Ongelijke verdeling van middelen, macht en status over verschillende sociale groepen is een
cruciaal kenmerk van de samenleving.
Doel van de cursus is leren:
Ø Ongelijkheid en gevolgen ervan herkennen
Ø Verschillende dimensies van ongelijkheid (klasse, gender en etniciteit) en samenhang
ertussen begrijpen
Ø Analyseren van mechanismen die sociale ongelijkheid (re)produceren, met nadruk op
sociologische analysekaders
Voorbeelden:
Ø In Brazilië sloppenwijken vlak naast chique appartementen: rijk vs arm
In België minder scherpe beelden: rijk en arm loopt meer door elkaar
Ø Gekleurd schoonmaakpersoneel met migratieachtergrond versus witte professoren
Veel meer vrouwen onder schoonmaakpersoneel en meer mannen onder
professoren
Er is zo verschil in inkomen en sociale waardering hoewel beide groepen essentieel
zijn
Ø Sanitaire ongelijkheid: faciliteiten zijn ongelijk verdeeld, door gender langer wachten
aan de toiletten
1: Een sociologische kijk
1.1 Een aantal feiten over ongelijkheid
1.1.1 Inkomensongelijkheid
Leven in een kapitalistische samenleving: geld staat zeer centraal (zorgt voor toegang tot
goederen en diensten, verdienen we op de arbeidsmarkt)
à we denken al snel aan inkomensongelijkheid
• Inkomensongelijkheid in OESO-landen
1
, OESO: Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling
Samenwerkingsverband van 37 landen om sociaal en economisch beleid te
bespreken, te bestuderen en te coördineren.
De aangesloten landen proberen gezamenlijke problemen op te lossen en trachten
internationaal beleid af te stemmen.
Gini-coëfficiënt: getal van 0-1 (0: totale gelijkheid, 1: totale ongelijkheid)
Gini is bijna overal gestegen, ongelijkheid is toegenomen in de Westerse wereld
Meest ongelijke landen ter wereld: Mexico, USA (veel toegenomen)
Verklaring: Inkomen van de superrijken stijgt heel snel (opbrengsten van vermogens
stijgen veel sneller dan inkomen uit arbeid), de onderkant van de arbeidsmarkt
stagneert/kleine daling
à De twee extremen zorgen voor de verandering
Maar aantal landen gaan ook tegen de trend in (bv België stabiel gebleven)
• Verdeling van belastbaar inkomen in België
Belastbaar inkomen: bruto-inkomen waar de sociale bijdrage etc nog af moet
Decielen: bevolking is ingedeeld in 10 gelijke groepen (10% laagste naar 10% hoogste
inkomens)
o Aandeel in totale netto belastbaar inkomen: (wat ze krijgen)
Netto belastbaar inkomen: brutoloon zonder sociale zekerheidsbijdragen
Als er gelijkheid was in totaal netto belastbaar inkomen zou dit voor iedereen
10% zijn
Deciel 7 (hogere middenklasse): krijgt wat men zou moeten krijgen als de
samenleving gelijk zou zijn (10%)
à de rijkdom is sterk geconcentreerd
o Gemiddeld belastingtarief:
Deciel 1: negatief: krijgt een deel van de belastingen terug
Hoe rijker je bent, hoe hoger je percentage belastingen
o Aandeel in totaal betaalde belastingen:
10% armste hebben een marginale bijdrage, maar is grote som in hun
inkomen
Pas deciel 8 betaalt meer dan hun bevolkingsaandeel: moet meer betalen
(kolom 3) dan ze krijgen (kolom 1)
2
,• Focus op superrijken
Grote druk op de rijken: 10% rijksten betalen bijna de helft van de belastingen
Ook binnen de 10% rijksten zijn er grote verschillen (1% rijksten betalen nog eens
meer, en vermogens zitten hier nog niet in)
De toplaag van de bevolking creëert de ongelijkheid
Progressief belastingsysteem: totaal verschuldigde belasting neemt toe als
percentage van het inkomen naarmate het inkomen hoger is
Occupybeweging: de occupybeweging was een ongeorganiseerde internationale
protestbeweging die zich richtte tegen economische en sociale ongelijkheid
• Ongelijkheid (Gini) volgens inkomensbron
Transfers: herverdeling van middelen
Pre-transfer: voor de betalingen aan de overheid
Post transfer: na de uitbetalingen
Linker staafje: met transfers
Middelste staafje: transfers van de pensioenen
Rechter staafje: zonder transfers
à Na de herverdeling is er een kleinere ongelijkheid
België: één van de minst ongelijke landen
3
, • Bruto maandloon van voltijds werknemers volgens geslacht, regio en onderwijs
Mannen hebben een iets hoger maandloon
Brussel: jobs die hier geconcentreerd zijn hebben hoge lonen maar is eigenlijk een
arme stad
à regering, ambtenaren politieke elite etc. woont niet in Brussel maar werkt hier
alleen
à er wordt veel geld hier verdiend maar meegenomen naar Vlaanderen en Wallonië
Hoe hoger geschoold, hoe hoger je loon
Groot verschil hogeschool tegenover universiteit
• Vermogensongelijkheid
Vermogen: bezittingen zoals een huis, erfenis, aandelen, leningen, kapitaal, ...
Laag inkomen compenseren met hoger vermogen: niet het geval
Horizontale as: inkomen uit arbeid
Verticale as: het vermogen
Zwart bolletje: gemiddelde vermogen (gevoelig voor outliers)
o 10% armsten hebben meer dan het gemiddelde vermogen
o De mensen met het hoog vermogen trekken het gemiddelde naar boven
Witte streep: mediaan (niet gevoelig voor outliers)
o Deciel 1: bijna nul
o Hoewel het vermogen aanwezig is in die groep, ligt het vermogen bij bepekte
mensen
4
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur martevdvelde. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €6,89. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
