Notes de cours
Jeugdrecht: H1: Algemeen Historisch
- Établissement
- Vrije Universiteit Brussel (VUB)
De ppt van tijdens de les, aangevuld met nota's.
[Montrer plus]
Aperçu du contenu
Jeugdrecht(& jeugdcriminologie)
BA3
Prof. Dr. E. Dumortier
(& Prof. Dr. J. Christiaens)
Els.Dumortier@vub.ac.be
Henri Carton de Wiart: Belgische politicus. Begin 20e E (1912)
??? de geestesvader van Kinderbeschermingswet.
- Ius sui generis: een eigensoortig recht: Het is eenr echt dat
Leerdoelen anders is dan het klassieke recht, het werkt volgens andere
principes. Deze aparte aanpak zorgt voor verschillende debatten
• Kennis en inzicht in het (Belgische) jeugdrecht (ook nu nog). Modellendiscussie: welk is het meest gepaste
– Algemeen-historisch:
• ontstaan in 1912 en evolutie model om te reageren op jeugdigen? Is ook nog steeds een
• Specificiteit: “ius sui generis”
discussie.
– Debat – modellendiscussie
• Jeugdbescherming jeugdsanctierecht herstelrecht - Law in books: zoals in wetboeken
– Law in books law in action - Law in action: hoe wetten vorm krijgen in dagelijkse praktijk.
– Kinderrechten: internationaal en grondwettelijk kader
–
–
Bevoegdheidsverdeling: federaal gemeenschap
Regelgeving MOF VOS
Soms hele grote verschillen
– Gerechtelijk recht: jeugdprocesrecht - Ontstaan kinderrechten: zeker na WOII krijgen ze meer
rechten en grotere aandacht ervoor. Er komen federale en
Europese regelgevingen. Er komen dus mondiale rechten bij.
- bevoegdheidsverdeling: vooral op gemeenschapsniveau,
maar er is ook een federaal deel
- MOF: als misdrijf omschreven feit. Jongeren die delicten
plegen, maar mag niet zo genoemd worden (niet
strafrechterlijk verantwoordelijk) kinderen kunnen geen
delicten plegen.
- VOS: Verontrustende opvoedingssituatie: jongeren die
opgroeien in problematische gezinssituaties en waar
jeugdbescherming op mag inspelen.
- Procedurele regels zijn anders dan in het klassieke strafrecht.
, Algemeen-Historisch
HOC1
“jeugdbeschermingsrecht” - Materie die overheidsinstanties regelen tav. Jongeren.
sensu stricto (enge zin) Wanneer er een probleem is in hun ontplooing. Ze gaan deze
• Geheel van juridische regels betreffende de
kinderen bijstand verlenen, zodat deze terug op het rechte
overheidsinterventie, door middel van specifieke pad kunnen komen/ blijven. (IDEE)
instellingen of voorzieningen, met het oog op bijstand aan
jongeren wier welzijn of ontplooiing onvoldoende wordt
gewaarborgd door het gezinsmilieu en de algemeen- - 2 dimensies, maar toch een derde doelgroep zijn de
maatschappelijke voorzieningen” (J. Smets, 1996) geesteszieken (wordt niet op ingegaan)
• “Twee dimensies” (C. Eliaerts) of doelgroepen
– Bescherming van “children in need of care” (VOS)
– Reactie van maatschappij tav jeugddelinquent (normafwijkend)
gedrag (MOF)
– Derde doelgroep: de geesteszieke minderjarigen en gedwongen observatie/opname
“jeugdbeschermingsrecht” - Vrijwillige, buitengerechtelijke jeugdbescherming: in
sensu stricto hoofdzaak voor VOS, maar er kan ook MOF in terecht komen
(ze zijn hier niet voor uitgesloten) = jeugdhulp aanbieders, …
• Twee soorten interventies
– Buitengerechtelijke, sociale of vrijwillige
jeugdbescherming
- Gedwongen jeugdbescherming: maatregelen worden met
– Gerechtelijke of gedwongen jeugdbescherming
dwang opgelegd door jeugdrechtbank. Jeugdrechtbank kan
zowel voor VOS als MOF optreden.
• Twee bevoegdheisdniveaus
– Federale niveau: Jeugdwet 2006 + GAS-wet
- Federaal: Jeugdwet 2006, maar een aantal zaken gaan
• “jeugddelinquentierecht”: MOF hiervan Vlaams worden. Nu: alles wat te maken heeft met
– Vl. Gem.: Decreet Integrale Jeugdhulp 2013 MOF, GAS.
• “jeugdhulprecht”: VOS, maar ook MOF
- Vlaamse Gemeenschap: besisregelgeving: Decreet Integrale
Jeugdhulp 2013. Nu: alles wat te maken heeft met jeugdhulp.
Zowel VOS als MOF.
, - Criminologen speelden een balangrijke rol bij ontwikkeling
Link met (jeugd)criminologie van JBR.
• Geschiedenis jeugdbeschermingsrecht (JBR) is - Vb: Joe Van Holsbeek, oude jeugdrecht verviel en in 2006
nauw verbonden met: kwam het nieuwe.
– geschiedenis (jeugd)criminologie
• Aandacht voor stijgende (jeugd)criminaliteit
- Beeld van hoe kinderen (moeten) zijn is anders geworden.
Vroeger vooral zitten en zwijgen. Dat uitte zich ook in manier
– Veranderende denkbeelden over kinderen
(“kindbeeld”) waarop JBR is opgesteld. Na WOII komt het idee op dat
• Child saving movement child rights movement kinderen wel iets te zeggen hebben, wel kunnen
• Verhouding “minder”-jarige “meerder”-jarige onderhandelen etc. Hierdoor veranderde het JBR. Het is sterk
verbonden met wat in maatschappij speelt en hoe
maatschappij naar kinderen kijkt.
- Voor klassieke SRB. Ze waren dus strafwaardig, maar de
Voor Kinderbeschermingswet 1912 SRBn moesten bij kinderen -16 nagaan of er oordeel des
• Geen apart strafrecht voor minderjarigen
onderscheids was. Als ze van oordeel was dat een kind dit
– Minderjarigen principieel strafwaardig kon, dan kon de SRB een straf opleggen mét de jeugdige
• Oordeel des onderscheids (onder 16j) leeftijd in rekening. -16 zorgde voor zachtere straf dan
– Wel O/O: straf, maar leeftijd was strafverminderende volwassen. Als ze van oordeel was dat het kind dit misdrijf
verschoningsgrond
– Geen O/O: vrijspraak, maar TBR tot 21 jaar was niet uit vrije wil pleegde, dan volgde de vrijspraak. MAAR de
mogelijk
• In verbeteringsgesticht of “liefdadige” instelling SRB kon zo’n kind wel ter beschikking stellen van de regering
• Wet op bedelarij en landloperij (1897) tot 21 jaar (meerderjarigheid). De minister van Justitie kon
• Code Civil & “correction paternelle” beslissen om dat kind toch in een instelling te steken.
– Vraag tot opsluiting van kind (max 6m) in gevangenis
- Kinderen en volwassenen die nog geen delicten gepleegd
hadden, konden geplaagd worden obv wet bedelarij en
landloperij. Kinderen gaan naar de rechter en worden
geplaatst, zonder al te veel verweer te krijgen. De rechter
heeft veel ebvoegdheden en de kinderen hebben geen tot
weinig verweer (geen hoger beroep bvb). vrederechter
- Correction paternelle: Vaderlijke tuchtiging. Vader/ moeder
vroeg opsluiting aan van kind voor 1 maand (max 6maand).
De voorzitter moest dit toekennen. Had toen te maken met
de macht van de Pater Familias. Samenleving: man had nog
alles voor het zeggen. Rechtbank 1e aanleg
=> Keert terug in wet 1912. Het rode deel wordt gecentraliseerd
bij de kinderrechter
, - Periode van industrialisatie, maar geen belangen voor
Naar wet 1912 arbeiders. De arbeiderklasse leefde in miserabele
omstandigheden. Zij vormden een potentiele gevaarlijke
• Beleid in tijden van onrust
groep. Ook in België is men bang voor deze klasse, ze gaan
– Classes laborieuses, classes dangereuses
• Beheersing potentieel revolutionnaire groep
staken, stelen,… Maar tegelijkertijd beseffen ze dat de
• Contra arbeidersklasse toestand voor deze klasse onhoudbaar geworden is. Ze
– Les misérables… zoeken naar een oplossing waar ze kunnen inspelen op deze
• Bescherming van de (aller)zwaksten klasse (onvoldoene aanwezig in klassieke SR). Men wil af van
• Pro arbeidersklasse
het SR en men wil de misérables helpen. De
– De eerste feministische golf…
Jeugdbescherming zit tot nu toe in deze mix: controle van
• Age to consent
zwakkere, arme groepen. Anderzijds ook de poging om hun
omstandigheden te verbeteren = ambigue!
- Trek van platteland naar de steden. Vrouwen worden daar
fabrieksarbeidsters. Veel bezorgdheid omdat ze gaan
samenwerken met manne, in de stad is vanalles van vertier.
Het is een tijd dat in de kinderbescherming ook aandacht
komt voor age to consent: om in te stemmen met seksuele
handelingen (van 12 naar 16 jaar). In praktijk; door
verhoging van deze leeftijd dat sommige jongeren delicten
plegen. Tussen ‘12 en ‘60 zijn heel veel jongeren hiervoor
door de rechter veroordeeld. Verschil Law in books en Law in
action.
- Eerste criminologen komen tot inzicht dat criminele mens
Naar wet 1912 gedetermineerd is, door persoonlijkheid of zijn milieu. Zeker
wat betreft kinderen werd het moelijk om vol te houden dat
• Opkomst criminologie
ze kozen voor delicten te plegen.
– Nood aan Sociaal Verweer klassiek strafrecht
– Kind is geen rationale actor die uit vrije wil - De criteria persoon & milieu zijn nog steeds belanrijk voor
delinquentie pleegt (of niet)… maar is jeugdrechter. Klassieke strafrecht tegen despotisme. Het was
gedetermineerd door zijn persoonlijkheid en een aanklacht tegen wrede gruwelstraffen, rechten van
milieu
– Nood aan maatregelen gericht op verbetering van
verdediging stond centraal. Klassiek strafrecht gaat dus
het kind in plaats van bestraffing van zijn daden aangepast moeten worden omdat dit neit efficiënt was.
– Interveniëren voor kind tot crimineel uitgroeit Sociaal Verweer gaat enkele klassieke beginselen hiervan
overboord gooien.
- Veel meer aandacht aan verbeteren van het kind. Terug op
rechte pad brengen. Kan positief aanzien worden, maar het
klassieke strafrecht werd problematisch omdat het vaak om
lichte delichten ging (kleine diefstallen). Als de rechtbanken
zeiden dat er O/O was, dan kon het kind maar enkele
dagen/weken naar gevangenis. Aanval op klassieke SR omdat
kinderen volledig buiten schot vielen (vaak werden kinderen
vrijgesproken) men wou kinderen toen proberen opvoeden
tot goede burgers, kon niet via klassieke SR
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur dorienfavaits. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €2,99. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
Peut-on faire confiance à Stuvia ?
4.6 étoiles sur Google & Trustpilot (+1000 avis)
79202 résumés ont été vendus ces 30 derniers jours
Fondée en 2010, la référence pour acheter des résumés depuis déjà 14 ans