Samenvatting Arbeidsrecht
I. INLEIDING
A. Begrip en grondslagen
- Begrip
- Het recht dat v. toepassing is op arbeidsprestaties geleverd in ondergeschikt verband
= Het geheel van rechtsregels die betrekking hebben op het verrichten v. arbeid op de
arbeidsmarkt en tot doel hebben de menselijke waardigheid en de sociale
rechtvaardigheid te bevorderen
- Dubbele ongelijkheid
- Arbeidsrecht is een antwoord op de ongelijkheid in de arbeidsverhouding of op de
arbeidsmarkt
1. Feitelijke ongelijkheid: Aanname v. marktongelijkheid. Een ongelijkheid in
inferieure onderhandelingspositie v. werknemer t.o.v.
werkgever bij het aangaan v/d arbeidsOK
2. Juridische ongelijkheid: Werknemer bevindt zich, o.b.v. een vrij aangegane OK, in
een juridische ondergeschiktheid t.o.v. de werkgever
- Tegengewicht
- Vormen v/e tegengewicht t.a.v. de superieure positie v/d werkgever
- Beschermend recht: beschermt de positie v/d werknemer
- Ordenend recht: regelt en kanaliseert de verhoudingen tss. de betrokken partijen
- Niet eenzijdig
- Neemt ook belangen v. werkgever, arbeidsmarkt, maatschappelijke belang in rekenschap
B. Historische wortels
- Franse Revolutie
- O.g.v. individueel vrijheids- en gelijkheidsideaal werd de vrijheid v. nijverheid en arbeid
gepropageerd
- Leidde tot een verbod v. gilden en een verbod op de vrije vakvereniging
- Code civil
- Arbeidsrelatie werd gezien als een “huur van werk”
- Eerste arbeidsrechtelijke wetgeving
- De idee v. vrije en gelijke contractspartijen beantwoordde nt aan de 19 e -eeuwse realiteit
- 20e eeuw
- Het begin v/d 20e eeuw betekende een groeiende interventie v/d wetgever op versch.
gebieden in het arbeidsrecht
- Arbeidsovereenkomstenwetten
- Belang voor de vrijheid v/h individu, wat tot uiting kwam in de voorrang v/d wil v/d
1
, partijen op de in de wet voorziene bescherming
- Collectief overleg
- Door de relatieve afzijdigheid v/d OH in arbeidsaangelegenheden, kwamen er in de loop
v/d 19e eeuw diverse initiatieven tot ontwikkeling ter verbetering v/d positie v.
behoeftige werknemers en werklozen
Bv. Mutualiteiten, werkloosheidskassen
- Sociaal Pact van 1944
- Gaf uitdrukking aan de vraag om d.m.v. verregaand staatsinterventionisme tegemoet te
komen aan de groeiende verzuchting naar stabiliteit en zekerheid
- Doelstellingen: Solidariteit, stabiliteit, verhoging v/d koopkracht, volledige tewerkstelling
en een stelsel v. sociale zekerheid
- Gaf de aanzet tot een duidelijke loonpolitiek, bevatte de voornaamste beginselen
waarop het in te voeren stelsel v. SZ voor werknemers moest steunen en voorzag het in
een nieuwe, paritaire structuur voor het sociale overleg
- Legde de basis voor de collectieve arbeidsverhoudingen zoals we die vandaag kennen
- Breed gamma
- Een heel breed gamma aan dwingende, wetgevende maatregelen komt tot stand
- Arbeidsovereenkomstenwet
- Referentie voor het individuele arbeidsovereenkomstenrecht
- Onderscheid tss. arbeiders – bedienden
- Dereguleringsvraagstuk
- Onder druk v/d crisisjaren, het groeiend werkloosheidsprobleem en wijzigende econ.
omstandigheden, waaronder tertialisering v/d economie en opkomende globalisering,
ontstaat er een verlangen om het arbeidsrecht te dereguleren of te versoepelen
- Nadruk komt te liggen op flexibiliteit v. arbeidsrechtelijke regelingen en de relevantie
voor de werking v/d arbeidsmarkt
- Europese Unie
- Sinds jaren 90 v. vorige eeuw neemt de rol v/d EU toe
- Door de uitbreiding v. haar bvh’en is de EU in staat geweest om wetgevende
maatregelen te treffen
Bv. Op gebied v. inspraak v. werknemers, collectief ontslag, overgang v. onderneming
- Hervorming
- Spanning tss. de sociale dimensie v. Europa en de interne markt en econ. dimensie
anderzijds
- Europese Pijler van Sociale Rechten
- Opname v/e reeks sociale rechten
- Principes en rechten zijn nt rechtstreeks afdwingbaar en behoeven vertaling in specifieke
wetgevende initiatieven op het gepaste niveau
2
, - Werkbaar en wendbaar werk
- Een modern arbeidsrecht schenkt nt alleen aandacht aan flexibiliteit langs de kant v/d
werkgever
- Geeft ook stimulansen aan flexibiliteit voor de werknemer, werkbare loopbanen en een
goede werk-privébalans
C. De inbedding van het arbeidsrecht in het
sociale recht
- 2 grote delen
- Het sociaal recht bestaat uit 2 delen: arbeidsrecht en het socialezekerheidsrecht
- “Sociale” kwestie
- “Sociaal” kunnen we verklaren door de verbondenheid v/h arbeidsrecht en het sociale-
zekerheidsrecht met sociaal-politieke keuzes, waarvan zij doorgaans het resultaat zijn, of
de sociale verhoudingen die zij in hun regelingen als voorwerp hebben
- Niet overal gebruikt
- Internationaal gezien is het “sociaal recht” als vakgebied nt wijd erkend
- België, Nederland en Frankrijk zijn landen die de term sociaal recht op dezelfde manier
gebruiken
- Samenhang en verscheidenheid
- De toepassingsgebieden en de bescherming die de rechtsgebieden bieden, zijn deels
overlappend
D. Bronnen van het arbeidsrecht
1. Algemeen
- Arbeidsrelatie veronderstelt het bestaan v/e OK
- Individuele arbeidsOK kan zowel mondeling als schriftelijk tot stand komen
- In de indiv. arbeidsOK hebben de partijen de mogelijkheid om allerlei afspraken te maken,
mits zij rekening houden met de hiërarchie v/d rechtsbronnen
2. Hiërarchie van de rechtsbronnen
- Zie art. 51 CAO-wet voor hiërarchie
- Voorrang rechtsbronnen
- Bepalingen mogen nt strijdig zijn met bepalingen v/e rechtsbron die hoger staat in de
hiërarchie
- In geval v. strijdige bepalingen, zijn deze strijdige bepalingen v/d lagere rechtsbron nietig
- Het brengt nt de nietigheid v/d rechtsbron in zijn geheel mee
- Beperkte partijautonomie
- De zorg voor de bescherming v/d werknemer leidt ertoe dat de wetgever de wilsvrijheid
v. partijen aan banden legt
- Verlaten v/d partijautonomie staat t.d.v. de arbeidsrechtelijke logica
3
, - Geen “gunstigheidsbeginsel”
= De voor een werknemer meer gunstige bepaling zou voorgaan op een andere
- Een bepaling in een lagere rechtsbron is dus nietig wnr. deze in strijd is met een hogere
rechtsbron, ook al zou de betreffende bepaling gunstiger zijn voor de werknemer
- Mondelinge overeenkomst
- Nt verboden dat partijen een geschreven individuele arbeidsOK vervangen of wijzigen
door een mondelinge OK
3. Meergelaagdheid
- Regionale bevoegdheden
- Gemeenschappen: bevoegd voor professionele vorming en opleiding, het gebruik v/d
talen voor de sociale betrekkingen tss. de werkgevers en hun personeel
- Gewesten: bevoegd voor het tewerkstellingsbeleid, arbeidsbemiddeling,
tewerkstellingsprogramma’s …
- Internationale bronnen
- Voornamelijk die v/d Internationale Arbeidsorganisatie en de Raad van Europa
- Internationale Arbeidsorganisatie (ILO)
- ILO opgenomen als gespecialiseerd orgaan in het systeem v/d VN
- Raad van Europa
- In het kader van het Europees Sociaal Handvest geldt een rapporteringsverplichting v/d
lidstaten en is er een toezichtsprocedure via een comité v. deskundigen en het
formuleren v. aanbevelingen
- In het kader v/h ESH bestaat er een collectieve klachtenprocedure, maar dergelijke
klachten leiden slecht tot aanbevelingen aan de lidstaten
- Europese Unie
- 3 beleidsdomeinen
1. Sociale politiek: Regulering en minimale bescherming
2. Interne markt: De-regulering
3. Werkgelegenheidsbeleid: Coördinatie en governance
E. Handhaving
- Arbeidsinspectie
- Naast de federale diensten zijn er regionale inspectiediensten die uitgaan v/d
gemeenschappen en gewesten
- Arbeidsgerechten
- Art. 578 Ger.W.
- In hoger beroep = arbeidshof
- Samengesteld uit een beroepsmagistraat en 2 lekenrechters
- Sociaal Strafwetboek
- Om een coherent geheel v. strafbare gedragingen en sancties te bieden
4
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur JuDu. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €6,59. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
