Mijn Professionele Identiteit – sociaal werk
De krachtlijnen sterk sociaal werk als kompas
Politiserend werken
Ervoor zorgen dat mensen gebruik maken van sociale rechten en voordelen
Mensen vaak niet zelf verantwoordelijk voor hun situatie – structurele oorzaken
zorgen dat uitsluitingsmechanismen worden aangepakt
Sociaal werkers laten stem horen aan het beleid en geven mensen die uit de boot
vallen een stem
Nabijheid
Zo dicht mogelijk aanwezig in de leefwereld van de cliënt
Relatie opbouwen met cliënt en zo laagdrempelig en onvoorwaardelijk mogelijk
werken
Verbinding tussen sociaal werker en personen in een kwetsbare situatie
Proceslogica
Sociaal werkers stemmen hun handelen af op alle verwachte en onverwachte
gebeurtenissen die zich voordoen in het veranderingsproces
Anticiperen op de concrete situatie
Gebruikmaken van de ervaringskennis en zelfregie van de betrokkenen
Generalistisch sociaal werk
Situatie van de mensen bekijken als een geheel, uitgaan van een onderlinge
afhankelijkheid tussen individuen en hun sociale omgeving
Beschikken over een breed spectrum aan kennis en vaardigheden
Verbindend werken
Verbindingen maken tussen mensen in kwetsbare situaties en diensten, andere
hulpverleners en beleidsmakers en dit
Individueel: individuen en groepen versterken om meer grip te krijgen op hun eigen
leven
Collectief: verbinding tussen mensen realiseren binnen het lokale niveau en de buurt
DEEL 1 – SOCIAAL WERK
H1: sociaal werk definiëren
Definitie van het sociaal werk
- In historisch kader
- Huidige globale definitie
- Aantal kritieken en uitdagingen
Introductie
- Sociaal werkers vind je overal
- Verschillende sectoren en organisaties maar ook verschillende functies: hulpverlener,
animator, HR-medewerker, straathoekwerker
- MAAR wat is sociaal werk?
Een eerste beeld: de sociaalwerkboom
Stam sociaal werk
Wortels historiek
Verschillende takken ‘specialismen’
binnen het sociaal werk zoals
maatschappelijk werk, sociaal-cultureel
,Boom/bos perspectief: verschillende andere disciplines die samen met sociaalwerkboom het
sociaal-agogisch bos vormen.
Sociaal werk definiëren in historisch perspectief (pg31)
Sociaal werk is een globaal gegeven.
De IASSW formuleert samen met de IFSW een globale definitie met als doel om alle
vormen van sociaal werk over de hele wereld te omvatten
IASSW International Association of Schools of Social Work
IFSW International Federation of Social Work
Een heel proces om de huidige globale definitie te formuleren.
Definities van SW veranderen doorheen de tijd en geografisch. Door politieke, economisch,
culturele en filosofische verschillen verschenen er door de jaren heen allerlei definities over
wat sociaal werkers doen.
Payne ziet SW als een sociaal construct: een activiteit die het product is van hoe we in
een bepaalde tijd in onze samenleving kijken naar sociale problemen en hoe ze aan te
pakken
Proces om de huidige globale definitie van SW te formuleren.
In 1959 omschrijft de IFSW sociaal werk al als volgt:
‘’Social work is a systemic way of helping individuals and groups towards better adaptation
to society. The social worker will work together with clients to develop their inner resources
and he will mobilize, if necessary, outside facilities for assistance to bring about changes in
the environment. Thus, social work tries to contribute towards greater harmony in society. As
in other professions, social work is based on specialized knowledge, certain principles and
skills’’
,Nadruk op het ondersteunen van individuen en groepen van mensen om zich beter te
kunnen inschakelen in en aanpassen aan de samenleving.
Definitie 1982: breder dan de voorafgaande maar weerklank beperkt er weinig bronnen
die ernaar verwijzen
In juli 2000 omschrijft de IFSW sociaal werk als volgt, in juni 2001 werd deze definitie ook
aangenomen door de IASSW
‘’The social work profession promotes social change, problem-solving in human relationships,
and the empowerment and liberation of people to enhance wellbeing. Utilizing theories of
human behaviour and social systems, social work intervenes at the point where people
interact with their environments. Principles of human rights and social justice are
fundamental to social work.’’
Nadruk op de persoon in zijn sociale context en onderstreept belang van sociale
rechtvaardigheid en mensenrechten
Kritiek:
- Nieuwe globale maatschappelijke uitdagingen zorgen voor aanpassing definitie
- Definitie vooral geldig voor Westerse wereld
- Geen sterke theoretische onderbouw of aandacht voor indigenous knowledge
(inheems of lokale vormen van kennis, specifiek voor een bepaald land, volk of regio)
De algemene vergadering van de IFSW en IASSW bekrachtigden op 6 juli 2014 in Melbourne
(Australië) de volgende globale definitie:
‘’Social work is a practice based profession and an acadamic discipline that promotes social
change and development, social cohesion, and the empowerment and liberation of people.
Principles of social justice, human rights, collective responsibility and respect for diversities
are central to social work. Underpinned by theories of social work, social sciences,
humanities and indigenous knowledge, social work engages people and structures to address
life challenges and enhance wellbeing. ‘’
Volgende zin werd toegevoegd: ‘The above definition may amplified at national and/or
regional levels’ wegens kritiek dat het onmogelijk is om alle vormen van SW in één definitie
te vatten.
Sociaal werk is een praktijkgebaseerd beroep en een academische discipline die sociale
verandering en ontwikkeling, sociale cohesie, empowerment en bevrijding van mensen
bevordert. Principes van sociale rechtvaardigheid, mensenrechten, collectieve
verantwoordelijkheid en respect voor diversiteit staan centraal in het sociaal werk.
Onderbouwd door sociaalwerktheorieën, sociale wetenschappen, menswetenschappen en
inheemse en lokale vormen van kennis, engageert sociaal werk mensen en structuren om
levensuitdagingen en problemen aan te pakken en welzijn te bevorderen.
, Sociaal werk als praktijkgebaseerd beroep
Beroep of professie?
Kort door de bocht, professie wordt gebruikt voor hoge-statusberoepen. Volgens sommigen:
semi-professie want beroep vindt zichzelf steeds opnieuw uit.
Bij praktijkgebaseerd beroep ligt de nadruk op het belang van de sociaalwerkpraktijk die heel
divers is, namelijk veel verschillende organisaties, verschillende functies, soms wordt de job
uitgevoerd door mensen met een ander diploma, etc.
In de praktijk vormen beroepskrachten, vrijwilligers en geëngageerde burgers samen het
sociaal werk sociaal werk is een sociaal construct.
Sociaal werk als academische discipline
Belang van sterk theoretisch en wetenschappelijk raamwerk.
In Vlaanderen ontstonden de sociaalwerkopleidingen via twee sporen:
o Opleidingen in de schoot van de zich ontwikkelende arbeidersbewegingen
o Overheid richtte na WOI sociaalwerkopleidingen in bij het hoger technisch
onderwijs die zeer praktijkgericht waren en SWers afleverden die onmiddellijk
inzetbaar waren op het terrein.
Nav Bolognaverklaring in 1999 werd het Europees hoger onderwijs gestroomlijnd en
het bachelor-mastersysteem ingevoerd
In 2005 studeerden de eerste masters in sociaal werk af in Vlaanderen
Sociaal werk bevordert sociale verandering en ontwikkeling, sociale cohesie,
empowerment en bevrijding van de mensen
Sociale verandering
Veranderingsprocessen initiëren en begeleiden bij individuen, maar ook in een familiale
context, in kleine groepen zoals bedrijfsteams of klasgroepen, in organisaties, in buurten of
wijken, op stedelijk niveau, op het beleidsniveau of in de gehele samenleving.
Kijken naar sociale context en verbondenheid tussen de verschillende niveaus
Engageren om structurele oorzaken van problemen aan te pakken
Sociale cohesie
Inzetten op de ontwikkeling van het sociaal weefsel in de samenleving
Empowerment
Barbara Solomon: ‘a proces whereby the social worker engages in an set of activities with
the client, that ai mto reduce the powerlessness that has been created by negative
valuations based on membership in a stigmatized group’
Van Regenmodel: ‘een proces van versterking waarbij individuen, organisaties en
gemeenschappen greep krijgen op de eigen situatie en hun omgeving en dit via het
verwerven van controle, het aanscherpen van het bewustzijn en het stimuleren van
participatie’