Resume
Samenvatting Samenleving Feiten En Problemen (UA_1300PSWSFP)
- Établissement
- Universiteit Antwerpen (UA)
samenvatting van de lessen van SFP - Bea Cantillon
[Montrer plus]
Aperçu du contenu
Tonja Leten BA1 SEW 2021-2022Les 1: Inleiding, de fundamenten
1. De ordening van de samenleving
Het woord “welvaartstaat” is niet helemaal juist in de Nederlandse taal.
Estado del bienestar: bienestar gaat dieper dan welzijn, estado = toestand
Verzorgingsstaat: niet enkel welzijn, overheid zorgt voor de burgers.
Welzijnssamenleving: het is niet van de staat, veel ruimer.
Sociale investeringsstaat: het is belangrijk om ook te investeren in de burgers.
Sociale markteconomie: meer naar de fundamenten, kapitalistische samenleving met
sociale correctie om sociale rechten te waarborgen.
2. De 5 grondkenmerken
• Vrije markteconomie
• Hoge materiële welvaart en levensstandaard
• Optreden van de overheid gericht op effectieve waarborging van sociale
grondrechten
• Parlementaire democratie
• De welvaartsstaat verbindt vrijheid, gelijkheid en broederlijkheid
3. De welvaartstaat…
… gaat over welvaart en verdeling door middel van:
vrije markteconomie, met belangrijke sociale correcties (sociale zekerheid,
arbeidsrecht, fiscaliteit, gezondheidszorgen, onderwijs, kinderopvang, …) om sociale
grondrechten te waarborgen. Wederzijdse afhankelijkheid tussen het sociale en het
economische : symbiose , méér dan sociale correcties achteraf! Parlementaire
democratie. Streeft naar verbinding tussen vrijheid, gelijkheid en broederlijkheid.
4. Armoede niet opgelost
De armoede stijgt in het bijzonder bij laaggeschoolde, migranten, mensen die moeilijk op de
arbeidsmarkt komen → groot probleem voor de welvaartstaat want die zou de sociale rechten
van de zwaksten als prioriteit moeten hebben.
België doet het gemiddeld goed. Zweden heft de voorbije Jaren een sterke stijging van armoede
gekend.
Voedselbanken zijn aan het uitbreiden. Het heeft geen plaats in de sociale verzorgingsstaat want
het is benevalentie → je krijgt het als je er om vraagt maar het is geen recht.
1
,Tonja Leten BA1 SEW 2021-2022
5. Ongelijkheid neemt in veel welvaartstaten toe
De ongelijkheid die toeneemt is de voorbije Jaren meer in de publieke aandacht geraakt.
Evolutie van de topinkomens:
De inkomen dalen vanaf de 20e eeuw. In 1970 blijft ze hangen. Vanaf de tweede helft van
de 20e eeuw gaan ze terug omhoog. → U curve.
→ Doorheen de ontwikkeling van de welvaartsstaat zijn de ongelijkheden sterk
afgenomen en nu nemen ze terug toe ondanks dat de welvaartsstaten harder werken
dan ooit.
Corona heeft de lagere groepen op de arbeidsmarkt harder getroffen dan de hogere
groepen (werknemers en zelfstandigen) op de arbeidsmarkt. Er was geen stijging van
armoede doorheen de covidperiode. Het systeem werkt, maar het is niet goed genoeg.
6. Structurele onder tewerkstelling van lager geschoolden
De tewerkstelling van lager geschoolde is van
1999 – 2017 gedaald mat 7% (blauw). De
tewerkstelling bij de hoger geschoolden is in
die periode gestegen (rood). Het is dus niet
gelukt om de lager geschoolde meer op de
arbeidsmarkt te krijgen.
7. Groei en geluk niet langer samen
De economische groei in rijke landen brengt geen geluk meer op. Easterlin’s paradox:
geluk stijgt niet meer vanaf een bepaald niveau van welvaart.
Zouden we meer naar geluk moeten streven dan naar welvaart/ welzijn?
8. Grenzen aan de groei
Club van Rome – Limits to growth: als er niets veranderd zal er geen afname komen van
de bevolking en de industriële capaciteit. Veel mensen vinden dat dit een juiste
voorspelling is omdat het al 50 jaar gelden is en er niks veranderd is. Dit is niet juist
want we weten waar en waarom het fout gaat en hoe we het moeten oplossen. We
hebben dus wel een vooruitgang gemaakt.
We hebben nu 2 uitdagingen: toegenomen ongelijkheden & ecologische problemen →
erg in de aandacht door de gele hesjes in Frankrijk (mensen die het niet zo goed hebben
en zich bedreigt voelen door de stijging van de energieprijzen etc.).
2
,Tonja Leten BA1 SEW 2021-2022
Lage emissiezone: goed idee maar wat met de mensen die niet genoeg geld hebben om
een elektrische / nieuwe auto te kopen?
9. Wereldwijde ongelijkheden
Stijging van de inkomens ter wereld, 1988-2008
Olifanten curve → U-curve wereldwijd bekeken.
De armste mensen zijn er niet op vooruit
gegaan, ze zijn even arm gebleven. De rijkste
mensen zijn sterk vooruit gegaan en nog rijker
geworden. De middenklasse is niet zo
vooruitgegaan, in USA zelfs achteruitgegaan. De
wereldmiddenklasse (chinezen/ Indiërs) zijn
wel gestegen.
Met wie zijn we solidair? Solidariteit in Europa? Moeten wij solidair zijn met de arme
Grieken? Tot nu toe: ja, in de werkelijkheid waren we niet solidair. Corona heeft iets in
beweging gebracht in Europa.
Migranten: wie laten we toe en wie niet? Hoe solidair zijn we met degene die we niet
binnen laten.
10. Samengevatte definitie van de welvaartstaar
De welvaartsstaat is de samenlevingsvorm van markteconomieën waarbij burgerlijke,
politieke en sociale grondrechten van de burger, met het oog op zijn materiële welvaart
en de bevordering van zijn kansen tot ontplooiing, binnen een wettelijk kader, effectief
(dat wil zeggen door de inzet van beleidsinstrumenten en -technieken) worden
gewaarborgd. De welvaartsstaat is een eigen type van welvaartsverdeling en een eigen
type van beleid en besluitvorming daarrond.
11. De welvaartstaat…
… kenmerken van naderbij
1) Hoge materiële welvaart en levensstandaard
Het is een toestand, doel en middel om de sociale grondrechten te kunnen
waarborgen. Het verwijst naar de ‘symbiose’ tussen het economische en het sociale
en de obsessie voor economische groei ook in rijke welvaartsstaten. Als er geen
economische groei is, is er een probleem.
3
, Tonja Leten BA1 SEW 2021-2022
2) Optreden van de overheid gericht op effectieve waarborging van sociale
grondrechten
Van État Gendarme (nachtwakersstaat) naar État Protecteur. De rol van de overheid
was gelimiteerd tot het vrijwaren van de vrijheden van de burgers.
De omschakeling gebeurde d.m.v. arbeidsrecht, sociale uitkeringen, sociale goederen
en diensten, werkgelegenheidsbeleid, welzijn en inkomensverdeling.
Overal stijgen de sociale
overheidsuitgaven. We worden rijker
en toch krijgen we de armoede niet
opgelost.
3) Subsidiariteit
Het idee dat voor het waarborgen van sociale grondrechten de verantwoordelijkheid
zo dicht mogelijk bij de burger moet liggen. Sociale organisaties spelen een
belangrijke rol (mutualiteit, vakbonden).
Werkloosheidsuitkering wordt uitbetaald door de vakbonden. Terugbetaling voor
gezondheidszorgen gebeurt door de mutualiteit.
De welvaartsstaat is niet “staats”! → toestand van de welvaart.
Hogere instanties hebben een
aanvullende taak t.o.v. lagere
4) Parlementaire democratie
Essentieel anders krijg je een samenleving niet geordend.
• Voorkeuren van de bevolking uitspreken (stemrecht)
• Behoedster van de vrijheden (van burgers en organisaties)
• Welvaartsvoorzieningen werken op grond van wetten en staan onder controle van de
volksvertegenwoordiging
• Verwevenheid van vrije markt, democratie, en verdeling
4
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur tonjaleten. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €6,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
Peut-on faire confiance à Stuvia ?
4.6 étoiles sur Google & Trustpilot (+1000 avis)
78998 résumés ont été vendus ces 30 derniers jours
Fondée en 2010, la référence pour acheter des résumés depuis déjà 14 ans