Samenvatting van de literatuur voor de cursus Eigentijdse Geschiedenis
188 vues 7 fois vendu
Cours
Eigentijdse Geschiedenis (GE1V12001)
Établissement
Universiteit Utrecht (UU)
Complete samenvatting van de literatuur voor de cursus Eigentijdse Geschiedenis
De Graaf – De historisering van veiligheid
Strachan – The first World War
Wilson – Fourteen points
Mergel – Dictatorship and democracy,
Kershaw – Reflections on the nature of the Hitler dictatorship
B...
EGS – Literatuur
De Graaf – De historisering van veiligheid
Veiligheidsbeschrijving
Het veiligheids-paradox is dat het streven naar veiligheid van de ene staat ten koste gaat vaan een andere
staat. De nul hypothese sluit aan bij dit paradox en stelt dat het internationale statensysteem uit individuele
staten bestaat wier veiligheidsbehoefte hen maakt tot egoïstische entiteiten die slechts bezig zijn met hun
eigen machtspositie en er alles aan zullen doen om afhankelijkheden te vermijden. Aanhangers van de
realistische visie op veiligheidspolitiek definieerden veiligheid meestal in een essentialistische zin, als een
uitvloeisel van een natuurlijke, statische behoefte aan autonomie en soevereiniteit. Die behoefte kon
eenvoudig worden berekend op basis van de hoeveelheid natuurlijke hulpmiddelen waarover iedere staat
kon beschikken ten opzichte van naburige staten. Clark past een beetje van beide theorieën toe in zijn
sleepwalkers hypothese, de landen zijn tegelijkertijd egoïstisch en competitief, maar is ook geen
internationale orde wat voor een communicatief probleem zorgt.
Volgens Conze speelde het begrip ‘securitas’ gedurende de Middeleeuwen nog niet zo’n grote rol in het
dagelijkse leven. Het overheersende concept in die periode was het begrip ´pax´, dat een staat van spirituele
rust en orde aanduidde en niet of nauwelijks betrekking had op een geografisch afgebakende territoriale
vrede of veiligheid. Pas na de godsdienstoorlogen in de zeventiende eeuw werd veiligheid een belangrijk
argument in de wijze waarop de nieuwe moderne staten hun heerschappij en gezag uitbreidden en
legitimeerden. Het object van veiligheidsbeleid verschoof van de regulering van persoonlijke verhoudingen
en veiligheid naar dat van territoriale en geografische veiligheid zoals Thomas Hobbes dat in 1651
formuleerde. Vanaf de achttiende eeuw werden de bevolking en de samenleving als geheel in toenemende
mate gezien als het object van veiligheidsbeleid.
Binnen de onderzoeksrichting Critical Security Studies werd veiligheid niet langer gezien als statische
grootheid, maar als het resultaat van een proces van historische contingenties en sociale constructie. De
Copenhagen School postuleert veiligheid als een intersubjectief proces dat verloopt via de speech acts
(taalhandelingen) van relevante actoren als autoriteiten, politieke partijen, bewindslieden en
maatschappelijke groepen. Hun voornaamste bijdrage aan het veiligheidsdebat is de constatering dat
veiligheid pas een zaak van beleid en politiek wordt als het als zodanig op de agenda wordt gezet. Dit proces
van securitisering kan meerdere uitkomsten hebben. Het gaat dus niet alleen om veiligheid als een eenzijdig
beleidsinstrument in handen van de centrale overheid, maar om veiligheid als onderwerp van contestatie,
van sociale processen en politieke onderhandelingen.
Hisotrisering van veiligheid
Een minpunt van de Copenhagen School is dat haar onderzoek zich vrijwel uitsluitend concentreert op het
heden en het zeer recente verleden, en dat zij hedendaagse processen van securitisering neerzet als iets
nieuws en unieks. Historici dienen de ideeën van de Copenhagen School daarom niet te beschouwen als
dwingende theorie, maar als handige conceptuele tool kit, het proces van securitisering kan daarbij het
uitgangspunt vormen voor een meer systematische analyse door de tijd heen.
Timescapes
Willem Schinkel heeft veiligheid omschreven als een intersubjectief proces met als resultaat een
geanticipeerde toestand van schadeloosheid in de toekomst. Hij koppelt veiligheid daarmee aan een besef
van tijd. Om veiligheid te kunnen historiseren, moet worden onderzocht hoe toekomstige toestanden van
veiligheid in verschillende periodes werden verbeeld en gedacht. Volgens Barbara Adam leeft de mens in
collectieve, zeer specifieke en historisch bepaalde timescapes. Zij bedoelt hiermee de verschillende wijzen
waarop tijdgenoten hun tijd beleven en hun toekomsthorizon ervaren. De geschiedenis is een opeenvolging
van verschillende timescapes die de omgang met dreiging en risico hebben bepaald. De goddelijke,
,apocalyptische timescape (voormodern) maakte plaats voor de optimistische timescape
(verlichting/modern) van een open en beheersbare toekomst. De nieuwe timescape van uitgestrekt heden
en ‘gesloten toekomst’ wordt de seculier-apocalyptische timescape (nu/postmodern) genoemd.
Veiligheidsdispositieven
Foucault gebruikte het begrip dispositief om het samenspel van machtsrelaties op een bepaald moment in
de tijd te kunnen benoemen zonder die relaties te hoeven reduceren tot vaste structuren. Een dispositief is
dus een filosofische constructie, maar ook iets wat echt in de maatschappij aanwezig is en effect heeft. Een
voorbeeld is het zorgstelsel of wetstelsel, maar ook het besef dat het wetstelsel er moet zijn of een
ziekenhuis. Wanneer zo’n instrument actief wordt ingezet om veiligheid te waarborgen, wordt het een
veiligheidsdispositief. Veiligheidsdispositief is daarom ook goed toe te passen op veiligheidsbeleid en de
daarbij behorende praktijken. Veiligheid wordt immers altijd beargumenteerd vanuit het nut, de noodzaak
en de urgentie om een dreigend sociaal probleem aan te pakken. Het begrip veiligheidsdispositief bevat
bovendien de concepten, de beschikbare kennis, de praktijken en de emoties waarvan sprake is wanneer iets
of iemand wordt geïdentificeerd als een potentiële dreiging. Concreet kunnen we bij veiligheidsdispositieven
bijvoorbeeld denken aan ‘misdaadbestrijding’ of ‘kindermisbruik’, termen die verwijzen naar concrete
incidenten of dreigingen, maar die ook connotaties hebben als prioritering, politisering, nieuwe technieken
en maatregelen, en een bepaald stelsel van normen en waarden.
De moderne veiligheidsdispositieven hebben bepaalde gemeenschappelijke kenmerken: ze zijn vaak
ruimtelijk geordend (rond steden, staatsgrenzen) en ze maken onderscheid tussen binnenlandse en
buitenlandse veiligheid. Ze hebben betrekking op de beheersing van de toekomst, op de burgerlijke
samenleving als object van veiligheidsbeleid (dat wat beschermd moest worden) en op waarden zoals orde,
discipline of landsbelang. Ze maken gebruik van nieuwe technologieën, waarvan ze de implementatie
legitimeren en sinds het einde van de negentiende eeuw maken ze deel uit van het partijpolitieke spel. Door
gebruik te maken van de conceptuele tool kit van de Copenhagen School kan de ontwikkeling en de
verandering van dit soort veiligheidsdispositieven door de tijd heen geanalyseerd worden. Sinds 2001 is de
war on terror een nieuw veiligheidsdispositief.
Veiligheid en legitimiteit
Legitimiteit is politieke steun voor het systeem en geloof in de legitimiteit van dat systeem, maar ook
aanvaarding van de waarden van dat systeem. Politieke legitimiteit kan tevens worden opgevat als een
repeterend proces van contestatie en debat over dat systeem dat leidt tot patronen van legitimering of
delegitimering. Legitimiteit heeft een sterke metafysische lading, maar de mate waarin deze het
veiligheidsbeleid heeft beïnvloed is per land en per tijdvak verschillend
Historiserend veiligheidsonderzoek in de praktijk
De opkomst van de moderne natie als een imagined community gaat gepaard met een set van sociale
beelden die bepaalt waar dreiging en onveiligheid schuilgaan en wat veiligheid precies inhoudt.
Dispositieven markeren een versnelling in tijd en ruimte van dit soort processen van verbeelding, door
middel van nieuwe technieken, wetenschappelijke methodes en benaderingen, politieke constellaties of
maatschappelijke protesten.
Er zijn een aantal elementen in de beschrijving van de opkomst van dreiging: de securitiserende actoren (wie
zet het op de agenda). Het referent subject (wie of wat wordt als dreiging of als veroorzaker van onveiligheid
beschouwd). Het bedreigde object. Met behulp van welke technieken wordt de dreiging zichtbaar gemaakt.
Ieder veiligheidsdispositief kent zijn eigen specifieke en nieuwe modaliteiten van bestuurlijkheid (modes of
governance). Daarmee worden de bijbehorende maatregelen, vormen van veiligheids- en
risicomanagement, wetten en beleidsinstrumenten bedoeld die gericht zijn op het bestrijden of
neutraliseren van de gepostuleerde dreiging.
, Strachan – The first World War
Er wordt wel eens gezegd dat de Britten een stelletje leeuwen ware n in WOI die geleid werden door ezels.
WOI was een conflict gemeten in meters modder langs een smal stuk van Vlaanderen en Noord-Frankrijk.
Het weet niets van de Italiaanse Alpen of de Mazurische meren, het omzeilt de continenten van Afrika en
Azië en het vergeet de andere oorlogsdeelnemers. Deze visie is dus beperkt. De Influenza epidemie heeft
meer levens gekost dan WOI. Er was geen verloren generatie, al dachten hoog opgeleide Britten van wel. De
nalatenschap van de literatuur en de effecten ervan op de vorming van het geheugen zijn veel invloedrijker
gebleken dan de economische of politieke realiteit. Tijdens herdenkingsdag in Groot-Brittannië wordt elke
oorlog waarin Groot-Brittannië heeft deelgenomen herdacht, maar reflecteren ze ook op de kosten van de
oorlog zelf. WOI had verschillende interpretatie mogelijkheden en tot 1920 bestonden deze verschillende
betekenissen naast elkaar. De overtuiging dat de oorlog een verspilling en nutteloos was, was niet dominant
of algemeen aangenomen. De populaire opvattingen over de oorlog werden meer gevormd door het
verleden dan door prognoses voor de toekomst. Voor elke natie leek de oorlog er een van nationale
zelfverdediging te zijn, en de verplichtingen van de burgers waren daarom onvermijdelijk. Zelfs toen de
Verenigde Staten in 1916 met het voorstel tot overleg kwamen en er al veel bloed verloren was, bleven de
landen strijdlustig. Wilson concludeerde dat de Verenigde Staten zich moest mengen in de oorlog om de
toekomst van de internationale betrekkingen vorm te geven. Het is een paradox: de oorlog was onnodig,
maar heeft de wereld zoals die nu is wel gevormd. In het Midden en Oosten van Europa had de oorlog voor
nieuwe naties gezorgd. WOI loste enkele problemen op (Habsburgse rijk), maar creëerde ook weer nieuwe
(Ottomaanse rijk).
Wilson – Fourteen points
1. Vredesverdragen komen openlijk tot stand waarna er geen privé afspraken meer komen.
2. Absolute vrijheid van navigatie op zee, buiten territoriale wateren (in vrede en oorlog) tenzij de zee
is afgesloten door internationale actie voor de handhaving van internationale verbonden.
3. Het verwijderen van economische barrières waar mogelijk en het tot stand brengen van gelijke
handelsvoorwaarden tussen alle landen die instemmen met de vrede.
4. Garantie dat nationale bewapening wordt verminderd tot laagste punt in overeenstemming met
binnenlandse veiligheid.
5. Een vrije, ruimdenkende en onpartijdige aanpassing van de koloniale claims die gebaseerd is op het
principe dat bij het bepalen van zulke vragen, de belangen van de bevolking even zwaar moeten
wegen als de aanspraken van de regering waarvan de titel moet worden bepaald.
6. De evacuatie van al het Russische grondgebied en een dergelijke regeling van alle kwesties die
ermee te maken hebben Rusland zal de beste en meest vrije samenwerking van de andere landen
van de wereld te verzekeren en die voor haar een onbelemmerde en onvoorwaardelijke kans voor
de onafhankelijke bepaling van haar eigen politieke ontwikkeling en nationaal beleid is en haar zal
verzekeren van een oprecht welkom in de samenleving van vrije naties onder instellingen van haar
eigen keuze.
7. België moet worden geëvacueerd en hersteld zonder de soevereiniteit te beperken.
8. Al het Franse grondgebied moet worden bevrijd en binnengevallen delen moeten worden hersteld.
Bovendien moet Elzas-Lotharingen teruggegeven worden aan Frankrijk, dat in 1871 door Pruisen
was ingenomen.
9. De grenzen van Italië moeten worden herschikt langs duidelijk herkenbare lijnen van nationaliteit.
10. De volkeren van Oostenrijk-Hongarije moeten de kans krijgen zich autonoom te ontwikkelen.
11. Roemenië, Servië en Montenegro moeten worden geëvacueerd en hersteld. Economische
onafhankelijkheid en territoriale integriteit van de verschillende Balkanstaten moet worden bereikt.
12. Turkse delen van het Ottomaanse rijk moeten verzekerd zijn van soevereiniteit, maar de andere
nationaliteiten die nu onder Turkse heerschappij staan, moeten een kans hebben zich autonoom te
ontwikkelen. De Dardanellen moeten permanent geopend worden als een vrije doorgang voor
handel van alle naties.
13. Er moet een onafhankelijk Poolse staat opgericht worden.
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur cradegroot. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €4,09. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
