Met deze samenvatting heb ik zelf een 9 behaald voor het tentamen.
De samenvatting van hersenen en gedrag gaat zowel over het boek als de hoorcolleges en slides. Alles wat nodig is voor het tentamen staat in deze samenvatting (op algemene kennis na natuurlijk ;). De samenvatting bevat zowel plaa...
1. Wat is de oorsprong van hersenen en gedrag?
Bestuderen van hersenen en gedrag zorgt ervoor dat we zowel onze oorsprong en de menselijke natuur beter
begrijpen, maar ook de oorzaken van veel gedragsstoornissen en het idee achter veel behandelingen hiervoor.
Intro
De hersenen bestaan uit zenuwweefsel (neuronen en gliale cellen). Er is een structuur, maar de hersenen
zijn ook plastisch. De hoofd functies zijn perceptie, integratie van informatie en het produceren van
gedrag/beweging. Gedrag is elke vorm van observeerbare actie of reactive van een mens of dier op
externe of interne prikkels.
Gedrag kan aangeboren of aangeleerd zijn, maar bestaat meestal uit een mix van beide (r)eacties. Hierbij
is er sprake van een voorgeorganiseerd brein dat kan worden veranderd door ervaringen.
> kleiner, simpeler ZS -> kleiner gedragsrepertoire, simpelere gedragingen, vooral aangeboren
> groter, complexer ZS -> groter gedragsrepertoire, meer complex gedrag, beïnvloed door leren
De perceptuele wereld is subjectief en afhankelijk van de aanpassing van iedere soort.
Evolutie
Ontogenetische evolutie: individuele ontwikkeling; ei bevruchting -> volwassen individu
Fylogenetische evolutie: soorten evolutie; ‘lagere’ soort -> intelligenetere/‘hogere’ soort
Mensen en chimpansees hebben een gezamenlijke Hominide voorouder, waaruit alle rechtopstaande
primaten zijn geëvolueerd. Mensen zijn de enige overlevenden van deze soort. Ookal stammen we niet af
van chimpansees, verschilt ons DNA maar 1%.
Gedrag en hersenmaat relateren
1. Encephalization quotiont = brain size / expected brain size (relatief aan lichaamsgewicht) Kat -> EQ = 1
2. Hersencellen tellen en packing density
Ons brein is verdrievoudigd in grootte in ~4 miljoen jaar – EQ = 7.0 – door:
- Lifestyle: sociale groepen (±150), fruit eten (skills), koken (efficiënte vertering; meer tijd voor sociale
interactie, genetische mutatie; kleinere botten; ander eetpatroon)
- Efficiënte koeling: bloed circulatie als radiator voor de hersenen; verbeterde circulatie maakt
onderhouden van hoog metabolisme mogelijk (radiator hypothese)
- Neotenie: ‘vertraagde’ ontwikkeling; juveniele kenmerken van voorouders in volwassen afstammeling
> Verlengde levens/ontwikkelingsfases
- Gen-veranderingen: 3 mutaties van SARGP2 – actief tijdens cerebrum ontwikkeling – 3.4, 2.4 en 1
miljoen jaar geleden
, Brain and behaviour
2. Hoe werkt het zenuwstelsel?
Het centrale zenuwstelsel bevat de voorhersenen, de hersenstam en de ruggengraat. Dit controleert/beïnvloedt het
perifere zenuwstelsel.
Het zenuwstelsel
Het zenuwstelsel kan op 2 manieren worden georganiseerd: de anatomische en functionele organisatie.
- Centraal zenuwstelsel (CZS): hersenen en ruggengraat; gedrag
- Peripheral nervous system (PNS): stuurt sensorische informatie van het lichaam naar het CZS en
brengt motorische instructies van het CZS naar het lichaam.
Somatisch zenuwstelsel (SZS): brengt sensatie over en produceert beweging (bewust=willekeurig)
> Hersenzenuwen: maken verbinding met de schedel
> Ruggenmergzenuwen: maken verbinding met de ruggengraat
Autonome zenuwstelsel (AZS): reguleert functioneren van interne organen/klieren (onbewust)
• sympathisch zenuwstelsel: produceert fight-or-flight reacties; wekt op tot actie
• Parasympathisch zenuwstelsel: produceert rest-and-digest reactie; brengt tot rust
Sensorische informatie is afferent en komt het CZS binnen. Motorische informatie is efferent, dus verlaat
het CZS en gaat het lichaam in.
Somatische zenuwstelsel
Het somatisch zenwustelsel wordt gemonitord en
gecontroleerd door het centrale zenuwstelsel.
Er zijn 12 paar hersenzenuwen, een set voor de linker en een
set voor de rechterkant, die sensorische en motorische
functies van het hoofd, de nek en interne organen controleren.
Bell Palsy is een aangezichtsverlamming. Er is dan sprake van
een ontsteking van de Facialis, veroorzaakt door een virale
infectie. De zenuwen zwellen op en door de drukt stoppen ze
met functioneren: verlamming. Dit kan worden behandeld,
meestal tot volledig herstel.
De ruggengraat voert de meeste lichaamsbewegingen uit adv instructies van het brein, maar handelt
soms onafhankelijk. Er zit grijze stof in het midden, met ruggenmergzenuwen, en witte stof aan de
buitenkant, met axon tracti naar de hersenen. De wervelkolom bestaat uit botjes/segmenten, ingedeeld in
5 regio’s: cervicaal, thoracaal, lumbaal, sacraal, en coccygeaal. Elk ruggengraat segment, vertebra, komt
overeen met een lichaamssegment, dermatoom. Elk dermatoom heeft 2 ruggenmergzenuwen: een
sensorische en een motorische.
, Brain and behaviour
Volgens de wet van Bell en Magendie komt in de dorsale kant van de
ruggengraat afferente informatie (sensorisch) via de voorhoorn
binnen en stuurt de ventrale kant efferente informatie (motorisch)
via de achterhoorn het lichaam in.
Autonome zenuwstelsel
Het autonome zenuwstelsel reguleert interne organen en klieren via connecties met het CZS. Zelfs
onbewust. Bewuste staten kunnen dit wel beïnvloeden.
Sympathische afdeling (stimulerend)
Activatie begint in de thoracale en lumbale regio, en
bereikt snel de ganglia. Dit zijn autonome controle
centra, ‘minibrains’, dichtbij het ruggenmerg
> korte preganglionaire vezels (acetylcholine)
> lange postganglionaire vezels (norepinephrine)
Parasympathetic division (rest and digest - inhibition)
Activatie begint in de sacrale regio of vooral 3
hersenzenuwen: oculomotorius, facialis and vagus.
Hun ganglia liggen dichtbij organen (grensstreng) .
> lange preganglionaire vezels (acetylcholine)
> korte postganglionaire fibers (acetylcholine)
10 principles of nervous system function
1. The nervous system produces movement in a perceptual world the brain constructs
2. Neuroplasticity is the hallmark of nervous system functioning
3. Many brain circuits are crossed
4. The CNS functions on multiple levels
5. The brain is symmetrical and asymmetrical
6. Brain systems are organized hierarchically and in parallel
7. Sensory and motor divisions permeate the nervous system
8. The brain divides sensory input for object recognition and motor control
9. Brain functions are localized and distributed
10. The nervous system works by juxtaposing excitation and inhibition
, Brain and behaviour
Oriëntatie van de hersenen
Brain-body oriëntatie: menselijk gezicht als referentiekader
Spatiële oriëntatie: lichaam als referentiekader
Anatomische oriëntatie: sectie of richting van snede, vanuit toeschouwer perspectief
De hersenen kunnen van verschillende kanten worden bekeken:
- Dorsaal: boving de hersenen of richting de rug van
een dier (‘superierr’)
- Ventraal: richting de onderkant van de hersenen of
de buik van een dier (‘inferieur’)
- Mediaal: richting het midden van de hersenen
- Lateraal: richting de zijkant van de hersenen
- Anterieur: richting de voorkant van het hoofd of dier
- Posterieur: richting de achterkant van het hoofd of dier
- Rostraal: richting de bek van een dier (front)
- Caudaal: richting de staart van een dier (back)
De hersenen kunnen ook gesneden worden op verschillende manieren,
wat verschillende aanzichten oplevert:
- Coronale sectie: snijdt frontale kwab af; resulteert in frontaal zicht
- Horizontale sectie: snijdt bovenkant af; resulteert in dorsaal zicht
- Sagittale sectie: splitst hemispheren; resulteert in mediaal zicht
De hersenen - Externe eigenschappen
Bescherming:
Onder de schedel ligt drie-laags meninges van beschermend weefsel:
1. De dura mater is een hard en vezelrijk hersenvlies, wat de
hersenen en ruggengraat als zak omhult.
2. De arachnoide mater is een dun vlies van delicaat bindweefsel 🕸︎
> In de subarachnoide ruimte tussen deze lagen zit
cerebrospinale vloeistof (CSF).
3. De pia mater is een redelijk stevig membraan van bindweefsel
Een invasie van virussen of microorganismen kan ontstekingen veroorzaken. Meningitis is een ontsteking
van het meninges en CSF. De ontstekingsreactie, extra witte bloedcel productie, veroorzaakt een
verhoogde druk in de schedel en beïnvloedt zo breinfuncties. Encephalitis is hersenontsteking. De enige
effectieve behandeling is het verwijderen van een hele hemisfeer (hemispherectomy).
Cerebrale cortex (hersenschors):
De buitenste laag van de hersenen is de cerebrale cortex en bestaat uit 4 kwabben:
- Frontal lobe: voluntary movement and executive functions like planning,
organizing, and evaluating
- Parietal lobe: identifies and locates stimulation on the skin, directs
movements toward a goal
- Temporal lobe: recognizes sounds and processes complex visual
information
- Occipital lobe: processes visual information (scene)
Wij hebben gyrencephalic hersenen (lissencephalic). De hersenschors heeft bochten – gyri – and groeven
– sulci. De sulcus centralis scheidt de frontale en pariëtale kwab. Ook zijn er twee hele diepe groeven: de
fissura longitudinalis die de hemisferen splitst en de fissura lateralis.
, Brain and behaviour
Er zijn drie belangrijke slagaders: the anterieure, middel, and posterieure cerebrale slagader.
Erg verminderde bloedstroom kan een cerbro vasculair accident (CVA) veroorzaken. Een ischemisch CVA
vindt plaats bij afsluiting van een bloedvat door een bloedprop of vernauwing, en kan soms behandeld
worden door een weefsel plasminogen activator. Een hemorragisch CVA is het gevolg van een
bloeduitstorting door een gescheurd/gebarsten bloedvat in de hersenen.
> Infarct in linker hemisfeer beïnvloedt rectherkant van het lichaam (gekruiste verbindingen)
De hersenen – Interne eigenschappen
Macroscopisch level:
Grijze stof bestaat vooral uit zenuwcellen die informatie verzamelen en aanpassen en haarvaten die dit
ondersteunen. Witte stof bestaat uit zenuwvezels met een vettige, isolerende myelinelaag, die lange
afstands verbindingen vormen. Het corpus callosum is een band witte stof die de twee hemisferen
verbindt. Let op: De neocortex omvat de cerebrale hemisferen hierboven. Hieronder liggen de
subcorticale regio’s.
Ventrikels zijn hersenkamers. Deze bevatten CSF,
wat gemaakt is door ependymcellen in een
netwerk bloedvaten in de kamers (choroid plexus).
CSF loopt van de laterale naar de 3e en 4e
ventrikels, en in de ruggengraat door het cerebrale
aquaduct. Het zorgt voor bescherming, onderhoudt
het brein metabolisme en scheidt afval uit.
Wanneer er spake is van opstopping ontstaat er
druk. Bij een baby kan dan het hoofd opzwellen (hydrocephalus). Dan kan de dokter een holle buis (shunt)
van de kamer naar een ader laten loppen, om de CSF af te voeren tot het bloed
Microscopisch level:
De hersenen heeft twee soorten zenuwcellen: neuronen voeren de primaire functies uit en de gliale cellen
ondersteunen dit. Neuronen zijn gelaagd in corticale regio’s en vormen nuclei (clusters) in subcorticale
regio’s.
Zenuwvezels zijn axonen. Deze verbinden neuronen met elkaar. Een verzameling axonen noem je een
tractus binnen het CZS, of zenuw buiten het CZS.
Ontogenetische organizatie – Niveaus van brein evolutie:
Het zenuwstelsel begint als laag cellen die vouwt tot holle buis en vervolgens in drie regio’s ontwikkelt:
prosencephalon, mesencephalon, en rhombencephalon.
Hersenstam
De hersenstam is de centrale structuur van de hersenen die
verantwoordelijk is voor de meeste levens-onderhoudende gedragingen.
Het bestaat uit drie regio’s:
(eerste 2 regio’s zijn een verlenging van ruggengraat en hebben sensorische en motorische verdeling)
- Rhombencephalon (actherhersenen): controleert motorische functies;
-> bevat metencephalon (door hersenen) en myelencephalon (spinale hersenen)
Cerebellum*: controleren van complexe bewegingen (timing, coördinatie)
en cognitieve capaciteit
> Agenese van het cerebellum (niet ontwikkelen) leidt tot tekorten: fallen
van spiercoördinatie en evenwicht (ataxie) en vroege symptomen van
autisme; cerebrale cortex kan compenseren door efficiëntere
functionering vanwege neuroplasticiteit.
Pons*: vormt brug van cerebellum naar derest van het brein
Reticulaire formatie: speelt rol in voorbrein stimulatie (arousal and wakefulness); netachtige
structuur van witte en grijze stof
Medulla oblongata*: reguleert vitale functies (ademhaling, cardiovasculair systeem)
- Mesencephalon (middenhersenen): sensorische en motorische neurale circuits
Tectum (plafond): sensorische component die informatie verwerkt en
oriënterende bewegingen produceert (dorsaal)
• Superior colliculus: ontvangt visuele input
• Inferior colliculus: ontvangt auditieve input
Tegmentum (vloer): motorische component (ventraal)
• Rode nucleus: controleert ledematen bewegingen
• Substantia nigra: belangrijk bij initiëren van beweging
> Parkinson: degeneratie van sub. Nigra; less dark
• Periaqueductael grijze stof (PAG): controleert soort-
specifiek gedrag en speelt een rol bij pijn perceptie
- Diencephalon (tussen hersenen): integreert sensorische en motorische informatie op hun weg naar de
hersenschors
Hypothalamus: controleert de hormoon aanmaak via de hypofyse
Thalamus: integreert en organiseert alle sensorische informatie onderweg naar hersenschors
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur nina98. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €4,47. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
