SAMENVATTING BTW EN
ANDERE BELASTINGEN
2021 – 2022
BTW
Inhoud
1. Inleiding ........................................................................................................................................... 4
1.1. Historiek .................................................................................................................................. 4
1.2. Werking in vergelijking met vroegere omzetbelastingen ....................................................... 5
1.3. Werking ................................................................................................................................... 6
1.4. Terminologie............................................................................................................................ 6
1.5. Vergelijking met andere belastingen....................................................................................... 7
1.6. Europese inslag........................................................................................................................ 7
1.7. Rechtsbronnen ........................................................................................................................ 7
1.8. Geharmoniseerde belasting .................................................................................................... 8
1.9. Opbrengst en verdeling ........................................................................................................... 8
1.10. Misbruik ............................................................................................................................... 9
1.11. Essentialia ............................................................................................................................ 9
2. Toepassingsgebied .......................................................................................................................... 9
2.1. Territoriaal toepassingsgebied ................................................................................................ 9
2.2. Personeel toepassingsgebied ................................................................................................ 10
2.2.1. Wat telt? ........................................................................................................................ 10
2.2.2. Wat telt niet?................................................................................................................. 10
2.2.3. Belastingplicht ............................................................................................................... 11
2.3. Materieel toepassingsgebied ................................................................................................ 14
2.3.1. Levering van goederen .................................................................................................. 14
2.3.2. Diensten......................................................................................................................... 20
2.3.3. Invoer............................................................................................................................. 25
2.3.4. Intracommunautaire verwerving .................................................................................. 27
3. Maatstaf van heffing ..................................................................................................................... 30
3.1. Handelingen met tegenprestatie .......................................................................................... 30
3.1.1. Uitsluitend geldsom....................................................................................................... 30
3.1.2. Niet (uitsluitend) geldsom ............................................................................................. 32
, 3.1.3. Invoer............................................................................................................................. 32
3.1.4. Intracommunautaire verwerving .................................................................................. 32
3.1.5. Vordering of onteigening .............................................................................................. 32
3.2. Handelingen zonder tegenprestatie...................................................................................... 32
3.3. Bijzondere gevallen ............................................................................................................... 33
4. Tarieven ......................................................................................................................................... 34
4.1. Principes en historiek ............................................................................................................ 34
4.2. Verlaagde tarieven ................................................................................................................ 34
4.3. Tariefwijzigingen.................................................................................................................... 35
4.3.1. Tijdelijke tariefwijzigingen ............................................................................................. 35
4.3.2. Wijzigingen Regering Michel ......................................................................................... 35
4.3.3. Wijzigingen Regering De Croo ....................................................................................... 35
4.4. Complexiteiten ...................................................................................................................... 35
4.5. Toe te passen tarief ............................................................................................................... 36
4.6. Bijzondere gevallen ............................................................................................................... 36
5. Vrijstellingen .................................................................................................................................. 37
5.1. Oneigenlijke vrijstellingen ..................................................................................................... 37
5.2. Eigenlijke vrijstellingen .......................................................................................................... 38
6. Aftrek ............................................................................................................................................. 40
6.1. Rechthebbenden ................................................................................................................... 40
6.2. Omvang ................................................................................................................................. 41
6.2.1. Uitsluitingen .................................................................................................................. 41
6.2.2. Beperkingen................................................................................................................... 42
6.3. Uitoefening ............................................................................................................................ 42
6.4. Gemengde belastingplichtigen .............................................................................................. 43
6.5. Gedeeltelijke belastingplichtigen .......................................................................................... 43
7. Herziening...................................................................................................................................... 43
7.1. Niet-bedrijfsmiddelen ........................................................................................................... 44
7.2. Bedrijfsmiddelen ................................................................................................................... 44
7.2.1. Gewone herziening........................................................................................................ 45
7.2.2. Vijf- of vijftienjarige herziening ..................................................................................... 45
7.3. Gemengde belastingplichtigen .............................................................................................. 47
7.4. Historische btw-aftrek ........................................................................................................... 48
7.5. Bijzondere formaliteiten ....................................................................................................... 48
8. Teruggaaf ....................................................................................................................................... 48
8.1. Teruggaaf aan BP die in BE periodieke aangiften moeten indienen ..................................... 48
8.2. Teruggaaf aan BP die in BE geen periodieke aangiften moeten indienen ............................ 49
8.3. Andere oorzaken van teruggaaf ............................................................................................ 49
2
,9. Voldoening .................................................................................................................................... 50
9.1. Ontvanger is schuldenaar ...................................................................................................... 50
9.2. Deskundige schatting ............................................................................................................ 51
9.3. Medecontractant is schuldenaar........................................................................................... 51
9.4. Voldoening bij invoer ............................................................................................................ 51
9.5. Hoofdelijke aansprakelijkheid ............................................................................................... 52
10. Verplichtingen ........................................................................................................................... 52
3
,1. Inleiding
5 vragen van belang voor het oplossen van de cases!
1) Is er sprake van een belastingplichtige? (zie 2.2)
2) Is er sprake van een belastbare handeling?
3) Wat is de plaats van de belastbare handeling?
4) Is er een mogelijkheid tot vrijstelling?
5) Wie is de belastingschuldige?
1.1. Historiek
Frankrijk Frankrijk Frankrijk Europa Europa Europa Europa Europa Europa
1937 1948 1954 1958 1962 1967 1977 1993 2006
Frankrijk, 1937
• “Taxe unique globale à la production” [en “taxe sur les prestations de services”]
• Revolutionair: geen cascadebelasting1
• Kenmerken huidig btw-stelsel: neutraal (want maar eenmalig geheven op het afgewerkt
product), evenredig tarief, algemeen maar geen verbruiksbelasting, geen stelsel van gesplitste
betaling en aftrek van voorbelasting
Frankrijk, 1948: extra kenmerk huidig btw-stelsel: stelsel van gesplitste betaling en aftrek van
voorbelasting: belasting betalen op verkopen + belasting recupereren op aankopen → waarom?
• Franse staat vond het vervelend om lang te moeten wachten op haar geld (namelijk tot het
einde van de productiecyclus)
• Ondernemers vonden het vervelend dat er maar een beperkte groep onder hen belasting
moest afdragen
Frankrijk, 1954: “Taxe sur la valeur ajoutée” (TVA), maar nog steeds geen verbruiksbelasting, enkel op
producten en enkel tijdens productieproces
Europa, 1958: eengemaakte belasting omwille van de creatie van een economische gemeenschap →
geen fiscale concurrentie tussen de lidstaten onderling
• Art. 99 EEG-Verdrag (nu art. 113 VWEU)
De Commissie onderzoekt op welke wijze de wetgevingen van de verschillende Lid-Staten met
betrekking tot de omzetbelasting, de accijnzen en de andere indirecte belastingen, met
inbegrip van de compensatiemaatregelen welke van toepassing zijn op de handel tussen de Lid-
Staten, in het belang van de gemeenschappelijke markt kunnen worden geharmoniseerd. De
Commissie dient voorstellen in bij de Raad die met eenparigheid van stemmen besluit,
onverminderd de bepalingen van de artikelen 100 en 101.
Europa, 1962: ABC-rapport en FFC-rapport → conclusie: Frankrijk als gidsland, omdat zij het beste
belastingsysteem heeft om tot een geharmoniseerde belasting te komen
Europa, 1967
• Eerste Richtlijn en Tweede Richtlijn
• Belasting over de toegevoegde waarde (btw), verbruiksbelasting
1
Belasting die keer op keer wordt geheven in het kader van het productie- en distributieproces (staat heeft er
dus alle belang bij dat er zo veel mogelijk verkopen zijn tussen de fabrikant en de eindverkoper, maar
concurrentiegewijs is dit niet zo interessant)
4
, • Vanaf 1970 in Duitsland, Frankrijk, Nederland en Luxemburg; vanaf 1971 in België; vanaf 1973
in Italië
Europa, 1977: tarieven, vrijstellingen… waren onder de vorige richtlijnen vrij te bepalen door de
lidstaten, maar dat wordt ook meer geharmoniseerd
• Zesde Richtlijn: veel verdergaande harmonisering, met financieel doel
• Uniforme grondslag met oog op eigen middelen (= financiële reden) → EU heeft haar eigen
financieringsbronnen: een bepaalde fractie van de btw-ontvangsten van de lidstaten wordt
gebruikt om deze eigen middelen te creëren
• Basisbegrippen en –mechanismen
• Ook tarieven- en vrijstellingenbeleid
Europa, 1993
• Opheffing fiscale binnengrenzen
• Nieuwe belastbare handeling: intracommunautaire verwerving van goederen
Europa, 2006
• Btw-richtlijn nr. 2006/112/EG: coördinatie vigerend btw-recht
• In samenlezing met btw-verordening nr. 282/2011/EU
1.2. Werking in vergelijking met vroegere omzetbelastingen
Btw is niet cumulatief, maar wordt afgedragen in fracties: aftrek van voorbelasting, zolang goed/dienst
in productie- en distributiecyclus blijft → neutraliteit
• t.a.v. onderscheiden fasen in productie- en distributieproces, incl. eventuele verschillen in
btw-tarief tijdens die fasen
• t.a.v. lengte van productie- en distributieproces
• t.a.v. grensoverschrijding
• ↔ eenmalige heffing “taxe unique globale à la production”
• ↔ cascadebelasting
o Belasting op belasting
o Drukt ook op ondernemer, op productief gebruik
o Ondoorzichtig en daardoor ongeschikt voor grensoverschrijdende transacties
• Enige nuance vereist: directe en indirecte btw-kosten
o Directe btw-kosten: bv. btw op autokosten: max voor 50% aftrekbaar → vormt een
kost die je zal doorrekenen in je verkoopprijs, dus btw op btw
o Indirecte btw-kosten: bv. managen van administratie (boekhouder), goederen die
lange tijd in voorraad zitten waarop je btw hebt voorgefinancierd en die je pas later
terug ontvangt via de aangifte
Algemene verbruiksbelasting
• “Verbruiksbelasting”
o Niet gedefinieerd, integendeel → zie term “omzetbelasting”, o.m. in art. 1 § 1 WBTW
o Belasting op verbruiksuitgaven ↔ belasting op inkomsten of vermogen
o Productief of consumptief gebruik? Eindverbruik, dus enkel consumptief
o “Verbruik” = “gebruik waardoor goed of dienst teniet gaat”
o “Verbruiker” onttrekt goed of dienst definitief aan economisch leven
o Slechts eenmaal belasten ↔ btw op goederen die niet tenietgaan door verbruik, zoals
beleggingsgoud
5
, • “Algemeen”
o Btw moet in principe alle verbruiksuitgaven treffen
o Maar dan ook enkel die, en slechts één keer
o Bepaalde uitgaven worden echter uitdrukkelijk vrijgesteld
1.3. Werking
Binnen de Europese Unie
In België In internationale sfeer
•Belasting in land van
•Belastingplichtige •Belasting in land van bestemming
•Belastbare handeling: bestemming •Belasting op eindverbruik
levering van •Belasting op •Verschillen in tarieven
goederen/diensten eindverbruik tussen lidstaten
•Plaats •Verschillen in tarieven •Tot 1993: invoer/uitvoer;
•Belastbaar feit en tussen lidstaten en sinds 1993:
opeisbaarheid derde landen "overgangsregime"
•Maatstaf van heffing •Invoer/uitvoer •Belastbare handeling:
•Tarief •Ontheffing bij uitvoer: intracommunautaire
•Vrijstelling vrijstelling met verwerving van goederen
terugbetaling van •Ooit "definitief regime*"?
•Aftrek
voorbelasting Geleidelijke transitie bezig:
•Voldoening
•Heffing bij invoer: •01/01/1993: B2B goederen
•Bijzondere regelingen binnenlands tarief
•2010-2015: B2B diensten,
•Belastbare handeling: bijna B2C diensten (want
invoer van goederen nog veel uitzonderingen in
•Detaxatie van export het Wetboek)
•01/07/2021: B2C goederen
*Bedoeling is om systematisch belasting te heffen daar waar de consument zit → over het algemeen
lukt dit door de verschillende evoluties (zie hierboven)
1.4. Terminologie
Belasting over de toegevoegde waarde
• Btw is géén belasting over de toegevoegde waarde, maar over de gehele waarde
o Of beter: over de gehele prijs (art. 1 tweede lid btw-richtlijn)
o Benaming is historisch te verklaren: aftrek van voorbelasting
o Uitzondering: heffing over winstmarge bij tweedehandse goederen
• Gemeten via verschil in prijs = ontoereikend instrument?
o Uitgedrukte prijs kan ontbreken (bv. levering aan zichzelf), prijs kan voorwerp
uitmaken van discussie (bv. tussen verbonden ondernemingen), muntwaarde
fluctueert, etc.
Btw-belastingplichtige ≠ belastingplichtige in klassieke zin
• Producent en distributeur: belasting innen en voldoen
• Consument: belasting economisch dragen
• Niet onderworpen als persoon inkomstenbelastingen
• Niet uiteindelijke schuldenaar inkomstenbelastingen
• Term “belastingplichtige” is ongelukkig gekozen
6
, Belastingplichtige vs. Belastingschuldige: vgl. “taxable person” vs. “taxpayer”
➔ Onderscheid goed kennen! Dit zijn niet noodzakelijk dezelfde personen voor de btw
o Belastingplichtige = art. 4 e.v. WBTW
o Belastingschuldige = art. 51 WBTW
1.5. Vergelijking met andere belastingen
Inkomstenbelastingen
(directe belastingen)
- Wereldwijd inkomen Registratie- en
successierechten
- BP draagt belasting Douane- en Met zegel
- Specifieke contracten accijnsrechten
- Periodiek geheven gelijkgestelde taksen
en eigendoms-
- Beogen verrijking Niet algemeen Geen aftrek
overdrachten
- Persoonlijke situatie - Waarde staat centraal
(PB)
- Progressief tarief (PB)
1.6. Europese inslag
• Btw-recht = (geïmplementeerd) Europees recht
o Ratio dubbel: gebrek aan eenvormigheid op zich leidt tot distorties + risico op
verdoken exportsubsidies
• Interpretatie moet gebeuren op Europees niveau
o Beperkte discretionaire bevoegdheid voor de lidstaten
• Extra rechtsbescherming
o Suprematie van het Unierecht
o (Verticale) rechtstreekse werking
o Mogelijkheid/verplichting tot prejudiciële vraagstelling
o Procedure wegens niet-nakoming
o Staatsaansprakelijkheid en schadevergoeding
1.7. Rechtsbronnen
➔ Voor de volledigheid! → bronnen kunnen geraadpleegd worden op fisconetplus.be
Belangrijke supranationale bronnen van btw- Belangrijke Belgische bronnen van btw-recht
recht - Btw-wetboek
- Btw-richtlijn (EUR-lex) - Btw-uitvoeringsbesluiten
- Btw-verordening (EUR-lex) - Rechtspraak Grondwettelijk Hof en Hof van
- Rechtspraak van het EU Hof (CURIA) Cassatie
- Standpunten van het btw-Comité (TAXUD) - Standpunten van de Belgische btw-administratie
- Standpunten van de Europese Commissie (incl. rulings)
(TAXUD) - Standpunten van de Minister van Financiën
7
