SAMENVATTING LOGISTIEK
& TRANSPORT
Rymenans Sarah
Universiteit Antwerpen
2021-2022
,Inhoudsopgave
INLEIDING:..............................................................................................................................................4
HOOFDSTUK 1: LOGISTIEKE KOSTEN.......................................................................................................5
1.1 transportkosten............................................................................................................................5
1.2 goederenbehandeling...................................................................................................................6
1.3 voorraad.......................................................................................................................................6
1.3.1 cyclische voorraad.................................................................................................................7
1.3.3 veiligheidsvoorraad................................................................................................................7
1.3.4 speculatieve voorraad..........................................................................................................10
1.3.5 seizoen voorraad.................................................................................................................11
1.3.6 dode voorraad.....................................................................................................................11
1.4 stockbreuk/voorraadtekort........................................................................................................11
1.5 verpakking..................................................................................................................................12
1.6 orderverwerking.........................................................................................................................12
1.7 administratie...............................................................................................................................12
1.8 opstart........................................................................................................................................12
1.9 klantenservice.............................................................................................................................12
1.10 locatie.......................................................................................................................................13
1.11 recente trends..........................................................................................................................13
1.11.2 nulvoorraden.....................................................................................................................14
HOOFDSTUK 2: TRANSPORTBESLISSINGEN VANUIT LOGISTIEK OOGPUNT..........................................15
2.1 square root law...........................................................................................................................15
2.1.1 kosten die niet beïnvloed worden door de bestelgrootte....................................................16
2.1.2 vaste kost per verzending....................................................................................................16
2.1.3 kosten proportioneel aan cyclische voorraad......................................................................16
2.2.2 exacte berekening................................................................................................................17
2.3 optimale bestelgrootte in het wegvervoer.................................................................................19
2.3.1 vereenvoudigde berekening................................................................................................19
2.3.2 exacte berekening................................................................................................................19
2.4 keuze van transportmodus.........................................................................................................20
2.5 voorraadconsolidatie..................................................................................................................21
2.5.1 besparingen op veiligheidsvoorraad....................................................................................21
2.5.2 besparing op cyclische voorraad.........................................................................................22
2.5.3 besparingen op vaste kosten per zending............................................................................22
HOOFDSTUK 3: KOSTENBEREKENING IN EEN TRANSPORTBEDRIJF.......................................................23
1
, 3.1 tijdskosten en afstandskosten....................................................................................................23
3.2 uur- en kilometercoëfficiënt.......................................................................................................25
3.2.1 wegvervoer..........................................................................................................................25
3.2.2 binnenvaart.........................................................................................................................26
3.2.3 schaaleffecten......................................................................................................................26
3.3 variabele kosten.........................................................................................................................26
3.4 gemeenschappelijke kosten.......................................................................................................27
3.5 kosten voor piek- en dalperiodes...............................................................................................27
HOOFDSTUK 4: WACHTTIJD IN TRANSPORTBEDRIJVEN........................................................................28
4.1 inleiding......................................................................................................................................28
4.2 standaard wachtlijnmodel..........................................................................................................28
4.3 de Pollaczek-Khintchine correctie...............................................................................................31
4.4 Parallelle bedieningskanalen......................................................................................................31
4.5 Monte Carlo simulatie................................................................................................................32
4.6 Speciale gevallen........................................................................................................................32
4.6.1 geregelde vervoerdiensten ('lijn' principe)..........................................................................32
4.6.2 schepen die moeten wachten op getij................................................................................33
HOOFDSTUK 5: RITPLANNING..............................................................................................................34
5.1 inleiding......................................................................................................................................34
5.2 kortste pad methode..................................................................................................................35
5.3 rondritmethode..........................................................................................................................35
5.4 toewijzing oorsprong aan bestemming.......................................................................................37
5.5 aanvullende aanpassingen..........................................................................................................38
HOOFDSTUK 6: INVESTEREN IN VOERTUIGEN......................................................................................38
6.1 inleiding......................................................................................................................................38
6.2 omvang en samenstelling vloot..................................................................................................39
6.2.1 wachtlijntheorie...................................................................................................................39
6.2.2 ritplanning...........................................................................................................................39
6.2.3 prijszetting...........................................................................................................................39
6.3 gebruiksduur voertuigen............................................................................................................40
6.3.1 drie benaderingen van optimale vervanging.......................................................................40
6.3.2 kostengegevens...................................................................................................................41
6.3.3 berekening zonder intrestlast..............................................................................................42
6.3.4 berekening met intrestlast...................................................................................................43
6.3.5 toekomstige prijzen.............................................................................................................44
6.3.6 vervanging door een andere opvolger.................................................................................44
2
, 6.3.7 vervanging door gebruikte voertuigen.................................................................................44
6.3.8 conclusies voor berekening tijds- en afstandskosten...........................................................44
6.3.9 belastingen..........................................................................................................................45
HOOFDSTUK 7: PRIJSZETTING...............................................................................................................45
7.1 Inleiding......................................................................................................................................45
7.2 Specifieke omstandigheden........................................................................................................46
7.2.1 Korte termijn of Lange termijn beslissingen........................................................................46
7.2.2 hoeveelheidsaanpassingen of 'operator pricing'.................................................................47
7.2.3 gelijk of gedifferentieerd......................................................................................................47
7.2.4 enkele of koppelproductie...................................................................................................48
7.2.5 capaciteitstekorten..............................................................................................................48
7.3 Eenvoudige case.........................................................................................................................48
7.4 Prijszetting door vervoerder.......................................................................................................50
7.4.1 optimale marge...................................................................................................................50
7.5 Koppelproducties........................................................................................................................51
7.6 Andere toepassingen..................................................................................................................52
GASTCOLLEGE: CRUISESHIPROUTES EN -RONDRITTEN.........................................................................53
1. De business van cruisen................................................................................................................53
2. Marktstructuur.............................................................................................................................54
3. Operationele aspecten.................................................................................................................54
4. Bestemmingen..............................................................................................................................55
5. Basisroutering...............................................................................................................................55
6. Reisplan........................................................................................................................................55
7. Toekomstige trends en uitdagingen.............................................................................................56
3
,INLEIDING:
Modus-aandelen= de verdeling van transport (bv. wegvervoer, luchtvervoer, spoorvervoer,…)
- Goederenvervoer: voornamelijk wegvervoer
- Personenvervoer: voornamelijk personenwagens, enorme toename laatste decennia van
luchtvervoer (te goedkoop)
Nadelen:
- Files
- Ongevallen
- Schadelijke uitstoot (emissies);
nieuwe klimaatregels uitstoot vervoer moet met 35% dalen
Dit noemt men externe effecten en deze nemen externe kosten met zich mee. Dat wilt zeggen kosten
die je mee veroorzaakt maar waarvoor je niet betaald. De kost wordt uiteindelijk gedragen door de
maatschappij. Het doel is op termijn deze kost te internaliseren.
2030:
- Vraag mobiliteit stijgt
- Delen vervoersmiddelen
- Zelfrijdende auto’s veel data privacy?
- Overheid (onvoorspelbaar)
- Veiligheid
- Emissienormen
2050:
- Groener, veiliger, intelligenter
- Vervoersmiddelen integreren
- Iedereen (ook arme mensen) reizen
- Privacy
- Luchtverontreiniging afnemen waterstof
Fysiek internet:
- Nu: samenwerken zodanig geen halve ladingen
- Toekomst: efficiënter centrum (emissiezones, druk inefficiënt)
samenwerken lokaal milieuvriendelijk transport efficiënt
Transport is geen economische activiteit maar een afgeleide vraag, het maakt industrie mogelijk. De
toegevoegde waarde is het overbruggen van een afstand, dit gebeurd binnen diverse omgevingen
(stad versus platteland).
- Producent: bv. jij bij een personenauto, operator van de NMBS
- Gebruiker: jij bij een pakketje bestellen, jij als passagier van de bus
4
,HOOFDSTUK 1: LOGISTIEKE KOSTEN
Vanuit het oogpunt van de producent van transport is het doel winstmaximalisatie.
We bekijken transportbeslissingen vanuit het oogpunt van de gebruiker. Zij hebben de keuze:
- ze kunnen het zelf organiseren
- beroep doen op een externe producent.
- Combinatie beide bv. Colruyt
voordeel: je benut je eigen capaciteit volledig, zeer flexibel
We bekijken in deze cursus transport uit een breder perspectief, transport is slechts een middel
ingeschakeld in een groter geheel.
bedrijfslogistiek is een breder concept, het bevat ook onderwerpen zoals verpakking, lay-out
distributiecentrum,… die we in deze cursus niet gaan behandelen. We beperken ons tot logistiek
waarbinnen transportbeslissingen worden besproken.
Bedrijfslogistiek= de beweging, opslag en gerelateerde activiteiten tussen oorsprong van
grondstoffen en plaats van consumptie.
Deze beweging kan bijvoorbeeld ook plaatsvinden binnenin een distributiecentrum.
gerelateerde activiteiten zijn activiteiten die een toegevoegde waarde geven bv. labelen
Keten van activiteiten:
- Levering van grondstoffen (materiaal management)
- Activiteiten binnen bedrijf
- Distributie naar klanten (fysieke distributie)
We gebruiken een geïntegreerde benadering, dit betekend dat we niet altijd het goedkoopste
transportmiddel gaan gebruiken, want andere factoren beïnvloeden de prijs ook.
bv. voor het transport van diamanten zal men eerder opteren voor luchtvervoer omdat dit sneller is
en in kleinere hoeveelheden vervoerd kan worden, dit zorgt ervoor dat men zijn kapitaal sneller
terugkrijgt.
Men maakt trade-offs: wat brengt het op versus wat kost het.
De totale logistieke kost:
deze kosten zijn afhankelijk van de goederensoort. Bepaalde componenten zijn belangrijker dan
anderen, er zit een wisselwerking in.
1.1 transportkosten
2 opties:
- Inhuren transportdienst:
Prijs van de transportoperator, indien dit altijd dezelfde is kan je een prijs onderhandelen.
Maar deze keuze is moeilijk, want de prijzen zijn vaak intransparant.
- Eigen vervoer:
tijd- en afstand kosten (variabele en vaste component)
bv. tijd: tijd chauffeur betalen, afstand: benzine aantal km gereden.
5
,Schaalvoordelen niet steeds maximaal geëxploiteerd, omwille van andere logistieke kosten.
Hoe trager het transport, hoe goedkoper. Traag of snel vervoer? belang factor tijd
1.2 goederenbehandeling
Bv. geautomatiseerd versus arbeid, aantal opgestapelde containers in haven
- Eigen beheer
- Derden
Transportbeslissingen beïnvloeden behandelingskosten bv. lossen op binnenschip versus
vrachtwagen (binnenschip duurder want er is een extra overslagkost, de klant bevindt zich niet naast
de rivier)
in sommige gevallen verwaarloosbaar (constant bedrag per ton ongeacht volume)
belang in goederencategorie.
1.3 voorraad
Bv. computers verouderen snel weinig voorraad aanhouden
trade-off tussen voorraadkosten en transportkosten: sleutelelement in belangrijke trends (JIT, nul
voorraden,…). JIT= just in time; hoge transportkost, lage voorraadkost, nooit volledig tot 0 laten
dalen (afhankelijk risico stockbreuk)
Transport kan voorraden veroorzaken: cyclische voorraad (bestelling levering verbruik)
beschermen tegen tijdsfactor transport: veiligheidsvoorraad
Goederen in transit (voorraad tijdens vervoer)
- Goederenbehandeling: toegevoegde waarde tijdens vervoer
- Speculatie: prijswijzigingen tijdens transport bv. expres 1 dag later leveren
Kosten gekoppeld aan voorraden:
- Intrestkost:
intrestvoet verminderen met verwachte prijsstijging.
gebruik reële intrest: ((1 + nominale intrest)/ (1 + inflatie)) – 1
reële intrest= nominale intrest - inflatie
- Verzekeringskosten:
diefstal, brand, piraterij anders risicokosten
- Ontwaarding van goederen:
fysieke ontwaarding bv. kapotte goederen
economische ontwaarding bv. mode
- Magazijnkosten:
public warehouse; vast tarief
privé magazijn: afschrijven, verwarming,… niet maximale opslagcapaciteit, maar
gemiddelde opslag dan is de variabele kost bij een grotere opslag verwaarloosbaar
Er is een verschil tussen magazijnkosten en andere kostenitems: er is geen magazijnkost tijdens
transport (in-transitvoorraad).
Holding kost= voorraadkostprijs van 1 eenheid van een specifiek goed per jaar. Deze bevatten de
intrestkosten, verzekerings- en risicokosten, ontwaardingskosten en magazijnkosten.
6
,Onderverdeling van de voorraad:
1.3.1 cyclische voorraad
Bestellen leveren verbruiken (zaagtandpatroon)
We gaan uit van een constant voorraadgebruik (niet in praktijk).
We bestellen om aan de voorraad te kunnen voldoen.
We laten de voorraad elke keer zakken tot 0 (x-as)
gemiddelde cyclische voorraad= 1/2e levering (Q)
(zelfs bij toevallige fluctuatie in consumptie)
niet geval bij bv. iPhone
mensen zitten te wachten tot het product uit is en kopen het dan massaal.
Bestelhoeveelheid functie van noden voor bepaalde periode. Gevolg: bepaalde voorraad, cyclische
evolutie.
Aangehouden op bestemming, oorsprong of tussenin. Keuze transportmodus heeft gevolgen voor
voorraadkosten.
1.3.2 voorraad in transit
=Voorraad tijdens het vervoer.
Tijdens het transport zijn goederen ook in voorraad. Alle kostenelementen zijn aanwezig behalve
magazijnkosten. De verzekeringskost kan hoog zijn (piraterij).
Voorraden tijdens vervoer kunnen groter zijn dan cyclische voorraad bv. zeevervoer (maandelijkse
levering, gemiddelde voorraad 2 weken goederen zijn langer in vervoer dus grotere hoeveelheid)
Verschillende prikkels:
- Cyclische voorraadkosten: prikkel tot kleine zending
- In-transit voorraadkosten: prikkel tot snellere modus
- Complementariteit: snelste modus vervoert vaak kleinere zendingen
Altijd kijken naar de logistieke kost
1.3.3 veiligheidsvoorraad
= Buffervoorraad
= Een voorraad die je aanhoudt bovenop de cyclische voorraad om een stockbreuk te voorkomen.
Door onzekerheid over:
- Niveau van de vraag naar producten
- De tijd tussen het plaatsen van de bestelling en het aankomen van de bestelling (order lead
time) afhankelijk voorraad leverancier
Achterliggend idee is het aanhouden van reserve. Aankomst nieuwe lading goederen op niveau van
veiligheidsvoorraad (S)
7
,Berekenen veiligheidsvoorraad:
Vier elementen van belang:
- De levertijd: tijd tussen bestellen en aankomst goederen
Hoe langer/onzekerder hoe meer S
- De vraag (plus wisselvalligheid): verbruiken van de voorraad
hoe groter vraag hoe meer S
- De aanvaardbaarheid van een voorraadtekort
Hoog risico stockbreuk tolleren hoe minder S
- Methode van voorraadbeheer of -bewaking (continu of periodiek)
continu (we weten de voorraad op elk moment) minder S
Periodiek (we meten de voorraad op periodieke intervallen) meer S
Er is een groot effect van transportbeslissingen op de veiligheidsvoorraad. Afweging tussen hogere
veiligheidsvoorraad en minder transportkosten en lagere veiligheidsvoorraad en hogere
transportkosten.
Opstellen tabel:
- kolom 1: levertijd
gegeven
- Kolom 2: consumptie tijdens levertijd
= levertijd * dagelijkse vraag
- Kolom 3: kans om deze consumptie te bereiken
= kans levertijd * kans dagelijkse vraag
- Kolom 4: cumulatieve kans om deze consumptie te bereiken
= cumulatieve kansen kolom 3
- Kolom 5: kans om
= 1- cumulatieve kansen kolom 4
Getolereerd risico op een stockbreuk bijbestellen vanaf een voorraad van (uit tabel halen)
Gemiddelde consumptie tijdens de levertijd= gemiddelde levertijd*gemiddelde consumptie
Veiligheidsvoorraad= de verwachte voorraad bij aankomst van de levering
= voorraad van x (bijbestellen)-gemiddelde consumptie tijdens de levertijd
Tot dusver erg eenvoudig: gelijke kansen in levertijd en vraagniveau.
Veronderstel vraag normaal verdeeld:
- σ groot: brede curve
- σ klein: dunne curve
Vereiste veiligheidsvoorraad: S = K*σ, met:
- σ= standaardafwijking van de vraag tijdens de leveringstijd (order lead time)
- K= een constante, afhankelijk van het stock-out risico dat men tolereert
8
, Berekening van σ:
Met Li= geobserveerde vraag over n levertijden (werkelijke vraag observeren)
Standaardafwijking:
Probleem: er is geen info over het effect van een wijziging in levertijden of als de vraag wijzigt.
zal niet helpen met transportbeslissingen bv. van transportvorm veranderen, geen info
σ = √¿¿
- = standaardafwijking van de vraag tijdens de levertijd
- T= gemiddelde levertijd
- V= gemiddelde vraag
- t= variantie van de levertijd
- v= variantie van de vraag
het effect is niet proportioneel omwille van de vierkantswortel.
Belangrijk bij het gebruiken van de formule is dat alle eenheden hetzelfde zijn!
de variabelen in de formule moeten onafhankelijk zijn van elkaar. vraag in de toekomst moet
onafhankelijk variëren van de vraag in het verleden, ook met levertijd en tussen levertijd en vraag.
Indien de variabelen wel afhankelijk zouden zijn komen er covarianties bij formule onbruikbaar.
- Snel transport: T daalt daalt veiligheidsvoorraad daalt
- Stipt transport: t daalt σ daalt veiligheidsvoorraad daalt
Wanneer kiezen voor snel of stipt transport?
kijken naar de verhouding van v (vraagvariantie) tot V (gemiddelde vraag)
- Snel: v veel groter is als V
- Stipt: v veel kleiner is als V
Bepalen van K:
Constante K: afhankelijk van het risico dat men bereid is te nemen voor een stockbreuk tijdens de
levertijd. zoeken in de tabel van de normaal verdeling (gegeven).
In de praktijk doet men dit intuïtief zonder het optimale risico te bereken.
Kosten van extra veiligheidsvoorraad werken in de tegenovergestelde richting als kosten van een
stockbreuk, het zijn communicerende vaten. Hoe minder risico op stockbreuk hoe hoger K, hoe hoger
de veiligheidsvoorraad en hoe hoger de voorraadkost.
9
