen
o Zeer bizar
Forensische Psychiatrie = geneeskunde + recht
,Medische systeem : Probleem (hulpvraag) zo goed mogelijk oplossen
Juridisch systeem :
- Oppositioneel, onenigheid anders heb je geen rechter nodig, als forensische psychiater doe
je een beoordeling, een uitspraak, beide partijen hebben recht op info die vanuit uw
vakgebied komt, ook als het tegen iemand is, neutrale objectieve beoordeling is belangrijk
(soms moeilijk in confrontatie met
- Er valt iets te winnen of te verliezen voor een partij, dat maakt dat mensen die komen met
een hulpvraag
o Iemand die als slachtoffer onderzocht wordt gaat daar zo veel mogelijk uithalen
o Iemand die als dader onderzocht wordt gaat dat minimaliseren, slechte dingen niet
vertellen
o Dus deskundige moet waakzaam zijn
- In de juridische context moet je alert zijn ; is het wel zoals men zegt dat het is?
Gerechtelijke organisatie (zie slides voor ander schema)
Politierechtbank (laagdrempelig niveau) niet akkoord? beroep
correctioneel
Cassatie heeft niets te maken met de inhoud van de zaak enkel
controle of de regels juist gevolgd zijn, is het spel juist gespeeld?
Hof van assisen wordt samengesteld door rechters die
tewerkgesteld zijn in het hof van beroep voor één bepaalde zaak.
Van begin tot het einde van de zaak. Hof van assisen bestaat maar
gedurende de loop van een assisenzaak.
Jeugdrechtbank
- Onder de 17 jaar altijd jeugdrechtbank
- Ook voor een moord
- Kan wel doorverwezen worden naar volwassenen gerecht en kan nog voor assisen komen
maar in principe kan een minderjarige enkel voor jeugdrecht komen
- Niet enkel MOF maar ook VOS zoals bv verwaarlozing, mishandeling, echtscheidingen,
Vredegerecht (laagdrempelig)
- Wanneer twee individuen het niet eens zijn met elkaar
- Lang juridische kant
- Bv.: burenruzie, geschil over huurcontracten
Een trede hoger is burgerlijke rechtbank
- Bv. geschil tussen verzekeringsmaatschappij en iemand die een vergoeding wilt van
verzekering
- Nog eens in beroep is burgerlijke kamer van het hof van beroep
Rechtbank van koophandel
, - Bv.: nieuwe zetel kopen maar is discussie over
- Aandeel van een psychiater?
o In het recht staat dat een verkoper iets niet mag verkopen wanneer de persoon die
voor hem of haar staat voor leek zichtbaar niet in staat is in te stemmen met het
contract
o Bv.: gek, gestoord, zwaar zwakzinnig
o Moeilijk te bewijzen
o Prof heeft in hele carrière twee zaken voor rechtbank van koophandel gehad
Bv.: man (gedurende oliecrisis, brandstof super duur), deze man (zakenman)
had een idee om in heel België alle kachelzaken op te komen en alle
houtvoorraden, om zijn kost mee te verdienen als de brandstof te duur werd
Op den duur dergelijke proporties van dat is hier niet meer goed
Die man was volledig manisch, psychotisch,….
Familie is met die contracten naar die zaken gegaan, de meesten hebben
gezegd van oké
1 of twee van die zaken die niet op wilden terugkomen op dat contract
Familie is naar de rechtbank van koophandel gestapt
Bv.: topman van alcatel had een creditkaart zonder limiet van zijn werk;
auto’s en een vliegtuig gekocht, bedrijf heeft dat aangespannen, uiteindelijk
werd dit ook vernietigd
Arbeidsrechtbank en (iets hoger) arbeidshof
- Veel mensen passeren hierbij
- Arbeidsongevallen, woon-werkafstand (onderweg telt ook als arbeidsongeval, specifiek de
kortste weg)
- Bv.: leerkracht valt van stoel, bewusteloos, nadien blijvende geheugenproblemen =
arbeidsongeval
- Bv.: werken op checkin van zaventem, gevolgen aanslag is arbeidsongeval
- Dus pathologieen zijn mogelijk door arbeidsongeval
o Psychiater moet nagaan wat/waar/hoe
o Is het wel het gevolg van het arbeidsongeval,?
Gecombineerde zaken
- Arbeidsrechtbank en politierechtbank bij arbeidsongeval op de weg, want is ook
politierechtbank
- Arbeidsrechtbank wordt enkel gekeken naar uw loon, naar de mogelijkheid om te werken of
niet te werken
- Alles buiten uw job komt niet aan bod in de arbeidsrechtbank
- Bij de politierechtbank moet alle schade vergoed worden die gevolg is van het
verkeersongeval, ook uw persoonlijke, materiele, professionele gevolgen
Raad van state (psychiater nog niet aan bod gekomen, prof toch niet)
- Als je als persoon probleem hebt met de staat
, - Bv.: mensen die in overheidsdienst zijn (politie, militaire) als zij een probleem hebben met
werk/contract gaan ze naar de raad van state want rechtbanken hebben niet de
bevoegdheid te oordelen over iets van de staat
Grondwettelijk hof (psychiater nog niet aan bod gekomen, prof toch niet)
- Wanneer je tussen verschillende overheidsinstanties problemen hebt
Medisch versus juridisch denken
Ander ethisch uitgangspunt
- Bij een arts is het helpen van die persoon het doel
- Iemand tegen zijn of haar wil helpen gaat moeilijk
- Wel wanneer het de oorzaak vormt voor een misdrijf
- Verschil tussen jurist en hulpverlener; vrijheid van beslissingen staat bij een jurist hoger dan
het medische belang
Verschillende cultuur
- Juridisch is
- Asymmetrie van de relatie
o In een behandeling samen met de context iets te bereiken
o Terwijl in juridische context sta je er boven, beoordelen
Tegensprekelijk debat
- Als deskundige mag je geen contact hebben met bv een advocaat ook niet als het over het
weer gaat
- Als je iemand uitnodigt voor een onderzoek moeten ALLE partijen daarvan op de hoogt zijn,
vergeet je 1 partij kunnen ze dat gebruiken om uw aandeel in de zaak nietig te verklaren
- Dat is ook waar de procedure advocaten zich op focussen
- Als deskundige moet je daar zeer aandachtig voor zijn
- Belang van een goede administratie/ een goed secretariaat
Beroepsgeheim
- Medische en paramedische staan daarop sterk op
- Maar juridisch zegt; we moeten alles weten om tot een correcte uitspraak te komen,
beroepsgeheim? Ja als dat niets in de weg staat
- Beroepsgeheim? Ja maar, als het relevant is voor de vraag die u gesteld word MOET het
vermeld worden
Normaliteit versus stoornis (classificatiesystemen bv.: DSM-V, geeft een houvast)
- Bv.: rouw, is geen psychiatrische stoornis, pathologisch rouw wel, iemand met een normale
rouw gaat veel meer lijden dan een pathologische rouw
- Pathologische rouw is wel medische schade is wel schadevergoeding
- Normale rouw is geen medische schade is geen schadevergoeding
- Maar wat is schade?
- Vanaf wanneer is een bepaalde reactie pathologisch?