Ecodesign
Noodzaak van duurzaam ontwerpen:
1. Aantasting ecosystemen
Bvb: plastieken zakken die in de zee belanden.
Papieren zak beter als een plastieken? Niet per se want voor deze papieren zakken worden
bomen gekapt waarbij de CO2 die ze vasthouden vrijkomt. Plastic kan niet geband worden
zolang we aardolie blijven gebruiken. Kunststof zoals plastic is makkelijker te recycleren dan
papier.
Probleem: plastic beland in oceaan en wordt opgegeten door dieren
Andere problemen: broeikaseffect, verdroging, ozonlaagaantasting, zomer- en wintersmog,
verzuring, zware metalen, kankerverwekkende stoffen bvb: zilverpartikeltjes in
mondmaskers die we inademen
2. Uitputting grondstoffen
Papier geraakt uitgeput, karton niet per se beter.
‘Rare earths’ gebruikt in elektronica zoals smartphones, beetje voorraad over maar een heel
duur en vervuilend ontginningsproces, komt vooral uit Afrika.
Bvb: zink, gebruikt voor 30% van de staalplaatproductie, geen alternatief, technologie kan
uitrekken maar niet eeuwig
Toekomstgerichter nadenken voor volgende generaties
Veel van de grondstoffen komen uit Afrika, Amerika, Azië -> Europa is financieel afhankelijk
van andere landen
Bvb: voor staal ijzererts en cokes ergens anders kopen
Alarmklok luidt al lang: Rachel Carson, pionier met twee mijlpalen/boeken:
- Silent spring 1962, over pesticiden en schadelijke stoffen
- The limits of growth 1972, voorspelling kapotgaan aarde, volgend jaar is 50 jaar later, boek
heeft het erger voorspeld als nu
Vergelijking waterlelie: elke dag verdubbelt het aantal lelies in de vijver, na 10 dagen halfvol -> na 11
dagen vol
Alle processen in de natuur zijn exponentieel, toename bevolking, geld, …-> exponentieel denken
Oorzaak:
1. Overbevolking
Op 1 generatie verdubbeling van wereldbevolking en langere levensverwachting
2. Overproductie en massaconsumptie
Iedereen wil materiële welvaart, overproductie en overconsumptie
Ecologische voetafdruk: oppervlakte nodig om te voorzien in de levensstijl van een persoon, stad of
land
De gemiddelde jaarlijkse consumptie van voedsel, transport, woning, consumentengoederen en
diensten wordt geschat. Landoppervlak nodig voor productie en het opvangen van de milieueffecten
van elk van deze aspecten berekend en opgeteld.
Resultaat is aantal ha per hoofd nodig voor het jaarlijks verbruik
,Watervoetafdruk: water dat nodig is om onze producten te creëren
Gemiddelde Belg 2010: 7400 liter/dag; 70% is door voeding
Bvb: kalfsvlees, koeien geven elke dag melk als ze zwanger zijn, koeien zwanger maken en kalf
wegnemen na geboorte
Oplossingen: circulaire economie
Circulaire economie houdt in dat producten na gebruik terug in de kringloop terecht komen.
Zo wordt de waarde behouden van producten. Nu leven we in een lineaire economie: na
gebruik worden producten verbrand of gestort, kringloop sluiten.
1. Circulaire economie promoten
Bvb: Green deal, nieuwe projecten die circulair zijn lanceren
2. Triple P-model: people, planet, profit
Iets is duurzaam als het rekening houdt met de mensen, de economie en de ecologie
3. Duurzame ontwikkelingsdoelstellingen
Kapstok voor bedrijven, 17 sustainable development goals van de VN 2015
4. Donut-economie
Donut model gebaseerd op triple P-model
Binnenin de sociale grens, buiten de ecologische grens
Ertussen is ideaal, geen impact op wereld of mensen
, 5. Butterfly model van Ellen MacArthur Foundation
Lichaam van vlinder/midden= levenscyclus van product van materiaal tot transport
Linkerkant: biomassa materialen, biogebaseerd zoals papier, hout
Rechterkant: technosfeer, technische materialen zoals glas, ertsen
Hiërarchie: kleinere cirkels:
1. Zo lang mogelijk gebruiken, producten hergebruik, herstellen of repareren
2. Opknappen/ herfabricage: componenten hergebruiken, refurbished producten
3. Materiaal recycleren bvb: PMD, glas verbranden of smelten
Biomassa producten kunnen ook gerecycleerd worden
1. Via biochemische processen uit elkaar halen en gebruiken
2. Anaeroob vergisten: biogas voor bijvoorbeeld verwarming, gft
Principes circulaire economie:
- Levensduur verlengen
- Producten hergebruiken
- Componenten hergebruiken
- Materialen recycleren
- Beperken van chemische stoffen: in kleren, lijmen in MDF en houtplaten, brandvertragers in
stoffen en kunststof -> huis goed verluchten + vermoeilijkt recyclage proces, wordt
chemische cocktail
- Nieuwe businessmodellen en consumptiepatronen: 1/3 van voedsel wordt weggegooid dit
tegengaan, geen producten meer kopen maar betalen voor service bvb. licht voor kantoor
PIllips, lampen repareren, demonteerbaar en herbruikbaar
Niet alles kan gedeeld worden, bepaalde zaken zijn status
In een lineaire economie zijn producenten gefocust op zo veel mogelijk producten verkopen met een
zeer korte levensduur, wegwerpmaatschappij
In een circulaire economie focussen producenten zich op waarde behouden, nieuwe
businessmodellen en stakeholders in de waardeketen
- End of use i.p.v. end of life: hergebruiken