Biomedische informatie en informatieverwerving
Wat is wetenschap?
Wetenschap = kennis opbouwen en organiseren om daaruit nieuwe kennis op te bouwen
Kennis opbouwen via wetenschappelijke methodes:
In biomedische wetenschappen:
Testbare hypothese
Gecontroleerde experimenten
Wetenschappelijke communicatie
Kennis organiseren:
Voorbeelden:
Tabel van Mendeljev
Classificatie en nomenclatuur van organismen
Kennis rapporteren:
Steeds verslag uitbrengen van verworven kennis
Verschillende wetenschappen:
Natuurwetenschappen (wiskunde, fysica, chemie, biologie, geografie, geologie…)
Enkel wiskunde is een exacte wetenschap, de anderen streven naar exactheid
Cultuurwetenschappen (sociologie, psychologie, criminologie, taalwetenschappen…)
Deze verschillende wetenschappen behandelen vaak analoge onderwerpen.
Biomedische wetenschappen:
Behoort tot de natuurwetenschappen (steunt op chemie, fysica, gebruik van wiskundige
methodes)
Ook grote raakvlakken met psychologie, sociologie, criminologie, economie (patenten)
Alle wetenschappen hebben elkaar nodig, ze vullen elkaar aan (zie vb)
Ook statistiek nodig in dit vb.
,Wetenschap heeft een zekere impact
Motor van de industriële evolutie
vb. stoommachine
Motor van de geneeskunde
vb. antibiotica, vaccins
Digitale evolutie:
onze communicatie verloopt anders dan 20 jaar geleden
Wetenschappelijke ontwikkelingen zijn zelden onmiddellijk commercialiseerbaar. Er gaat een
langdurig proces aan vooraf.
Niet alle wetenschappelijke ontdekkingen zijn goed.
bv. Zenuwgassen
Internationale context van biomedische wetenschappen
Men gebruikt allemaal dezelfde wetenschappelijke methode (gebaseerd op empirisme en wiskunde).
Maar de noden zijn verschillend
vb. Ebola (Afrika) versus COVID 19 (wereldwijd)
En omgevingsfactoren kunnen verschillen
vb. Laatste dodelijke slangenbeet in Benelux (1946) versus 35000-50000 / jaar in India
Relatie maatschappij en wetenschap
Wetenschap botst met morele en ethische grenzen (o.a. door commerciële factor)
vb. Discussie opschorten patenten coronavaccins
vb. Klonen voor therapeutisch gebruik (EU heeft hierin een ander beleid dan VS)
Wetenschap evolueert steeds verder
“We weten meer dan vorig jaar, daardoor kunnen we meer dan vorig jaar.”
“We kunnen meer dan vorig jaar daardoor weten we meer dan vorig jaar.”
Een moderne wetenschapper gaat op zoek naar nieuwe toepassingen. Maar fundamenteel
onderzoek is nog steeds belangrijk.
vb. Watson en Crick ontrafelden de structuur van DNA, maar niet met het oog op gentherapie
Wetenschap blijft waarneming gedreven ; niet alles hoeft toepasbaar te zijn
Wetenschap wordt beïnvloed door
Externe factoren
Oorlog: van atoombom tot atoomenergie
Economie: vraag en aanbod nood aan efficiëntere productie
Gezondheid
Politiek: financiering van universiteiten en onderzoekscentra
Religies (remmend)
Ethiek: we kunnen mensen klonen, maar door ethische waarden doen we dit niet
Rampen, bv. pandemieën
, Interne factoren
Kennistheorieën
Wetenschappelijke methodes
Andere globale visies (eerder beperkt)
Antropocentrisme (= het idee dat de mens het middelpunt is van het bestaan)
Wetenschappers: kennis wordt doorgegeven goede communicatie noodzakelijk
Communicatie binnen wetenschappen
2 niveaus:
Communicatie met peers
Eenduidig, gebruik van BMW jargon, Engels
Communicatie met anderen
Eenvoudige taal, eenduidig, BMW jargon vermijden
Pseudowetenschappen: activiteiten die beweren dat ze wetenschappelijk zijn, maar de
wetenschappelijke toets niet doorstaan.
Gebaseerd op ‘wishful thinking’, fraude, geldgewin, bijgeloof…
Inleiding tot het onderzoek
, Wetenschappelijke benaderingen
Empirisme = waarnemingen zijn de bron van alles
o Inductie: van specifiek naar algemeen; start van een waarneming
Een hond blaft, een volgende blaft, nog een volgende blaft alle honden blaffen
o Deductie: van algemeen naar specifiek; start van een aanname
Mijn proefdier maakt een blaffend geluid het is een hond
Waarnemingen gebeuren via zintuigen en toestellen (=metingen)
Rationalisme = redeneren is de bron van kennis
Kennis verwerven via logische redeneren
Kennisverwerving gebeurt op verschillende manieren
Aanleren (van generatie op generatie)
Analogiebewijs
bv. leeuwen zijn katachtigen, een tijger lijkt op een leeuw, een tijger is een katachtige
Experimenten = empirisch onderzoek
Gecontroleerde wijziging van conditie (perturbatie)
onafhankelijke variabele
gecontroleerde variabelen
Bij populatiestudies: controle groep en experimentele groep
Kennisverwerving via empirisch onderzoek:
De wetenschappelijke methode