In dit document zijn de volgende dingen te vinden:
- de aantekeningen van de colleges (redelijk uitgebreid), ik heb zoveel mogelijk proberen mee te typen van wat de docent vertelde
- Bij de literatuur die bij de eerste 3 colleges hoort een samenvatting
- Bij alle literatuur van de colleges, de...
,Aantekeningen cursus: Geschiedenis van opvoeding & onderwijs
Inhoudsopgave
College 1 ............................................................................................................................................... 3
Vijf eeuwen opvoeden in Nederland: inleiding + 4.1 + 6.8 .................................................... 4
Zelfstudievragen bij boek, College 1 ......................................................................................... 5
College 2 Het lezende kind, over twee eeuwen lezen en leren lezen .................................... 6
Vijf eeuwen opvoeden in Nederland: 1, 5.5 & 6.7.................................................................... 9
Zelfstudievragen bij boek, College 2 ....................................................................................... 12
College 3 ............................................................................................................................................. 15
Vijf eeuwen opvoeden in Nederland: 6 t/m 6.6 + 14 ............................................................. 17
Zelfstudievragen bij College 3 ................................................................................................... 19
College 4 ............................................................................................................................................. 25
Zelfstudievragen bij boek, College 4 ....................................................................................... 29
Responsiecollege 23-05-2022........................................................................................................ 32
College 5 ............................................................................................................................................. 33
Zelfstudievragen bij boek, college 5 ........................................................................................ 36
College 6 ............................................................................................................................................. 44
Zelfstudievragen bij boek, college 6 ........................................................................................ 48
College 7 ............................................................................................................................................. 52
Zelfstudievragen bij boek, college 7 ........................................................................................ 55
College 8 ............................................................................................................................................. 57
Zelfstudievragen bij college 8 ....................................................................................................... 61
,College 1
Ik ben toch zeker sinterklaas niet. Of, Waarom geschiedenis van opvoeding en onderwijs?
Boeken Charlotte Dematons: Nederland, Alfabet, Sinterklaas → allemaal plaatjesboeken, maar
sinterklaas niet meer te koop door zwartepietendiscussie. (in 2013, terwijl deze discussie al een halve
eeuw af en toe naar voren kwam)
Zwarte piet is pas verzonnen in de 19e terwijl het Sinterklaasfeest al eeuwen oud is.
Al vanaf de 14e eeuw, een opvoed feest. In de 17e en 18e eeuw ook als discussie maar
over de sint → want sint is een katholiek figuur. (piet nog niet in dat feest, maar wel
andere helpers)
De helpers van Sinterklaas 14e-19e eeuw
Duivels → kinderen werden bang
gemaakt, strenge manier van opvoeden
Een nieuwe helper: de 19e eeuw
St. Nikolaas en zijn knecht → voor het eerst dat ze kwamen met de stoomboot.
Knecht vriendelijk uitziende jongen, met donkere huidskleur → maar waarom, hoe ziet knecht in
Spanje eruit, kinderen wel weer in de zak → kinderen bang voor zwarte man
Piet in de 20e eeuw: een grappenmaker die krom praat
Nu→ geen zwarte piet meer, zegt over de opvoeding van nu dat wij vinden dat kinderen met een
andere culturele achtergrond geen andere behandeling krijgen → norm van inclusie
Waarom geschiedenis van opvoeding en onderwijs?
• Sociale normen
• Inclusie
• Pedagogische normen
• De wereld van het kind
➔ Opvoeden in context!
Hoe lees je bronnen
Wie heeft het gemaakt? Waarom is het gemaakt? Voor wie is het gemaakt?
• Kinderen op de kop zeggen dat het omgekeerde werkelijkheid
• Jongentje op stokpaardje en kinderen op hek, verboden seksualiteit
• Blauw geeft aan dat er bedrog is
➔ Schilderij geeft aan hoe het niet moet.
Bronnen: teksten, afbeeldingen, artefacten
Afbeeldingen
Prescriptief: hoe mensen zouden moeten leven
Descriptief: beschrijvend, hoe mensen elven
Symbolisch: van een lammetje naar een varken → transgender
Teksten:
1. Prescriptieve teksten → voorschrijvend (adviesrubrieken)
2. Descriptieve teksten → beschrijvend (lijst namen kinderen weeshuis)
3. Persoonlijke teksten / egodocumenten → autobiografische teksten (bv. dagboek van Otto,
reflectie en moeder reageert)(brieven)
4. Literaire teksten → kinderboeken etc.
Artefacten:
Spullen → speelgoed, pechvogel
, Een historisch pedagogisch debat
• Evolutionisten → structuralisten
• 1960, Philippe Aries: L’enfant et al vie familiale
• Zwarte legend: voor de 17e eeuw geen kindertijd, voor 18e eeuw geen intiem gezinsleven
(bronnen: moralistische traktaten, woordenboeken, afbeeldingen, kleding)
- Pas bij industrialisatie tijd om van kinderen te houden en er stierven minder kinderen
dus konden ze zich dat meer veroorloven, kinderen minder werken. Streng straffen.
• Linda Pollock (1983)
• Witte legende: wel een kindertijd, wel affectief gezinsleven (egodocumenten, andere manieren
van schrijven, bronnen anders interpreteren)
- Ouders wel degelijk verdrietig over kindersterfte → stond niet vaak in de dagboek,
omdat dagboek als zakelijkverslag werd gebruikt, ouders veel moeite met straffen,
maar stond in opvoedboeken
• Verschil in bronnen! En interpretatie van bronnen!
• Kindersterfte, min, straffen, kinderkleding, inbakeren
• Continuïteit (kindertijd en affectie) en discontinuïteit (uitingen van affectie, aandacht voor kind
en opvoeding) → beide een beetje: er was wel liefde, maar vanaf halverwege 18e eeuw, meer
focus op kind → zwarte legende echt weerlegd, vooral door verkeerd lezen bronnen
Kinderen voor kinderen als spiegel van kindbeelden en opvoedstrategieën
Feike Dietz & Laurens Ham, Universiteit Leiden – Kinderen voor kinderen 1980-2022:
• Het ideale kind volgens volwassenen
• Kinderdromen
• Culturele identiteit
• Werk, inkomensverschillen en ambities
• Anders zijn
• Gezondheid
• Prestatiedruk
• De relatie met ouders
• De puberteit
• Gender en rolpatronen
• Opvoeding en opvoedstrategieën
De relatie met ouders
• 1970 < democratisering van het gezinsleven; onderhandelingshuishouden, anti-autoritair
opvoeden
- “Ouders te koop” 1980: “Al die valse lieden spelen vreselijk de baas / We moeten wat
verzinnen om de ouder te ontlopen want al die stomme regels zijn een regelrechte
straf. / Kom op we gaan ze vangen en we zullen ze verkopen dan zijn we strakjes
lekker van die hele horde af.”
• Ontplooiing individuele kind, overal over praten, keuzevrijheid, plezier
- “Ouders gevraagd” 2009: ‘Verwacht niet van een kind/Dat het zichzelf opvoed/Het
heeft een ouder nodig/Die dat voor hem doet/Lieve ouders nodig/Brede schouders
nodig/En een arm om haar heen/Een huis, een tijdelijk thuis/Een kind kan het niet
alleen
• Sensitief en responsief opvoeden
- “Een gezonde planeet” 2018: ‘Ik zit er mee in mijn maag/ Dit is wat ik je vraag/Werk
mee aan een beter klimaat/Morgen is veel te laat/ De toekomst begint vandaag/Werk
mee aan een beter klimaat’
• Kinderen als wereldverbeteraars, hoop van de toekomst, bewuster dan volwassenen
Vijf eeuwen opvoeden in Nederland: inleiding + 4.1 + 6.8
4.1 kind zijn in de vroegmoderne tijd: een debat
Evolutionistische standpunt: nadruk op ontstaan van het moderne gezin en van de kindertijd (rond 17e
eeuw)
• E. Shorter: barre leefomstandigheden lieten intiem gezinsleven tot in de 19 e eeuw niet toe
• Ph. Ariès: ontstaan 17e eeuw gevoel voor het kind / gevoel voor het gezin
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur dmghoogenberg. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €6,89. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
