ALGEMENE PATHOLOGIE
H1: ZIEKTE EN OORZAKEN
GEZONDHEID EN ZIEKTE
Pathologie gaat over ziektes en ziekteverschijnselen
Gezondheid (volgens WHO) = toestand van een zich volledig welbevinden op lichamelijk, geestelijk en
maatschappelijk gebied
Homeostase = een toestand waarbij er een dynamisch evenwicht is tussen gezondheidsbevorderende kracht en
gezondheidsremmende krachten = toestand waarbij er een dynamisch evenwicht bestaat tussen
belastbaarheid en belasting
- Gezondheidsbevorderende krachten: genoeg slapen, eten, drinken…
- Gezondheidsremmende krachten: bacteriën…
Ziekte = het onwel voelen op vlak van lichamelijk, geestelijk en/of maatschappelijk gebied = verstoord
evenwicht tussen gezondheidsremmende en gezonheidsbevorderende krachten = verstoord evenwicht tussen
belasting en belastbaarheid
ZIEKTELEER
Ziekteleer = leer van de ziekte en ziekteverschijnselen = PATHOLOGIE
- Algemene pathologie
- Speciële pathologie
ALGEMENE ZIEKTELEER
= leer die zich bezighoud met oorzaken en gevolgen van ziekte in het algemeen (aangevuld met bespreking
diagnostische en therapeutische mogelijkheden)
- Ziekte en haar oorzaken
- Regressieve veranderingen en afweerreacties
- Infectieziekten
- Circulatiestoornissen
- Groeistoornissen ~ tumoren
- Aangeboren afwijkingen
- Stofwisselingsstoornissen
- Voedingsstoornissen
- Overzicht diagnostiek (en therapie)
SPECIËLE ZIEKTELEER
,= leer van de verschillende ziekten en ziekteverschijnselen, ingedeeld volgens orgaanstelsel of specialisme
Begrippen: telkens de wetenschap/studie/leer die zich bezig houdt met aandoeningen ter hoogte van…
- Pneumologie: … de longen
- Gastro-enterologie: … de maag en darm
- Urologie en nefrologie: … de blaas en urineleiders, nieren
- Cardiologie: … het hart
- Hematologie: … het bloed
- Neurologie: … het zenuwstelsel en de hersenen
- Endocrinologie: … het hormonensysteem, kliersysteem
- Andrologie en gynaecologie: … het voortplantingssysteem bij de man en vrouw
- Orthopedie en fysiologie: … het bewegingsstelsel (orthopedie ernstige afwijkingen en fysiologie
vooral kinesitherapie, oefeningen… om te genezen)
- Otorinolaryngolgogie: … de oren, keel en neus
- Oftalmologie: …het visuele systeem
- Dermatologie: …de huid
Doelgroepen en methodes:
- geriatrie: vooral ouderen
- Pediatrie: kinderen of jongeren
- Psychiatrie: mensen met geestenziekten
- Klinische chemie: houdt zich bezig me labo onderzoek
- microbiologie: vooral onderzoeken naar micro-organismen
- Medische beeldvorming: foto’s worden gemaakt waarbij je kan kijken of de anatomie/fysiologie van
de persoon in orde is
Per ziekte:
- Etiologie: oorzaak van de ziekte
- Transmissie: hoe kan je deze ziekte krijgen?
- Pathofysiologie: van bepaalde oorzaak tot uiteindelijke ziekteverschijnselen
- Epidemiologie: waar en bij wie en wanneer zal dit vooral voorkomen?
- Symptomen: bijvoorbeeld heel veel dorst, veel naar het toilet moeten gaan
- Complicatie: dingen die nog extra gebeuren wanneer een ziekte niet goed verzorgd wordt goed en
vroegtijdig behandelen zal de meeste complicaties voorkomen
- Diagnostiek: kijken naar verschillende factoren (bv. Hoeveel suiker in bloed) om dan een diagnose te
stellen (van bv. Diabetes)
- Therapie: behandeling voor ziektes/..
- Prognose: wat er verder zal gebeuren met deze persoon
ENKELE BELANGRIJKE NAMEN
Zie woordenlijst H1
ZIEKTE OORZAKEN
,AANGEBOREN AFWIJKINGEN
Alle in-en uitwendige misvormingen en/of functionele aandoeningen die ofwel bij de geboorte direct
herkenbaar zijn, ofwel in aanleg aanwezig zijn en later tot uiting komen
CHROMOSOMALE AFWIJKINGEN
Kinderen worden met een chromosoom te veel of te weinig geboren meestal niet levensvatbaar MAAR er
zijn uitzonderingen
Bv. Syndroom van Down: trisomie van chromosoom 21 veel vatbaarder voor ziektes, meestal mentale
capaciteit van een 7-8 jarige, vaak oogafwijkingen
Bv. Turnersyndroom: geen mannelijk geslachtshormoon aanwezig, plat neusje, kleine onderkaak, lichtjes
anders gevormde ogen, extra huidplooien, gevoeliger voor suikerziekte, hartproblemen, mentaal meestal geen
afwijkingen
Bv. Syndroom van Klinefelter: 1/meer extra x-chromosomen, komt voor bij 1 op 600 jongens en is daarmee de
meest voorkomende chromosomale afwijking, hebben langere benen en een slank postuur, onvruchtbaarheid
door afwezigheid van zaadcellen
GENETISCHE AFWIJKINGEN
Het ontbreken of beschadigd zijn van een heel klein stufje van de grote hoeveelheid DNA met effect op de
gezondheid vaak erfelijk
Bv. Achondroplasie: 1 eiwit wordt verkeerd gevormd receptor kan geen goede prikkels ontvangen,
kraakbeen gaat vroegtijdig verharden waardoor ze niet kunnen groeien, wel normale mentale capaciteit (hoofd
lijkt te groot voor rest van het lichaam)
Bv. Cretinisme: tekort aan schildklierhormoon normale proporties (in verhouding), maar blijven ook heel
klein, geen normale mentale ontwikkeling
EMBRYONALE EN FOETALE AFWIJKINGSSTOORNISSEN
Afwijkingen die ontstaan tijdens de zwangerschap, door ziekten bij de moeder, blootstelling aan toxen…
Bv. FAS = foetaal alcohol syndroom: ontstaat wanneer moeder alcohol drinkt tijdens de zwangerschap
(regelmatig of juist op cruciale momenten) vrij grote ogen, stekkerneusje (neusrug groeit niet uit), bovenlip is
vlak
Bv. Spina bifida: ruggenmerg puilt uit (op 1/meerdere plaatsen) sluitingsdefect, problemen met spraak en
slik, problemen met het controleren van het plassen…
- vaak abortus aangeraden, want dit kan ook schadelijk zijn voor de mama
- kan voorkomen worden door genoeg foliumzuur in te nemen voor en tijdens zwangerschap best
plannen
PERINATALE AFWIJKINGEN
Aandoeningen die ontstaan vlak voor, tijdens of net na de bevalling
Bv. Cerebral palsy: mank lopen, moeilijk bijkomen, klein blijven, veel verslikken dit kan er later nog uit
groeien
, ZIEKTEN VEROORZAAKT DOOR OMGEVINGSFACTOREN
MICRO-ORGANISMEN
Micro-organismen = levende wezens die niet te zien zijn met het blote oog. Hiertoe behoren de ééncelligen
met of zonder kern en klein meercellige organismen.
Soorten: schimmels, protozoa, bacteriën, virussen, prionen
Bv. Yersinia Pestis veroorzaakt de pest: ratten dragen bepaalde vlooien die een bacterie dragen, deze doet
niets bij de ratten MAAR als er veel ratten sterven, zoeken de vlooien een nieuwe gastheer, bij mens doet
bacterie wel iets!
Ondertussen: antibiotica helpt redelijk snel
Bv. Rabies: komt vaak voor bij vleermuizen wordt je gebeten, moet je zo snel mogelijk een vaccin gaan halen
WANT vaccin werkt sneller dan het virus
Bv. Ebola: zelfde verhaal als bij Rabies MAAR vaccin is nog in ontwikkeling kan ook bij bv. Apen voorkomen
Bv. Schimmel Tinea Corporis = huidschimmel: niet iedereen is even gevoelig hieraan hangt af van huidtype
en immuunsysteem
Schimmels die enkel bij gevoelige mensen voorkomen zijn moeilijker te behandelen en komen vaak
nog terug
MACRO-ORGANISMEN
Levende organismen die met het blote oog waar te nemen zijn vaak opgedeeld in macroflora (planten) en
macrofauna (dieren)
Ziekteverwekkende soorten:
- planten die schade kunnen toebrengen door trauma
- planten die bij inname ziekte veroorzaken
- dieren die in of op het menselijk lichaam leven
- dieren die schade kunnen toebrengen door trauma, gif of overdracht van micrto-organisme
Bv. Wormen: schistosoma = zwemmerseczeem wormpjes die zich vastbijten in je huid die naar
urineblaas/darmen verplaatsen en daar vermenigvuldigen komen zo ook terug in water terecht
Er bestaat een medicijn MAAR in bepaalde gebieden is dit te duur of te moeilijk om eraan te geraken
Bv. Luis/vlo/mijt: haar- en schaamluizen geven meestal geen micro-organismen af
Lichaamsluizen vaak wel: zitten meestal op mensen met slechte hygiëne slag van Waterloo:
Vlaanderen heeft deels gewonnen, omdat de Fransen last hadden van lichaamsluizen die besmet
waren met een bacterie en ze gingen hier soms aan dood
Bv. Spinnen/schorpioenen/slangen… België: komt niet zo veel voor, zijn meestal schuw en verstoppen zich Er
bestaat een antigif tegen beet van de zwarte weduwe
Bv. Berenklauw: netelharen die zeer ernstige brandwonden kunnen veroorzaken soms 3e graad
Bv. Wolfskers: bevat atropine pupilverwijding: teveel innemen kan hartfalen veroorzaken en is fataal
