H5: ontstaan en evolutie van de
vertebraten
A) positie van de gewervelden in het
dierenrijk
- vertebraten vormen een aparte monofyletische tak als subphylum
(onderstam)
→ invertebraten: parafyletische groep
- de vertebraten behoren tot het phylum Chordata
B) de chordata
1) specifieke kenmerken van de chordata
a) de notochord
- = semi-elastische staaf terug te vinden als een ondersteunende structuur
in de rug
→ de spieren hechten er op vast
b) het centraal zenuwstelsel ontstaat uit een dorsale, holle buis
- de niet-chordate phyla beschikt over een strengvorming zenuwstelsel
- bij chordaten ligt het centraal zenuwstelsel dorsaal van de notochord
- kan doorheen ontwikkeling oblitereren tot zenuwweefsel
- bij vertebraten: vormt het ruggenmerg (voorzijde: hersenen)
c) faryngeale zakjes of kieuwspleten
- farynx is verwijd en heeft in zijwanden spleetvormige openingen
→ dienen als zeef (filtreren van voedselpartikels)
→ in stroom van water blijven voedselpartikels kleven aan de
slijmerige
kieuwbogen
- pas later worden ze omgebouwd tot inwendige kieuwen bij de vissen
(zuurstofopname)
- bij zoogdieren: worden ze tot andere structuren omgebouwd
d) postnatale staart
- chordaten hebben caudaal van anus een gespierde staart
→ de spieren kennen V-vormig patroon
- ook bij staartloze organen is er een restant van een staart aanwezig
e) een endostyle of schildklier
- endostyle = klier verantwoordelijk voor productie van kleverig slijm dat kieuwbogen
bedekt om voedselpartikels te laten kleven
, - komt enkel voor bij niet-vertebrate chordata en larvale vorm van prik
- bij alle andere chordata: omgevormd tot schildklier (produceert
joodhoudende hormonen)
→ helpt het basaal metabolisme te reguleren
2) overige typische kenmerken bij de chordata
- alle kenmerken van chordata zijn niet noodzakelijk uniek voor chordata
- ze hebben een gesloten bloedsomloop: in normale omstandigheden stroomt het
bloed in bloedvaten
- ze hebben neiging tot cefalisatie: zintuigen thv de kop
3) basisindeling van de chordata
a) subphylum urochordata/ Tunicata (manteldieren)
- zakvormig lichaam met sifon (instroom- en uitstroomopening)
- in hun larvaire stadia vertonen ze de kenmerken van chordaten
- biij metamorfose verliezen ze hun notochord, staart en groot deel van
zenuwstelsel
- de meeste adulte vormen zijn sessiel (verankerd aan rots of zeebodem)
b) subphylum cephalochordata (schedellozen)
- behoort samen met de urochordata tot de
protochordata
- langwerpige, mariene, filter voedende dieren
- notochord is nog aanwezig
- belangrijkst lid: lancetvis (hoort als ongewervelde
chordaat niet tot de vissen (gewervelden)
→ mesvormig diertje met flap vormige
staartvin omheen staartpunt
→ het graaft zich in zachte bodem, enkel monddelen steken boven
oppervlak uit
→ ze leven van plankton
c) subphylum vertebrata (gewervelden)
- ze hebben een columna vertebralis ontwikkelt (wervelkolom)
→ aaneenschakeling van vertebrae ter vervanging van notochord
- het hebben van een schedel is het oer kenmerk van alle vertebraten
- er zijn primitieve vertebraten die geen wervelkolom hebben maar wel
schedel
⇒ subphylum Craniata (schedel dieren)
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur noagoyvaerts. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour €8,49. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.