Aantekeningen:
Omvang en financiering van de overheid
Inhoud colleges
-> overheidsschuld is het hoogste in termen van bbp, daarna overheidsuitgaven en -inkomsten
en pas als laagste overheidstekort
De invloed van de pandemie: uitgaven en inkomsten
De tijd van overschotten lijkt definitief voorbij..
..en de overheidsschuld nadert de 60% grens
Hopelijk komt er niet nog een crisis..
,De overheidsschuld in enkele Europese landen
Stand uitgaven
Stand inkomsten
Omvang collectieve sector
Collectieve sector:
• Centrale overheid
• Decentrale overheden
- Gemeenten
- Provincies
- Waterschappen
• Organisaties die sociale verzekeringen uitvoeren
• Gesubsidieerde onderwijs- en zorginstellingen
Omvang collectieve sector
• Omvang van de collectieve sector vaak afgemeten aan de collectieveuitgavenquote:
- Collectieve uitgaven als percentage van het bruto binnenlands product (bbp)
• In Nederland is de collectieve-uitgavenquote in 2021 44%
• Het cijfer
, - Verandert in de tijd
- Verschilt tussen landen
Collectieve-uitgavenquotes in verschillende Europese landen in 20 jaar tijd
• Meer variatie tussen landen dan in de tijd
• VS: 35 tot 40%
• VK: 40 tot 45%
• NL: rond de 50%
• Fr, Bel, Zwe: hoger
Collectieve-uitgavenquotes in verschillende Europese landen
• In de meeste landen een stijging rond 2009/2010
• De Grote Recessie
- Crisis impliceerde meer uitgaven:
> Aan de redding van banken
> Aan sociale zekerheid (werkloosheids- en bijstandsuitkeringen)
• Crisis impliceerde minder inkomsten:
- Belastingen en sociale-zekerheidspremies
• Crisis sorteerde een noemereffect:
- Een lager bbp
- Immers: collectieve – uitgavenquote = collectieve uitgaven : bbp
Ontwikkeling in Nederland vanaf 1850
• Tot WO I: collectieveuitgavenquote 10 tot 15%
• Na een oorlogspiek steeg de quote tot zo’n 20%
• Flinke stijging in de dertiger jaren
• Great Depression
, • Tweede oorlogspiek, na WO II Marshallhulp
Ontwikkeling in Nederland vanaf 1850
• Daarna verdubbeling uitgavenquote a.g.v. de ontwikkeling van de welvaartsstaat tot 60% in
1983
• Daarna bezuinigingspolitiek, resulterend in een daling tot minder dan 50%
• Sinds de crisis in 2009 weer stijging uitgavenquote
Collectieve uitgaven naar functie (% bbp)
Rol van de overheid in de economie
• Collectieve-uitgavenquote is een onvolledige maatstaf voor de rol van de overheid in de
economie
- Overheidsbedrijven en staatsdeelnemingen
> 30 staatsdeelnemingen, waaronder Gasterra (10%), DNB (100%), NS (100%), Prorail BV
(100%) en Tennet (100%)
- Belastinguitgaven
> Aftrekposten, vrijstellingen, verlaagde belastingtarieven
- Regelgeving
> Geboden en verboden, vergunningen, economisch beleid in de vorm van wetten
- Risicoregelingen
> Garanties, achterborgstellingen
> Eind 2015 zo’n €200 miljard
• Internationale vergelijking lastig vanwege deze vier factoren
Theorieën ter verklaring van de dynamiek van collectieve uitgaven
Videoclip ‘Overheidsuitgaven‘ -> kijken, staat op canvas
• De wet van Wagner
• Plateautheorie
• De wet van Baumol !!!
• Politieke economie
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur LawStudentTilburgUniversity. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €5,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.